Volkswagen Group Italia en Volkswagen Aktiengesellschaft, HvJ EU 14 september 2023, zaak C-27/22

Vanwege de ‘sjoemelsoftware’ om kunstmatig stikstofuitstootmetingen te verlagen zijn aan de Volkswagengroep in Duitsland en Italië hoge boetes opgelegd. Het HvJ EU overweegt dat de Italiaanse boete van strafrechtelijke aard is en dat die moet voldoen aan het ne-bis-in-idembeginsel van art. 50 Hv. Weliswaar betreft de Italiaanse boete iets andere gedragingen dan de Duitse, maar het Hof ziet ook veel parallellen. De Italiaanse rechter moet onderzoeken of die maken dat het ne-bis-in-idembeginsel van toepassing is. Zo ja, dan moet de rechter nagaan of is voldaan aan strikte eisen van evenredigheid en afstemming tussen de autoriteiten.

Wieder en Guarnieri t. het Verenigd Koninkrijk, EHRM 12 september 2023, nrs. 64371/16 en 64407/16

Twee in Amerika en Duitsland woonachtige IT-onderzoekers hebben bij een Britse rechter klachten ingediend over de doorgifte van hun gegevens aan het Verenigd Koninkrijk en de verwerking, analyse en opslag van die gegevens. Het VK heeft gesteld dat het Hof geen rechtsmacht heeft, omdat de beide klagers niet in het VK wonen. Het EHRM oordeelt echter dat het bij het bepalen van jurisdictie niet gaat om de verblijfsplaats van de slachtoffers, maar om de vraag waar een inbreuk plaatsvindt. In lijn met zijn eerdere uitspraak in Big Brother Watch verklaart het Hof dat art. 8 EVRM is geschonden.

WS e.a. t. Frontex, Gerecht 6 september 2023, zaak T-600/21

Een groep Syrische vluchtelingen wilde in Griekenland asiel aanvragen, maar is door Frontex overgebracht naar Turkije en is van daaruit doorgereisd naar Irak. Bij het Gerecht van de EU hebben zij een vordering tot schadevergoeding ingediend, omdat ze door optreden van Frontex materiële en immateriële schade zouden hebben opgelopen, voor, tijdens en na de terukeeroperatie. Het Gerecht oordeelt dat onvoldoende is aangetoond dat er een direct causaal verband bestaat tussen de gestelde schade (waaronder betaling van een mensensmokkelaar om naar Irak te reizen) en het optreden van Frontex. Er is dan ook geen grond voor schadevergoeding door Frontex.

A e.a. t. Italië, EHRM 7 september 2023, nr. 17791/22

A is vader van B en C. De moeder van de kinderen, D, verzet zich tegen het toekennen van omgangsmogelijkheden tussen A en de kinderen. De kinderen vallen onder een getuigenbeschermingsprogramma vanwege criminele activiteiten van A en worden vertegenwoordigd door een voogd. Het EHRM keurt die vertegenwoordiging ook voor de EHRM-procedure goed. Het stelt vast dat er in Italië sprake is van systematische vertraging in omgangsprocedures en dat er tal van tekortkomingen waren in de onderhavige procedure. Dat de kinderen in een getuigenbeschermingsprogramma zaten kan voor die tekortkomingen geen verklaring zijn. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.

Asociaţia 'Forumul Judecătorilor din România', HvJ EU 7 september 2023, zaak C-216/21

In Roemenië is een nieuwe regeling aangenomen voor de bevordering van rechters. Daarvoor golden eerst vergelijkende examens, maar nu beoordeelt een commissie bestaande uit de president en een aantal leden van het hogere gerechtshof de kandidaat op diens gedrag en werk. Het HvJ EU acht een dergelijk systeem niet als zodanig problematisch, zeker als in een eerdere ronde kennis en vaardigheden al zijn beoordeeld. Wel moet de procedure zorgvuldig zijn ingericht en moeten de gehanteerde criteria relevant en objectief zijn. Daarvan lijkt in de Roemeense procedure sprake te zijn.

Bagirova e.a. t. Azerbeidzjan, EHRM 31 augustus 2023, nrs. 37706/17 en 5 andere

In verband met de voorgenomen bouw van een nieuwe woonwijk in Baku zouden de huizen van de inwoners moeten worden gesloopt. Toen niet iedereen van een vrijwillige regeling gebruikmaakte, werd besloten tot onteigening. Het EHRM stelt vast dat de in de nationale wetgeving daarvoor vastgelegde procedures daarbij niet zijn gevolgd, zodat in strijd is gehandeld met het eigen nationale recht. Dit betekent dat art. 1 EP EVRM eveneens is geschonden.

Bavcar t. Slovenië, EHRM 7 september 2023, nr. 17053/20

Een Sloveense oud-minister is vervolgd wegens betrokkenheid bij machtsmisbruik en witwassen. In het kader van de sterk gemediatiseerde procedure heeft de minister van justitie een verklaring afgegeven waarin hij naar het oordeel van het Hof uitging van de schuld van de oud-minister. Dat is zeker voor een minister van justitie niet acceptabel en schendt de onschuldpresumptie van art. 6 lid 2 EVRM. Bij de beoordeling was geen sprake van een aantasting van art. 7 EVRM, nu op nationaal niveau goed en overtuigend is onderzocht hoe een bepaald delictsbestanddeel redelijkerwijs kon worden uitgelegd.

C t. Italië, EHRM 31 augustus 2023, nr. 47196/21

C is in Oekraïne geboren uit een draagmoeder; de wensvader is haar biologische vader, haar wensmoeder heeft geen biologische banden met haar. In Italië is het na draagmoederschap niet mogelijk om een geboortecertificaat te laten erkennen. Naar Italiaans recht is C daardoor staatloos. Het EHRM oordeelt dat bij het niet-erkennen van het juridisch vaderschap van de biologische vader de belangen van C onvoldoende zijn meegewogen, in strijd met art. 8 EVRM. Voor de moeder geldt dat er naar recent Italiaans recht wel een mogelijkheid is van adoptie, hetgeen voldoende respect voor C’s art. 8 EVRM-rechten betekent.

Compaoré t. Frankrijk, EHRM 7 september 2023, nr. 37726/21

Vanuit Burkina Faso is een uitleveringsverzoek gekomen voor de broer van een voormalig president, die gezocht wordt wegens moord. Frankrijk heeft het verzoek gehonoreerd, onder meer op basis van afgegeven diplomatieke garanties. Sindsdien hebben in Burkina Faso echter twee staatsgrepen plaatsgevonden, maar dat heeft niet geleid tot herbeoordeling van de eventuele risico’s die voor Compaoré zouden bestaan bij uitlevering. Het EHRM acht dat niet aanvaardbaar en besluit dat uitlevering zonder nader onderzoek in strijd zou komen met art. 3 EVRM.

Kovačević t. Bosnië en Herzegovina, EHRM 29 augustus 2023, nr. 43651/22

Een inwoner van de Federatie Bosnië en Herzegovina heeft bezwaar tegen het kiessysteem in Bosnië en Herzegovina, dat tot gevolg heeft dat hij alleen kan stemmen voor kandidaten voor de Bosnische of de Kroatische etniciteitsgroepen. Stemmen op een kandidaat van zijn politieke voorkeur die zich niet heeft verklaard tot een van deze etniciteitsgroepen kan niet, net zomin als stemmen op een kandidaat voor de Servische etniciteitsgroep. Conform zijn eerdere rechtspraak oordeelt het Hof dat het op etnische vertegenwoordiging gebouwde kiessysteem niet verenigbaar is met het gelijkheidsbeginsel van art. 1 P12 EVRM; een dergelijk systeem mag niet prevaleren boven een systeem van politieke representatie.