Jordan t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 31 mei 2022 (ontv.besl.), nr. 48066/21

In 1992, tijdens de Noord-Ierse ‘Troubles’, is Pearse Jordan doodgeschoten. Er is onderzoek gedaan naar de toedracht, maar dat heeft niet geleid tot een vervolging. In 2001 heeft het EHRM daarom geoordeeld dat art. 2 EVRM was geschonden. Naar aanleiding van die uitspraak is het onderzoek heropend, maar dat gebeurde pas in 2012; het onderzoek loopt nog steeds. De moeder van Jordan heeft een schadevergoeding gekregen, maar klaagt bij het EHRM over de lange duur van het onderzoek. Het EHRM ziet onvoldoende ‘nieuwe’ feiten in de zaak om zich er nogmaals over te buigen en verklaart de zaak niet-ontvankelijk.

Ligue des droits humains, HvJ EU 21 juni 2022, zaak C-817/19

Het Belgische Grondwettelijk Hof heeft een aantal prejudiciële vragen voorgelegd aan het HvJ EU die de verenigbaarheid betreffen van de PNR-richtlijn met het recht op respect voor het privéleven (art. 7 Hv) en het recht op gegevensbescherming (art. 8 Hv). De PNR-richtlijn maakt verwerking van gegevens van luchtvaartpassagiers mogelijk met het oog op bestrijding van terrorisme en ernstige criminaliteit. Het HvJ EU acht de grondrechteninbreuken aanvaardbaar mits er onder meer voor wordt gezorgd dat discriminatoire geautomatiseerde risicodetectie wordt voorkomen en de bevoegdheden alleen worden ingezet bij aantoonbare terroristische of criminele dreiging.

M.D. e.a. t. Spanje, EHRM 28 juni 2022, nr. 36584/17

Twintig Catalaanse rechters hebben in 2014 een manifest ondertekend voor zelfbeschikking over de Catalaanse onafhankelijkheid. Naar aanleiding daarvan bleek een politiedossier over hen te zijn opgesteld, dat naar de media werd gelekt en dat leidde tot publicatie van persoonsgegevens en foto’s. Het opstellen van een dossier zonder wettelijke basis was in strijd met art. 8 EVRM. Naar het lekken van de informatie – waarvoor de Spaanse staat verantwoordelijk moet worden gehouden – is onvoldoende onderzoek gedaan; ook dat is in strijd met art. 8 EVRM.

M.N. e.a. t. Turkije, EHRM 21 juni 2022, nr. 40462/16

Zeven Tadzjiekse islamieten zijn in 2015 gearresteerd omdat zij lid zouden zijn van IS. Dit werd niet aangetoond, maar zij zouden toch worden uitgezet naar Tadzjikistan omdat ze geen geldige verblijfspapieren hadden en aan een niet-geregistreerde koranschool studeerden. Het EHRM acht onvoldoende aannemelijk dat de Tadzjieken bij hun terugkeer een risico zouden lopen voor vervolging, met name omdat niet bekend was dat zij vanwege vermeend IS-lidmaatschap waren aangehouden en dit uiteindelijk ook niet de grond van uitzetting was. De uitzetting zou dan ook niet in strijd zijn met art. 3 EVRM.

Naumenko en Sia Rix Shipping t. Letland, EHRM 23 juni 2022, nr. 50805/14

Het kantoor van een onderneming is doorzocht in het kader van een onderzoek naar mededingingsrechtelijke overtredingen door een derde. Daarbij zijn verschillende documenten en bestanden in beslag genomen. Het EHRM oordeelt dat er voldoende reden was om aan te nemen dat er relevante informatie ten kantore van de onderneming kon zijn om de doorzoeking te rechtvaardigen. Die is bovendien omkleed geweest met voldoende procedurele waarborgen; zo is maar een deel van de mogelijk relevante informatie in beslag genomen. Art. 8 EVRM is dan ook niet geschonden.

P.W. t. Oostenrijk, EHRM 21 juni 2022, nr. 10425/19

Een schizofrene vrouw is in 2016 aangehouden omdat ze agressie jegens de politie toonde. Naar aanleiding hiervan is zij gedwongen opgenomen in een psychiatrische kliniek. Het EHRM oordeelt dat dat besluit op voldoende gronden was gebaseerd en niet in strijd is met art. 5 lid 1 (e) EVRM. Een van de deskundigen was weliswaar niet in het gerechtsregister opgenomen, maar had wel de juiste kwalificaties. Het Hof acht het niet in strijd met art. 6 EVRM dat de rechter heeft besloten niet ook nog een door klaagster voorgestelde externe deskundige te horen.

Paparrigopoulos t. Griekenland, EHRM 30 juni 2022, nr. 61657/16

Naar Griekse wetgeving is het voor de vader van een buiten het huwelijk geboren kind niet mogelijk om te verzoeken om toekenning van de ouderlijke macht; dat kan alleen de moeder doen. Sinds 2021 is de wetgeving gewijzigd en hebben beide biologische ouders daartoe hetzelfde recht. Het Hof oordeelt dat de wetgeving in strijd is met het discriminatieverbod. Weliswaar is er een ruime beoordelingsmarge, maar er is consensus dat bij deze procedures vanuit het belang van het kind moet worden gedacht. Vanuit dat perspectief bestaat er geen objectieve rechtvaardiging voor het verschil in behandeling.

Rouillan t. Frankrijk, EHRM 23 juni 2022, nr. 28000/19

Rouillan is eerder tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld vanwege lidmaatschap van een terroristische organisatie; na 25 jaar is hij in 2012 vrijgekomen. In 2016 – in de nasleep van de terroristische aanslagen in Parijs – heeft hij in een radio-interview gezegd het handelen van de daders ‘dapper’ te vinden. Hij is daarop veroordeeld tot 18 maanden gevangenisstraf, waarvan 10 voorwaardelijk, vanwege aanzetten tot terrorisme. Het EHRM acht de veroordeling in het licht van de context redelijk, maar acht de opgelegde gevangenisstraf disproportioneel lang. De veroordeling is daarmee in strijd met de door art. 10 EVRM beschermde uitingsvrijheid.

Spetsializirana prokuratura (informatie over nationale arrestatiebeslissing), HvJ EU 30 juni 2022, zaak C-105/21

Naar aanleiding van de antwoorden van het HvJ EU op een eerdere reeks prejudiciële vragen over het Europees Aanhoudingsbevel (EAB) heeft een Bulgaarse rechter opnieuw enkele vragen bij het HvJ EU neergelegd. Het HvJ verduidelijkt nu dat het niet nodig is dat een rechter die een EAB uitvaardigt de betrokkene nog voor zijn overlevering op de hoogte stelt van de inhoud van het nationale arrestatiebevel (dat aan het EAB ten grondslag ligt) en van de procedurele mogelijkheden daartegen. Het EAB-mechanisme zelf voorziet al voldoende in bescherming van de door art. 6 en 47 Hv beschermde rechten.

Abdullah Yalcin t. Turkije (nr. 2), EHRM 14 juni 2022, nr. 34417/10

Een gedetineerde in een Turkse zwaarbeveiligde gevangenis heeft gevraagd om toestemming om met anderen te mogen deelnemen aan het vrijdaggebed. Dit is geweigerd vanwege het zware regime en de veiligheidsrisico’s. Het EHRM oordeelt dat die risico’s niet voldoende individueel zijn beoordeeld en de mogelijkheden niet goed zijn onderzocht. Bovendien is het vreemd dat gevangenen wel mochten samenkomen om te sporten. Dit betekent dat er geen goede belangenafweging is gemaakt en dat art. 9 EVRM is geschonden.