Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, HvJ EU 7 november 2024, zaak C-326/23

In een mededingingsrechtelijke procedure heeft een vennootschap geprobeerd een rechter in de Poolse Hoge Raad te wraken. Een andere, alleenzittende rechter heeft daarop prejudiciële vragen voorgelegd aan het HvJ EU over de uitleg van kwesties omtrent onafhankelijkheid en onpartijdigheid. Het HvJ EU constateert echter dat deze alleenzittende rechter één van de rechters is waarvan het EHRM – in lijn met de HvJ EU-rechtspraak – heeft geoordeeld dat de benoeming niet aan de fundamentele eisen voldoet. Daardoor kan deze rechter op structurele gronden niet worden gezien als een ‘rechterlijke instantie’ die prejudiciële vragen aan het HvJ EU kan voorleggen. Het verzoek is niet-ontvankelijk.

R.F. e.a. t. Duitsland, EHRM 12 november 2024, nr. 46808/16

M.-C. A.-F. en C.F. zijn twee vrouwen die een geregistreerd partnerschap hebben gesloten. In 2013 is C.F. bevallen van R.F. na een IVF-behandeling waarbij een eicel van M.-C. A.-F. was bevrucht met sperma van een anonieme donor. De bevruchte eicel was in de baarmoeder van C.F. geplaatst. C.F. werd als moeder geregistreerd, maar M.-C. A.-F. moest daarvoor een adoptieprocedure doorlopen. Het EHRM kent Duitsland een ruime margin of appreciation toe gelet op het gebrek aan consensus bij dit type ouderschapserkenningen. Nu door de adoptieprocedure een voldoende individuele beoordeling mogelijk was, zijn de art. 8-rechten van de verschillende betrokkenen voldoende gerespecteerd.

Rybarstvi Trebon A.S. en Rybarstvi Trebon Hld. A.S. t. Tsjechië, EHRM 7 november 2024, nrs. 18037/19 en 33175/22

Twee parochies waren tot 1949 eigenaar van een stuk grond van 232.312 m2. De communistische regering onteigende het land en vestigde er een staatsbedrijf op. In 1992 kwamen de parochies aanvankelijk niet voor restitutie in aanmerking. Het eigendom ging over op twee private ondernemingen, maar later werd vastgesteld dat die eigendomsoverdracht nietig was en dat onder nieuwe wetgeving alsnog restitutie moest plaatsvinden aan de parochies. Het Hof oordeelt dat de ondernemingen niet te goeder trouw waren en dat de eigendomsoverdracht terecht nietig is verklaard. Hun belangen zijn niet disproportioneel geraakt door de restitutiebeslissing, zodat art. 1 EP EVRM niet is geschonden.

S. (Modification de la formation de jugement), HvJ EU 14 november 2024, zaak C-197/23

Een civiele zaak is toegewezen aan rechter E.T. Doordat E.T. niet beschikbaar was op de dag van de zitting, is later J.K. op de zaak gezet. De vraag hoe dat zich verhoudt met het beginsel van onveranderlijkheid van de rechterlijke formatie is voorgelegd aan het HvJ EU. Dat verklaart zich bevoegd om de vraag te beantwoorden, hoewel de zaak niet over EU-recht ging. Art. 19 lid 1 VEU verplicht de lidstaten namelijk om te voorzien in daadwerkelijke en onafhankelijke rechtsbescherming. Het Hof legt uit dat een rechter moet kunnen toetsen of bij een formatiewijziging aan de wettelijke eisen is voldaan.

S. t. Tsjechië, EHRM 7 november 2024, nr. 37614/22

S. heeft vanwege een autistische stoornis behoefte aan een aangepaste leeromgeving. Op een school is die – door communicatiestoornissen en onduidelijkheden – niet geboden en zijn zelfs maatregelen getroffen die S. en zijn ouders als stigmatiserend hebben ervaren. Volgens het Hof is er veel misgegaan in deze kwestie, maar kan toch worden aangenomen dat de school zich voldoende heeft ingespannen om S. tegemoet te komen. Art. 14 jo. 2 EP EVRM is niet geschonden. Het niet-horen van de minderjarige S. in de procedure hierover is niet in strijd met art. 8 EVRM, vooral vanwege de technische aard van de kwestie.

Sharafane t. Denemarken, EHRM 12 november 2024, nr. 5199/23

De 23-jarige Sharafane, van Irakese komaf, is geboren in Denemarken. In 2021 is hij veroordeeld wegens drugsmisdrijven. Daarbij is hem ook een uitzettingsbevel met een inreisverbod voor zes jaar opgelegd. Het EHRM acht de overwegingen om zo’n uitzettingsbevel met inreisverbod op te leggen op zichzelf begrijpelijk. Gelet op de bestaande belemmeringen in Denemarken voor alleenstaande Irakese mannen om weer in te reizen, is het echter aannemelijk dat het tijdelijke inreisverbod in feite een permanent inreisverbod inhoudt. Die consequentie is in de omstandigheden van het geval disproportioneel, zodat deze maatregelen in strijd zijn met art. 8 EVRM.

B.B. t. Slowakije, EHRM 24 oktober 2024, nr. 48587/21

B.B. was in Slowakije dakloos geraakt en verkeerde in grote problemen. Y heeft daarop geregeld dat zij in het Verenigd Koninkrijk als prostituee kon gaan werken. Later is zij met hulp van een organisatie die steun biedt aan slachtoffers van mensenhandel teruggekeerd naar Slowakije. Y is wel vervolgd, maar is alleen veroordeeld wegens souteneurschap. Het EHRM wijst erop dat in Slowakije structureel onvoldoende onderzoek lijkt te worden gedaan naar aanwijzingen van mensenhandel. In dit geval waren daarvan duidelijke indicaties, maar is daarnaar onvoldoende onderzoek gedaan en lijkt het probleem doelbewust te zijn onderschat. Art. 4 EVRM is daardoor geschonden.

Drozdyk en Mikula t. Oekraïne, EHRM 24 oktober 2024, nrs. 27849/15 en 33358/15

Drozdyk en Mikula hebben vlak naast een spoorbaan grond in eigendom verkregen. Om veiligheidsredenen heeft de staat de eigendomsverkrijging laten vernietigen. Het EHRM oordeelt dat de procedures en de rechtspraak daarover tot veel onzekerheid hebben geleid, dat het opvallend is dat de staat pas zo laat is opgetreden terwijl het spoor er al decennia lag, en dat geen enkele compensatie is toegekend. Dat alles acht het onredelijk belastend en daarmee in strijd met art. 1 EP EVRM. Het is op grond van art. 46 EVRM aan de staat om het eigendom te restitueren of hiervoor tenminste een adequate vergoeding te bieden.

Eckert t. Frankrijk, EHRM 24 oktober 2024, nr. 56270/21

Sinds november 2018 werden in veel Franse steden elke zaterdag demonstraties georganiseerd door de ‘gele-hesjesbeweging’. In Bordeaux gingen deze regelmatig gepaard met geweld en ordeverstoringen, zodat de prefect een van deze (niet officieel aangekondigde) demonstraties in een deel van het centrum verbood. Eckert nam toch deel aan een demonstratie en werd daarvoor beboet. Het EHRM ziet een zwaarwegende rechtvaardiging in de wens verdere ordeverstoringen te voorkomen. Het verbod was nauwkeurig in tijd en locatie gelimiteerd en werd gehandhaafd met een lichte boete. Het verbod en de boete leverden dan ook geen schending van art. 11 EVRM op.

Harutyan Karapetyan t. Armenië, EHRM 29 oktober 2024, nr. 53081/14

De echtgenote van Karapetyan onderging in 2011 een operatie. De dag na de operatie kwam zij te overlijden. Volgens Karapetyan was dat het gevolg van medische onzorgvuldigheid, maar uit onderzoek bleek dat daarvan geen sprake was. Het EHRM stelt vast dat het onderzoek grondig en onafhankelijk is uitgevoerd. Verschillende getuigen en deskundigen zijn gehoord en de nationale rechters hebben bij de omgang met de deskundigenverklaringen voldaan aan de daaraan te stellen eisen. Het is dan niet aan het Hof om in de nationale beoordelingen te treden. Het Hof oordeelt dat art. 2 EVRM niet is geschonden (4 stemmen tegen 3).