IP e.a. (Établissement de la matérialité des faits au principal - II), HvJ EU 30 maart 2023, zaak C-269/22

In het kader van een strafprocedure vraagt de nationale rechter zich af of hij prejudiciële vragen aan het HvJ EU mag voorleggen voordat hij zelf de feiten al heeft vastgesteld. In een verzoek om een prejudiciële beslissing moet immers een uiteenzetting van de feiten en rechtsvragen in de kwestie worden gegeven. Het HvJ EU oordeelt dat het hier niet gaat om een situatie waarbij al vooruit wordt gelopen op de uiteindelijke beoordeling van de zaak, zodat het voorbereiden van een prejudiciële procedure niet in strijd is met de onschuldpresumptie of het vereiste van rechterlijke onpartijdigheid.

J.A. e.a. t. Italië, EHRM 30 maart 2023, nr. 21329/18

Tien Tunesische bootvluchtelingen zijn in de problemen gekomen op de Middellandse Zee. Na redding zijn zij overgebracht naar hotspotcentrum Lampedusa, waar ze tien dagen vast hebben gezeten. Vervolgens zijn zij gedwongen een document tot weigering van toegang te ondertekenen en zijn ze teruggestuurd naar Tunesië. Volgens het Hof zijn de hotspotcentra niet bedoeld als detentiecentra en is het vasthouden van klagers niet in overeenstemming met nationale wetgeving. Ook zijn de leefomstandigheden er erg slecht. Dit levert schendingen op van art. 3 en 5 EVRM. Verder is sprake geweest van collectieve uitzetting, in strijd met art. 4 P4 EVRM.

O.H. en G.H. t. Duitsland, EHRM 4 april 2023, nr. 53568/18

Een transgender man heeft in 2013 een kind gekregen. Hij wil als vader van het kind worden geregistreerd, maar naar Duits recht kan hij alleen als moeder in het geboorteregister worden vermeld. Het EHRM kent Duitsland een ruime margin of appreciation toe vanwege het gebrek aan consensus en de gevoeligheid van de materie. Er zijn veel belangen die moeten worden afgewogen, waaronder het belang van zorgvuldigheid van de registers en van duidelijkheid over vaderschap en moederschap als afzonderlijke juridische concepten. Gelet daarop, en vanwege het beperkte nadeel van registratie als vader of moeder, is art. 8 EVRM niet geschonden.

Sarbu t. Roemenië, EHRM 28 maart 2023, nr. 34467/15

Een verdachte in een strafzaak wegens het aannemen van steekpenningen is mede veroordeeld op basis van video-opnamen die een medebeschuldigde heimelijk had gemaakt met een in een pen verborgen miniatuurcamera. Voor het gebruik van dit bewijs bestond in het Roemeense recht een voldoende basis en er is uitgebreid onderzoek gedaan naar de rechtmatige verkrijging ervan. Ook was de procedure met waarborgen omkleed en kon de verdachte het bewijs voldoende betwisten. Art. 8 EVRM is door het gebruik van de opnamen als bewijs dan ook niet geschonden.

Saure t. Duitsland (nr. 2), EHRM 28 maart 2023, nr. 6091/16

Een Bild-journalist heeft in 2011 – deels vergeefs – geprobeerd informatie van de staat te krijgen over samenwerking in de DDR-tijd tussen het ministerie van staatsveiligheid en dertien rechters en aanklagers. Het EHRM acht het redelijk dat daarbij niet de namen van de rechters zijn vrijgegeven, nu dat tot speculatie over de kwaliteit van hun uitspraken zou kunnen leiden. Dit zou niet alleen hun professionele reputatie maar ook het gezag van de rechterlijke macht kunnen aantasten. Voor zover de informatie geanonimiseerd zou kunnen worden, had het informatieverzoek wel toegewezen kunnen worden. Art. 10 EVRM is dan ook deels niet en deels wel geschonden.

Szolcsán t. Hongarije, EHRM 30 maart 2023, nr. 24408/16

Een Roma-leerling zit op een basisschool waarvan de leerlingenpopulatie voor het overgrote deel van Roma-afkomst is. Zijn ouders hebben geprobeerd hem naar een andere school te laten gaan, maar daar is hij geweigerd, beweerdelijk omdat hij niet in het verzorgingsgebied van de school woonde. Het Hof acht die reden niet heel overtuigend, maar heeft onvoldoende basis om hier discriminatie vast te stellen. Dat er op de eerste basisschool sprake was van segregatie, in strijd met art. 14 en 2 EP EVRM, staat wel vast. Er is een positieve verplichting om deze segregatie zo snel mogelijk te beëindigen.

UAB Kesko Senukai Lithuania t. Litouwen, EHRM 4 april 2023, nr. 19162/19

Bij een retailonderneming is in 2018 een bedrijfsdoorzoeking uitgevoerd omdat de Litouwse mededingingsautoriteit de onderneming verdacht van betrokkenheid bij illegale prijsafspraken. Hoewel er volgens de onderneming veel fouten werden gemaakt bij de doorzoeking, hebben nationale rechters de rechtmatigheid niet zorgvuldig onderzocht. Het EHRM oordeelt dat daardoor onvoldoende rechtsbescherming is geboden, in strijd met art. 8 EVRM.

A.H. e.a. t. Duitsland, EHRM 4 april 2023, nr. 7246/20

Van A.H., geboren als man, is sinds 2012 erkend dat zij vrouw is. Toen zij in 2015 met haar partner G.H. een kind kreeg, kon zij niet worden geregistreerd als de moeder van het kind. Alleen registratie als vader na erkenning van vaderschap behoorde tot de mogelijkheden. Het EHRM benadrukt dat de staten op dit terrein een zeer ruime margin of appreciation hebben alle betrokken belangen af te wegen. Duitsland heeft op redelijke gronden besloten het biologische ouderschap doorslaggevend te vinden. Het nadeel voor A.H. bleek in de praktijk bovendien beperkt. Art. 8 EVRM is dan ook niet geschonden.

Szaxon t. Hongarije, EHRM 21 maart 2023 (ontv.besl.), nr. 54421/21

Naar aanleiding van een eerdere pilotuitspraak van het EHRM in de zaak Gászo t. Hongarije heeft Hongarije nieuwe wetgeving aangenomen die het mogelijk maakt om rechtsherstel te krijgen wanneer civiele procedures onredelijk lang vertraagd zijn. Het EHRM oordeelt in overeenstemming met de bevindingen van het Comité van Ministers dat de nieuwe procedure voldoende rechtsherstel kan bieden en tot een aanvaardbaar niveau van compensatie kan leiden. Slachtoffers van redelijke-termijnoverschrijdingen moeten dit rechtsmiddel daarom uitputten voordat hun klacht bij het EHRM ontvankelijk kan worden verklaard.

Deltuva t. Litouwen, EHRM 21 maart 2023, nr. 38144/20

Deltuva is in 2019 in voorlopige hechtenis genomen in verband met een verdenking van betrokkenheid bij drugssmokkel. Gedurende de hechtenis, die ruim negen maanden duurde, mocht hij geen contact hebben met de buitenwereld. Een bezoek van zijn echtgenote en tienjarig dochtertje werd maar één keer toegestaan. Het EHRM begrijpt dat contacten met de buitenwereld – inclusief gezinsleden – een risico kunnen vormen voor beïnvloeding van het onderzoek. In dit geval is echter niet gebleken dat het contact met het kerngezin, in het bijzonder met het dochtertje, problematisch zou kunnen zijn. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.