Mestan t. Bulgarije, EHRM 2 mei 2023, nr. 24108/15

De leider van een partij die altijd veel stemmen van de Turkse minderheid trekt heeft tijdens een campagnebijeenkomst zeven minuten lang zijn gehoor in het Turks toegesproken. Nu er in Bulgarije een absoluut verbod bestaat op campagnevoeren in een andere taal dan de Bulgaarse, heeft hij hiervoor een boete van 1000 euro gekregen. Volgens het EHRM is enige regulering weliswaar redelijk, maar zo’n algemeen en absoluut verbod gaat in tegen democratische kernwaarden zoals de bescherming van minderheden. Art. 10 EVRM is door dit verbod en door de opgelegde boete dan ook geschonden.

MV – 98, HvJ EU 4 mei 2023, zaak C-97/21

Naar Bulgaars recht moet bij iedere vorm van btw-fraude – hoe klein ook – niet alleen een boete worden opgelegd, maar moet ook het bedrijfspand van de betrokken onderneming worden verzegeld. Het HvJ EU overweegt dat deze combinatie van sancties neerkomt op bis in idem, vooral nu ze beide van repressieve en punitieve aard blijken te zijn. De wezenlijke kern van het ne bis in idem-verbod zou worden aangetast wanneer sprake is van absolute en automatische cumulatie van sancties. Ook is het waarschijnlijk dat zo’n dubbele sanctie niet evenredig is, maar het laat het aan de nationale rechter om daarover te oordelen.

Ohanjanyan t. Armenië, EHRM 25 april 2023, nr. 70665/11

Een militair dienstplichtige is in 2007 omgekomen, beweerdelijk door een noodlottig ongeval. Er werd een onderzoek gestart, maar dat is anno 2022 nog steeds niet afgerond. Armenië heeft in een eenzijdige verklaring de schending erkend, maar is daarbij volgens het EHRM onvoldoende precies geweest en heeft een te lage schadevergoeding aangeboden. Het EHRM zelf oordeelt dat het onderzoek te lang heeft geduurd en onvoldoende zorgvuldig was. Daardoor is art. 2 EVRM niet alleen in procedureel opzicht, maar ook in materieel opzicht geschonden: Armenië heeft geen voldoende plausibele verklaring voor het overlijden gegeven.

S.P. e.a. t. Rusland, EHRM 2 mei 2023, nr. 36463/11

In Russische gevangenissen bestaat er een informele ‘pikorde’, waarvan de laagste klasse wordt gevormd door de paria’s. De paria’s moeten vernederend werk uitvoeren, worden sociaal en fysiek gesegregeerd, mogen andere gevangenen niet aanraken etc. Het EHRM acht het bestaan van deze pikorde aannemelijk en oordeelt dat die voor de outcasts vernederende en onmenselijke behandeling oplevert. De Russische autoriteiten zijn zich bewust van de situatie, maar ondernemen er niets tegen. Ook ontbreekt een effectief rechtsmiddel. Dat betekent dat dit informele systeem in strijd is met art. 3 en 13 EVRM.

Stassart t. Frankrijk, EHRM 4 april 2023 (ontv.besl.), 79356/17

Volgens Stassart is in twee parallel lopende procedures – een strafrechtelijke en een fiscaalrechtelijke – het rechtszekerheidsbeginsel aangetast doordat de ene rechter de aanpak van de andere ter discussie heeft gesteld. Frankrijk heeft dit erkend en heeft een schadevergoeding aangeboden. Het EHRM acht deze eenzijdige verklaring aanvaardbaar, zeker nu inmiddels ook na een eenzijdige verklaring een heropening van strafzaken in Frankrijk mogelijk is. Gelet daarop besluit het de zaak van de rol te schrappen.

N.M. t. België, EHRM 18 april 2023, nr. 43966/19

Een Algerijnse geradicaliseerde vreemdeling verblijft al een aantal jaren zonder verblijfsvergunning in België, daar is hij ook veroordeeld wegens lidmaatschap van een criminele organisatie in Syrië. Hem zijn verschillende malen uitzettingsbevelen opgelegd, waarbij hij een langere periode in vreemdelingenbewaring heeft doorgebracht met het oog op uitzetting. Daarbij zat hij in gedeeltelijke isolatie vanwege zijn neiging om radicale opvattingen naar anderen uit te dragen. Het EHRM acht in deze omstandigheden de vreemdelingenbewaring en de vorm daarvan aanvaardbaar, zeker nu die steeds zorgvuldig zijn overwogen en beoordeeld. Geen schending van art. 3 en 5 lid 1 (f) en lid 4 EVRM.

Mayboroda t. Oekraïne, EHRM 13 april 2023, nr. 14709/07

In 2000 is bij Mayboroda tijdens een spoedoperatie haar linkernier verwijderd. Zij had daarvoor geen geïnformeerde toestemming geven, net zomin als haar naasten. De behandelende artsen hielden het verwijderen van de nier voor haar geheim. Uiteindelijk heeft ze voor dit laatste op nationaal niveau wel erkenning en compensatie ontvangen. Het EHRM oordeelt dat de destijds in Oekraïne bestaande regels en protocollen voor geïnformeerde toestemming tekortschoten, zodat art. 8 EVRM is geschonden. Vanwege de al toegekende compensatie is de klacht over de geheimhouding niet-ontvankelijk.

Louliki t. Nederland, EHRM 11 april 2023, nr. 57766/19

Louliki is in 1981 op jonge leeftijd naar Nederland gekomen en woont hier sindsdien. Hij is vader van twee kinderen, maar woont niet met hen en de moeder samen. Na veroordeling vanwege verschillende gevallen van onder meer harddrugsbezit is hem een terugkeerbesluit en een inreisverbod opgelegd. Het EHRM is bereid om gezinsleven te aanvaarden omdat dit op nationaal niveau ook is gedaan. Het acht de genomen besluiten in het licht van de omstandigheden redelijk, ondanks de relatief milde straffen die zijn opgelegd en ondanks de lange verblijfsduur van Louliki. Art. 8 EVRM is dan ook niet geschonden.

Simonova t. Bulgarije, EHRM 11 april 2023, nr. 30782/16

Simonova heeft een stuk grond in eigendom waarop zij in 2007 een bedrijfsgebouw heeft laten neerzetten. Dat gebouw is zij daarop illegaal gaan bewonen met haar vier kinderen. Nu het gebouw deels op naburige grond bleek te staan, is later een sloopgebod afgegeven. Het EHRM overweegt dat zo’n sloopgebod redelijk kan zijn, maar dat in dat geval wel goede waarborgen moeten worden geboden aan de bewoner. In dit geval waren de gevolgen van uitzonderlijke hardheid, maar zijn die niet goed meegewogen; ook is geen alternatieve woonruimte geboden. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.

Jirova e.a. t. Tsjechië, EHRM 13 april 2023, nr. 66015/17

Een kind heeft van zijn zesde tot zijn dertiende levensjaar bij een pleeggezin gewoond. Vanwege de negatieve invloed van de pleegouders op zijn geestelijk welzijn is hij vervolgens in een instelling geplaatst. Daarbij is een contactverbod opgelegd dat zich heeft uitgestrekt tot na de meerderjarigheid van het pleegkind. Het EHRM wijst op de bijzondere positie en verantwoordelijkheid van pleegouders en op de verplichting van autoriteiten om te handelen in het belang van het kind. De beslissingen over het contactverbod waren bovendien zorgvuldig en goed onderbouwd, zodat art. 8 EVRM niet is geschonden.