Sieć Obywatelska Watchdog Polska t. Polen, EHRM 21 maart 2024

Een Poolse ngo heeft verzocht om informatie over de agenda’s van de (vice-)president van het Poolse Constitutionele Hof en om informatie over de bezoekers van het Hof. Zij deed dit vanwege verdenkingen van gesprekken tussen de (vice-)president en een minister waartegen bij het Hof een strafzaak liep. De agendainformatie is geweigerd vanwege het niet-publieke karakter; bezoekersinformatie werd niet verzameld. Volgens het Hof had de ngo als publieke waakhond toegang moeten krijgen tot de agenda’s; de gegeven reden voor weigering was te formeel en strijdig met art. 10 EVRM. Dat er geen bezoekerslogboek was kan de staat niet worden verweten.

Boškočević t. Servië, EHRM 5 maart 2024, nr. 37364/10

Een chauffeur in dienst bij een nationaal park heeft geprocedeerd over zijn salaris. Hij is in het gelijk gesteld, maar heeft vervolgens – onder druk van zijn werkgever – een overeenkomst getekend waarin hij afzag van procederen over de tenuitvoerlegging. Toen hij daarover een klacht indiende bij het EHRM, werd hij bedreigd met ontslag. Het EHRM oordeelt dat het beheer van het nationaal park werd gevoerd door een publiekrechtelijke organisatie waarvoor de staat verantwoordelijk is. De ontslagbedreiging leverde een onaanvaardbare druk en intimidatie op ten aanzien van het uitoefenen van het individueel klachtrecht bij het EHRM, zodat art. 34 EVRM is geschonden.

cdVet Naturprodukte, HvJ EU 29 februari 2024, zaak C-13/23

CdVet produceert diervoeders waaraan een supplement is toegevoegd dat is verkregen uit grapefruitzaad en -schillen. Omdat dit toevoegingsmiddel niet is toegestaan onder een EU-uitvoeringsverordening wordt de verkoop verboden. Volgens cdVet is dit in strijd met de ondernemingsvrijheid en het eigendomsrecht, maar het HvJ EU oordeelt dat de regeling niet onevenredig is, het doel van bescherming van de gezondheid van mens en dier kan beschermen en de kern van art. 16 en 17 Hv niet aantast. De verordening is in het licht van art. 52 lid 1 Hv dan ook verenigbaar met het Handvest.

Föderation der Aleviten Gemeinden in Österreich t. Oostenrijk, EHRM 5 maart 2024, nr. 64220/19

Een koepel van Alevitische organisaties heeft in 2008 om erkenning als religieuze organisatie gevraagd. Iets later verzocht een van zijn leden, ALEVI, dit ook. ALEVI’s rechtspersoonlijkheid werd wel erkend, die van de koepel niet, onder meer omdat de koepel zich blijkens haar statuten onvoldoende zou onderscheiden van ALEVI. Het EHRM oordeelt op basis van een gedetailleerde beoordeling van het nationale besluitvormingsproces dat de godsdienstvrijheid van art. 9 EVRM is geschonden. De klacht over onredelijk lange duur van de procedure is niet-ontvankelijk omdat het bij erkenning niet gaat om een burgerlijk recht in de zin van art. 6 EVRM.

Leka t. Albanië, EHRM 5 maart 2024, nr. 60569/09

Leka is tot levenslang veroordeeld wegens moord en poging tot moord. Volgens hem is bij het vooronderzoek en in de procedure een heel aantal schendingen begaan van de rechten van de verdediging en het recht op een eerlijk proces. Het EHRM wijst alle klachten af. Het inzetten van een identiteitsparade leverde in de omstandigheden van het geval geen schending van art. 6 EVRM op, net zomin als het wijzigen van de tenlastelegging. Er zijn weliswaar wat onzorgvuldigheden geweest (geen advocaat bij het politieverhoor), maar die hebben de procedure als geheel niet oneerlijk gemaakt.

Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (Confiance mutuelle en cas de transfert), HvJ EU 29 februari 2024, zaak C-392/22

In Polen is sprake van stelselmatige pushbackpraktijken en onrechtmatige vreemdelingenbewaring van asielzoekers die via Belarus het land binnenkomen. Dit betekent dat art. 3 lid 2 van de Dublin III-verordening in de weg kan staan aan overdracht van een asielzoeker naar Polen, maar alleen als de nationale rechter voldoende heeft vastgesteld dat sprake is van systeemfouten die resulteren in onmenselijke of vernederende behandelingen in de zin van art. 4 Hv. Het is in beginsel aan de asielzoeker om dit aannemelijk te maken, maar de rechter die overdracht overweegt moet daarbij helpen. Wel kan deze vragen om garanties van de andere lidstaat.

Vagdalt t. Hongarije, EHRM 7 maart 2023, nr. 9525/19

Vagdalt had een relatie met E.R., die getrouwd was met Cs.H. Een DNA-test toonde later aan dat Vagdalt de biologische vader was van het kind dat E.R. kreeg. Hongaarse wetgeving maakt het moeilijk om in een dergelijke sitautie het eigen vaderschap erkend te krijgen. Vagdalt is daarin dan ook niet geslaagd. Het EHRM oordeelt dat in dit geval veel juridische barrières zijn opgeworpen, terwijl vaststond dat erkenning van Vagdalts vaderschap in het belang zou zijn van het kind. Nu de procedures ook nog erg lang hebben geduurd, levert dit een schending op van het door art. 8 EVRM beschermde gezinsleven.

Colombier t. Frankrijk, EHRM 15 februari 2024, nr. 14925/18

De Franse componist Michel Colombier is in 1975 naar Californië verhuisd en heeft zijn gehele nalatenschap ondergebracht in een Californische trust die hij met zijn derde echtgenote had opgericht. Bij zijn overlijden in 2004 ging de nalatenschap daardoor naar deze echtgenote. Zijn kinderen uit eerdere huwelijken procedeerden, maar een bepaling die een zekere compensatoire heffing mogelijk maakte werd ongrondwettig verklaard en niet toegepast. Het Hof acht het nationale rechterlijk oordeel niet onredelijk, gelet op de uitdrukkelijke wensen van de componist, en niet in strijd met art. 8 en 14 EVRM.

Danilet t. Roemenië, EHRM 20 februari 2024, nr. 16915/21

Een Roemeense rechter, die vaak deelneemt aan publieke debatten, plaatste in 2019 twee Facebookberichten waarin hij stevige kritiek uitte op ontwikkelingen in de Roemeense rechtsstaat. Daarvoor kreeg hij een tuchtsanctie opgelegd, die volgens hem in strijd is met de uitingsvrijheid. Voor dergelijke beperkingen van uitingen waarmee wordt bijgedragen aan discussies van algemeen belang moet volgens het Hof een zwaarwegende rechtvaardiging bestaan, ook als uitingen zijn gedaan door een rechter. Zo’n rechtvaardiging was er in dit geval niet en het chilling effect van de sanctie kon aanzienlijk zijn. De tuchtsanctie is dan ook in strijd met art. 10 EVRM.

Direcţia pentru Evidenţa Persoanelor şi Administrarea Bazelor de Date, HvJ EU 22 februari 2024, zaak C-491/21

In Roemenië kunnen Roemenen die (ook) een woonplaats in een ander EU-land hebben geen identiteitskaart krijgen waarmee zij in de EU kunnen reizen; daarvoor hebben zij altijd een paspoort nodig. Dit levert volgens het HvJ EU een inbreuk op art. 45 lid 1 Hv op (vrij verkeer van EU-burgers) en art. 21 VWEU. Daarvoor zijn feitelijk alleen administratieve overwegingen als argument gegeven, terwijl die niet kunnen volstaan om een grondrechtenbeperking te rechtvaardigen. De Roemeense regeling is dan ook niet verenigbaar met art. 45 lid 1 en art. 21 VWEU.