Al-Habeeb t. Denemarken, EHRM 12 november 2024, nr. 14171/23

De Irakese Al-Habeeb is een gevestigde en gewortelde migrant die verschillende keren is veroordeeld wegens geweldsmisdrijven. Nadat hij in 2021 opnieuw is veroordeeld voor een ernstig geweldsmisdrijf, wordt hem een uitzettingsbevel en een inreisverbod voor twaalf jaar opgelegd. Volgens Al-Habeeb komt dit laatste feitelijk neer op een definitief inreisverbod, nu het erg moeilijk is om na twaalf jaar weer terug te keren. Het EHRM erkent dat uitgezette vreemdelingen zelden terugkeren. Mede omdat latere verzoeken om een verblijfsvergunning niet kansloos zijn gebleken, ziet het in het inreisverbod echter geen schending van art. 8 EVRM.

Associated Newspapers Limited t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 12 november 2024, nr. 37398/21

Een uitgever is aansprakelijk gehouden voor de schade die is veroorzaakt door twee smadelijke publicaties. Daarbij is de uitgever ook veroordeeld in de proceskosten van de benadeelden. In één geval betrof het daarbij een ‘success fee’ die de benadeelde was overeengekomen met zijn advocaat. Van dat systeem heeft het EHRM eerder geoordeeld dat het tot disproportioneel hoge kostenveroordelingen leidt, in strijd met art. 10 EVRM. Dat oordeel herhaalt het nu. De verplichting tot vergoeding van premies voor een proceskostenveroordelingsverzekering is niet in strijd met art. 10 EVRM, nu deze ook in het voordeel van de uitgever had kunnen werken.

Bakradze t. Georgië, EHRM 7 november 2024, nr. 20592/21

Bakradze was rechter in het beroepshof in Tbilisi. Zij is ook mede-oprichter en voorzitter van een NGO die zich actief betoont in de discussie over hervormingen in de Georgische rechterlijke macht. Toen haar benoemingstermijn verliep, heeft Bakradze twee keer zonder succes gesolliciteerd naar nieuwe functies als rechter. In de sollicitatieprocedures werden haar veel vragen gesteld over haar verhouding tot de NGO. Het EHRM acht prima facie aannemelijk dat daardoor onderscheid is gemaakt op grond van haar opvattingen. Nu haar stellingen over bevooroordeeldheid onvoldoende zijn onderzocht door de nationale rechter, is art. 14 jo. art. 10 en 11 EVRM geschonden.

Dudek en Lazur t. Polen, EHRM 8 oktober 2024 (ontv.besl.), nrs. 41097/20 en 39577/22

Dudek en Lazur waren betrokken in rechtszaken waarin is geoordeeld door een alleenzittende rechter bij de Hoge Raad die na 2018 was benoemd door de Nationale Raad van Justitie. In hun geval bestaan systemische risico’s voor de fundamentele rechten, machtenscheiding en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Het Hof acht aannemelijk dat de in 2023 aangetreden regering de systeemproblemen wil oplossen. In dit geval was het dan ook redelijk om de eenzijdige verklaring te aanvaarden waarin Polen een schending erkent en compensatie aanbiedt. Het schrapt de zaken daarom krachtens art. 37 lid 1 EVRM van de rol.

Lavorgna t. Italië, EHRM 7 november 2024, nr. 8436/21

Omdat Lavorgna door psychoses een gevaar vormde voor de omgeving werd hij gedwongen opgenomen. De artsen konden hem niet goed aan. Daarom kreeg hij kalmeringsmiddelen en werd hij aan zijn bed vastgebonden. Na acht dagen kon hij naar een geschiktere omgeving worden overgeplaatst. Volgens het Hof is onvoldoende gebleken dat de vergaande vrijheidsbeperkingen strikt noodzakelijk waren. Ook wisten de artsen zelf dat de maatregelen ethisch dubieus waren. Art. 3 EVRM is dan ook geschonden. Nu onvoldoende effectief onderzoek is verricht, heeft Italië daarnaast niet voldaan aan zijn procedurele positieve verplichtingen.

Lindholm en erven van Leif Lindholm t. Denemarken, EHRM 5 november 2024, nr. 25636/22

Een Jehova’s Getuige is na een zwaar ongeval het bewustzijn kwijtgeraakt. Daardoor kon hij niet meer zijn religieus gemotiveerde bezwaren uitspreken tegen bloedtransfusies. Die bleken wel uit een document dat hij bij zich droeg en uit verklaringen van zijn familie. Toch is hem uiteindelijk bloed toegediend om zijn leven te kunnen redden. De Deense wetgeving vereist een actuele wilsexpressie tegen levensreddende behandelingen. Het Hof acht dat niet onredelijk, ook gelet op de grote vrijheid die staten op dit punt hebben. Art. 8, 9 en 14 EVRM zijn dan ook niet geschonden.

E.T. t. Moldavië, EHRM 12 november 2024, nr. 25373/16

E.T. is gediagnosticeerd met paranoïde schizofrenie. Om die reden is zij wilsonbekwaam verklaard, in een psychiatrische inrichting geplaatst en van haar kinderen gescheiden. Zij heeft geen mogelijkheden om zelf naar de rechter te gaan om de wilsonbekwaamverklaring aan te vechten. Het EHRM oordeelt dat daardoor het recht op toegang tot de rechter is geschonden. Daarnaast is sprake van discriminatie in de zin van art. 8 jo. 14 EVRM doordat in Moldavië te weinig differentiatie mogelijk is tussen verschillende maten van wilsonbekwaamheid en onvoldoende rekening wordt gehouden met de wensen, voorkeuren en noden van mensen met een psychiatrische stoornis.

M.I. t. Zwitserland, EHRM 12 november 2024, nr. 56390/21

M.I. is een homoseksuele vluchteling afkomstig uit Iran. Hij heeft asiel aangevraagd in Zwitserland omdat hij vreest voor vervolging vanwege zijn homoseksualiteit in zijn thuisland, maar de Zwitserse autoriteiten achten die vrees niet gegrond. Het Hof aanvaardt de stelling van de regering dat klager geen direct risico loopt op mishandeling door zijn familie, maar ook handelen van andere private actoren kan een probleem vormen. De Zwitserse autoriteiten hebben niet voldoende onderzocht of de Iraanse autoriteiten in staat en bereid zullen zijn hem daartegen te beschermen. Bij gebreke van dat onderzoek zou uitzetting een schending van art. 3 EVRM opleveren.

Miron t. Roemenië, EHRM 5 november 2024, nr. 37324/16

Halverwege een strafrechtelijke procedure tegen Miron is de rechter die over de zaak zou beslissen vervangen door een andere. De nieuwe rechter heeft enkele getuigen opnieuw verhoord. De veroordeling van Miron is vervolgens overwegend gebaseerd op die getuigenverklaringen en schriftelijke bewijsstukken. Het EHRM ziet in deze zaak geen schending van het door art. 6 EVRM beschermde onmiddellijkheidsbeginsel. Daarbij acht het relevant dat Miron niet alle procedurele mogelijkheden heeft benut om getuigen te bevragen, dat de verklaringen van niet opnieuw gehoorde getuigen een minimale rol speelden en dat er opnamen van de verhoren van deze getuigen beschikbaar waren.

Nezirić t. Bosnië en Herzegovina, EHRM 5 november 2024, nr. 4088/21

In het kader van een strafrechtelijk onderzoek is de telefoon van een advocaat in beslag genomen en doorzocht aan de hand van twee mondeling geformuleerde zoekparameters. De gehele inhoud van de telefoon was aanvankelijk in het dossier opgenomen; pas na bezwaar van de advocaat werd het materiaal beperkt. Het Hof – oordelend als Comité – stelt vast dat de nationale wetgeving te weinig waarborgen bevat om het privilege van de advocaat te beschermen. Zo is niets geregeld over aanwezigheid van een lid van de balie en hoeft doorzoeking niet gericht te zijn. Dit levert een schending op van art. 8 EVRM.