Lia t. Malta, EHRM 5 mei 2022, nr. 8709/20

Na een reeks onsuccesvolle pogingen om via natuurlijke weg een kind te krijgen, heeft Lia een aanvraag gedaan voor een ICSI-behandeling. De bevoegde autoriteit heeft toestemming voor overheidsfinanciering daarvan geweigerd omdat klaagster ouder was dan 43. Het EHRM stelt vast dat er op nationaal niveau discussie bestond over de aard van de leeftijdsgrens: de autoriteit paste die toe als bindend, volgens wetgever en rechter ging het om een richtsnoer. Volgens het Hof levert die incoherentie zoveel verwarring op dat niet is voldaan aan het vereiste van voorzienbaarheid van de inbreuk op art. 8 EVRM, zodat deze bepaling is geschonden.

BPC Lux 2 Sàrl e.a., HvJ EU 5 mei 2022, zaak C-83/20

In 2014 heeft de Banco de Portugal besloten een afwikkelingsmaatregel vast te stellen jegens een van de belangrijkste Portugese kredietinstellingen. Verschillende houders van obligaties in de kredietinstelling zijn hiertegen opgekomen met de stelling dat hun eigendomsrecht (art. 17 Hv) is aangetast. Het HvJ oordeelt dat de afwikkelingsmaatregel een gebruiksbeperking oplevert in de zin van art. 17 Hv, uitgelegd in lijn met art. 1 EP EVRM, maar dat deze voldoende gerechtvaardigd is in het licht van het belang van de stabiliteit van banken in de eurozone.

BV, HvJ EU 5 mei 2022, zaak C-570/20

Vanwege fraude met btw en inkomstenbelasting is aan BV een navordering opgelegd. Daarnaast is hij strafrechtelijk veroordeeld tot een gevangenisstraf. Het HvJ overweegt dat het ne bis in idem-beginsel (art. 50 Hv) in deze zaak een rol kan spelen, maar wijst erop dat in het nationaal recht de cumulatie goed en op een voldoende voorspelbare manier is vastgelegd. Ook is die geschikt en noodzakelijk om een legitiem doel te bereiken. Wel kan de cumulatie in strijd zijn met art. 49 lid 3 Hv als niet wordt gewaarborgd dat het geheel van de opgelegde sancties niet evenredig is met de ernst van het strafbare feit.

Bumbeş t. Roemenië, EHRM 3 mei 2022, nr. 18079/15

Een activist heeft zich met drie anderen vastgeketend aan een hek bij een regeringsgebouw. De politie zaagt hen los en legt een boete op omdat niet is voldaan aan het vereiste van voorafgaande kennisgeving van demonstraties. Het EHRM oordeelt dat de zaak primair onder art. 10 EVRM (uitingsvrijheid) moet worden beoordeeld, maar past wel de eisen toe van art. 11 EVRM (demonstratievrijheid). Het kennisgevingsvereiste is volgens het Hof in deze zaak tot een doel in zichzelf verworden, terwijl het protest verder rustig verliep. Het EHRM acht het opleggen van de boete daarom in strijd met art. 10 EVRM.

Khasanov en Rakhmanov t. Rusland, EHRM (GK) 29 april 2022, nrs. 28492/15 en 49975/15

Twee etnische Oezbeken zijn uit Kirgizië naar Rusland gereisd. Daar zijn zij aangehouden op verdenking van misdrijven in Kirgizië. Rusland wil de Oezbeken uitleveren, maar zij stellen dat zij daarbij een bijzonder risico op mishandeling of foltering lopen. Eerder had een Kamer van het Hof al geoordeeld dat dit risico niet bijzonder groot is. De Grote Kamer bevestigt dit nu: noch op algemeen niveau, noch op individueel niveau is er een zodanig gevaar van behandeling in strijd met art. 3 EVRM dat uitlevering van etnische Oezbeken naar Kirgizië niet mogelijk zou zijn.

Mesić t. Kroatië, EHRM 5 mei 2022, nr. 19362/18

Een advocaat heeft in 2006 namens een cliënt een strafklacht ingediend tegen elf Kroaten, waaronder de toenmalige Kroatische president. In de media heeft de president opgemerkt dat de advocaat zich zou moeten laten behandelen in een psychiatrisch ziekenhuis. Vanwege die uitlating is de president veroordeeld tot een schadevergoeding jegens de advocaat. Het EHRM oordeelt dat de advocaat een privépersoon was en dat deze specifieke uiting niet bijdroeg aan een debat over een algemeen belang. Reputatie-beschadigingen als deze kunnen bovendien een chilling effect hebben. De veroordeling tot schadevergoeding was dan ook niet in strijd met art. 10 EVRM.

Meta Platforms Ireland Limited, HvJ EU 28 april 2022, zaak C-319/20

Een Duitse vereniging die consumentenbelangen behartigt – het Bundesverband – acht bepaalde gebruiksvoorwaarden van Facebook oneerlijk en onredelijk bezwarend voor consumenten. Het HvJ EU oordeelt dat het Bundesverband in het licht van art. 80 AVG een collectieve actie moet kunnen instellen tegen Facebook, ook al heeft het daarvoor geen concrete opdracht gekregen van consumenten en heeft het ook niet kunnen bewijzen dat individuen in een bepaalde situatie reële schade hebben geleden. Deze vorm van procederen is volgens het HvJ namelijk efficiënter en effectiever dan individuele procedures en draagt bovendien bij aan een hoog niveau van gegevensbescherming en consumentenbescherming.

Nalbant e.a. t. Turkije, EHRM 3 mei 2022, nr. 59914/16

Twee mensen hebben zich in 2010 garant gesteld voor een lening van zo’n 270 miljoen euro die een onderneming aanging. Toen bleek dat de lening niet kon worden terugbetaald heeft de bank tegen hen geprocedeerd. Toen zij in hoger beroep wilden gaan bleek dat het griffierecht voor de betrokkenen onbetaalbaar hoog was – zo’n 4 miljoen euro. Het EHRM oordeelt dat in de omstandigheden van het geval en gelet op de inflexibiliteit van de nationale regeling het griffierecht disproportioneel hoog was. Daardoor is het recht op toegang tot de rechter (art. 6 lid 1 EVRM) geschonden.

Vlahov t. Kroatië, EHRM 5 mei 2022, nr. 31163/13

De vertegenwoordiger van een vakbond heeft in 2007 vijftien nieuwe leden geweigerd. De vakbond heeft hem daarom uit zijn functie ontheven en heeft aangifte gedaan. De (ex-)vertegenwoordiger is vervolgens tot vier maanden gevangenisstraf veroordeeld omdat hij mensen had weerhouden van vakbondslidmaatschap. Het Hof merkt op dat de aspirant-leden weinig concreet nadeel hebben ondervonden van de weigering. De nationale rechters hebben weinig bewijs verzameld omtrent de motieven van de vertegenwoordiger en hebben de veroordeling niet goed onderbouwd. Deze vormt daarom een schending van de door art. 11 EVRM beschermde vakbondsvrijheid.

Bursać e.a. t. Kroatië, EHRM 28 april 2022, nr. 78836/16

In 1995 zijn veel mensen omgekomen tijdens een in Kroatië uitgevoerde militaire operatie. Nabestaanden van een van de overledenen, die in 2003 is geïdentificeerd, hebben in 2005 geprobeerd de staat aansprakelijk te stellen, maar hun zaak is verjaard verklaard. Daarbij zijn klagers veroordeeld in de kosten van het geding. Het EHRM acht dat laatste onredelijk en strijdig met art. 1 EP. Er kon in dit geval een redelijk vermoeden van oorlogsmisdaden en ernstige mensenrechtenschendingen bestaan, waarbij met verjaring soepeler moet worden omgegaan. Bovendien was de kostenvergoeding onevenredig hoog en bemoeilijkte die de toegang tot een effectief rechtsmiddel.