Test-Achats t. België, EHRM 13 december 2022, nr. 77039/12

Een consumentenbelangenorganisatie heeft een civiele procedure tegen een verzekeringsmaatschappij gevoerd in verband met vermeende leeftijdsdiscriminatie. In hoger beroep heeft de rechter hierover een aanvullend deskundigenbericht gevraagd. De geraadpleegde deskundige bleek later voorzitter te zijn van een samenwerkingsverband tussen de verzekeringsmaatschappij en een universiteit. Toch baseerde het beroepshof zijn oordeel in doorslaggevende mate op het deskundigenbericht. Het EHRM oordeelt dat in deze situatie redelijkerwijs twijfel aan de objectiviteit van de deskundige kan opkomen, zodat art. 6 lid 1 EVRM is geschonden. Het beginsel van een procedure op tegenspraak is daarentegen niet aangetast.

Tonchev e.a. t. Bulgarije, EHRM 13 december 2022, nr. 56862/15

In een Bulgaarse gemeente is een informatiebrochure verspreid om te waarschuwen tegen een aantal religieuze gemeenschappen, waaronder de evangelische beweging. Volgens de brochure gaat het om een gevaarlijke sekte die een risico vormt voor de mentale gezondheid en de openbare orde. Het EHRM benadrukt dat art. 9 EVRM ruimte laat voor het bekritiseren van specifieke religieuze functionarissen, maar dan moet daar een concrete aanleiding en een voldoende rechtvaardiging voor zijn. Algemene kritiek waarin de legitimiteit van een geloofsovertuiging ter discussie wordt gesteld, zoals hier, is niet aanvaardbaar en in strijd met art. 9 EVRM.

Vlad t. Roemenië, EHRM 15 november 2022, nr. 122/17

Vlad heeft vanwege slechte gevangenisomstandigheden voor een gedeelte van de strafperiode compensatie gekregen in de vorm van strafvermindering. Voor het tweede deel van de strafperiode kreeg hij die compensatie niet vanwege een wetswijziging. Het Hof wijst erop dat sinds die wijziging wel een mogelijkheid bestaat om via de rechter een schadevergoeding te verkrijgen. Weliswaar is de effectiviteit daarvan pas aangetoond nadat klager zijn EHRM-klacht al had ingediend, maar in het belang van efficiency moet dit rechtsmiddel ook in die gevallen worden benut. Nu dat niet is gebeurd is de klacht niet-ontvankelijk.

Spasov t. Roemenië, EHRM 6 december 2022, nr. 27122/14

Een Bulgaarse visser maakte in 2011 gebruik van de hem onder het EU-recht geboden mogelijkheid om op tarbot te vissen in de Roemeense exclusieve economische zone in de Zwarte Zee. De Bulgaarse autoriteiten vervolgden en veroordeelden hem hiervoor echter en legden hem een visverbod op, omdat zij meenden dat het EU-recht niet van toepassing was. Die veroordeling volgde ondanks informatie van de Europese Commissie dat de Bulgaarse lezing van de EU-verordening onjuist was. Het EHRM ziet in de veroordeling een kennelijke beoordelingsfout, die heeft geleid tot schendingen van art. 6 lid 1 en 1 EP EVRM.

Vasaráb en Paulus t. Slowakije, EHRM 15 december 2022, nrs. 28081/19 en 29664/19

Na een moord zijn twee mannen strafrechtelijk vervolgd. Hoewel zij stelden een aantal getuigen à décharge te willen horen, werd dat verzoek geweigerd omdat er al voldoende bewijsmateriaal was. Uiteindelijk werden de mannen veroordeeld tot 22 resp. 25 jaar gevangenisstraf. Het Hof oordeelt dat er geen goede redenen waren om de verklaringen van de getuigen à décharge te weigeren. Daardoor werd de veroordeling in essentie gebaseerd op de lezing van de feiten zoals het openbaar ministerie die heeft gepresenteerd. Dit is in strijd met art. 6 lid 1 en lid 3 (d) EVRM.

Yakovlyev t. Oekraïne, EHRM 8 december 2022, nr. 42010/18

Samen met medegevangenen is Yakovlyev in 2018 in hongerstaking gegaan uit protest tegen de slechte gevangenisomstandigheden. Na een week besloot een rechter dat hem dwangvoeding moest worden toegediend vanwege zijn gezondheidstoestand. Het EHRM oordeelt dat de rechter niet aannemelijk heeft gemaakt dat er een medische noodzaak bestond voor de dwangvoeding. Ook heeft de dwangvoeding plaatsgevonden zonder dat er duidelijkheid bestond over de te volgen handelwijze. Zeker nu het doel van de dwangvoeding leek te zijn om een legitiem protest te onderdrukken, is art. 3 EVRM hierdoor geschonden.

A.D. e.a. t. Georgië, EHRM 1 december 2022, nr. 57864/17

In Georgië is het voor transgender personen alleen mogelijk om hun geboortegeslacht te laten wijzigen in het bevolkingsregister als daadwerkelijk sprake is van een geslachtsverandering. Dat wordt beoordeeld aan de hand van ‘biologische, fysiologische en/of anatomische kenmerken’. Het EHRM acht dat criterium te vaag en bovendien onwerkbaar. Nu geen enkele medische ingreep gevolgen kan hebben voor de biologische werkelijkheid van de chromosomen, zou hierdoor nooit een geslachtsverandering kunnen worden erkend. Georgië biedt dan ook geen goede procedure voor erkenning van geslachtsverandering, in strijd met art. 8 EVRM.

Balan t. Moldavië (nr. 2), EHRM 29 november 2022, nr. 49016/10

In een zaak over intellectuele eigendomsrechten heeft Balan in eerste aanleg een schadevergoeding toegekend gekregen, maar is dat oordeel later vernietigd. Het EHRM heeft in 2008 geoordeeld dat daarbij klagers procedurele en eigendomsrechten zijn geschonden, en heeft hem 5000 euro billijke genoegdoening toegekend. Daarop is de zaak in Moldavië heropend en is het initiële oordeel bevestigd. Toen die uitspraak al definitief was geworden heeft de Hoge Raad op verzoek van de staat alsnog de billijke genoegdoening verrekend. Het EHRM acht dat strijdig met het rechtszekerheidsbeginsel en daarmee met art. 6 lid 1 en 1 EP EVRM.

Bundesrepublik Deutschland (Accès au dossier en matière d'asile), HvJ EU 1 december 2022, zaak C-564/21

In een asielprocedure heeft BU gevraagd om volledige inzage in zijn dossier, in pdf-format met doorlopende nummering. In Duitsland is echter alleen een XML-format voorhanden. Het HvJ oordeelt dat zo’n alternatief format op zichzelf aanvaardbaar is, maar dat in ieder geval de toegang moet worden gewaarborgd tot alle informatie in het dossier die relevant is voor de verdediging van de verzoeker en op basis waarvan de beslissing over dit verzoek is genomen. Daarnaast moet de wijze van mededeling een zo getrouw mogelijke weergave bieden van de structuur en de chronologie van dit dossier.

D.B. e.a. t. Zwitserland, EHRM 22 november 2022, nrs. 58817/15 en 58252/15

Twee partners van gelijk geslacht hebben in 2011 een kind gekregen via een draagmoeder in California. Naar Zwitsers recht was het op dat moment helemaal niet mogelijk om voor de niet-natuurlijke ouder formele ouderschapsbanden te erkennen; dat is pas in 2018 veranderd. Het EHRM overweegt dat uit zijn eerdere rechtspraak over draagmoederschap kan worden afgeleid dat het in het belang van het kind is om wel ouderschapsbanden te erkennen. Ten aanzien van het kind is art. 8 EVRM dus geschonden. Dat geldt niet ten opzichte van de ouders, ook al nu feitelijk wel een normaal gezinsleven mogelijk was.