Hellgren t. Finland, EHRM 17 december 2024, nr. 52977/19

Een postbode is lid van een vakbond en neemt deel aan door de vakbond georganiseerde acties. Daarom weigert zij het opleidingsdeel van haar activiteiten uit te voeren; wel is zij bereid om nog post te bezorgen. Voor de actiedagen houdt het (staats)postbedrijf haar volledige salaris in. Het EHRM stelt voorop dat de staat als eigenaar van het postbedrijf aansprakelijk is voor de salarisinhouding. In vakbondskwesties komt de staat een zeer ruime margin of appreciation toe. Gebleken is niet dat de nationale rechter een kennelijk onredelijk oordeel heeft geveld over de salarisinhouding, zodat art. 11 EVRM niet is geschonden.

Loredas, HvJ EU 19 december 2024, zaak C-531/23

In Spanje moeten werkgevers een register bijhouden met aantallen gewerkte uren van werknemers, zodat eventueel overwerk en niet-opgenomen vakantiedagen kunnen worden uitbetaald bij beëindiging van het dienstverband. Op deze regel heeft de Spaanse wetgever een uitzondering gemaakt voor huishoudelijk personeel. Het HvJ EU wijst erop dat zo’n uitzondering de bescherming van het recht op beperking van de maximale arbeidsduur (art. 31 lid 2 Hv) dreigt uit te hollen. Bovendien is het denkbaar dat de uitzondering indirect discrimineert naar geslacht. Het is aan de nationale rechter om dit nader te bepalen.

Mousse, HvJ EU 9 januari 2025, zaak C-394/23

De Franse spoorwegmaatschappij SNCF vraagt reizigers die via de website een kaartje kopen om aan te geven of zij als ‘dhr.’ of ‘mw.’ willen worden aangesproken. Het HvJ EU buigt zich over de vraag of met dat vereiste sprake is van een rechtmatige en noodzakelijke verwerking van persoonsgegevens. SNCF vraagt naar iemands aanspreektitel vanwege doeleinden van passende commerciële communicatie en direct marketing. Een dergelijke communicatie hoeft volgens het HvJ EU echter niet noodzakelijkerwijze te worden gepersonaliseerd op basis van de genderidentiteit van de betrokken klant. In plaats daarvan kan ook gebruik worden gemaakt van generieke, inclusieve beleefdheidsformules.

Side by Side International Film Festival e.a. t. Rusland, EHRM 17 december 2024, nrs. 32678/18 en 2 andere

Een jaarlijks LHBT-festival in Rusland is in de periode 2016-2020 steeds verstoord door talrijke bommeldingen en ander vals alarm. Ieder incident is steeds uitgebreid onderzocht, waardoor de filmvertoningen werden bemoeilijkt. Het EHRM constateert dat de meldingen een duidelijk patroon laten zien en dat ze bedoeld waren om het festival te verstoren, zodat inbreuk is gemaakt op art. 10 EVRM. De autoriteiten hebben de individuele onderzoeken nooit afgerond en hebben de verbanden tussen de meldingen ten onrechte niet onderzocht. Daardoor heeft de staat zijn positieve verplichtingen onder art. 10 EVRM geschonden.

Tudmur, HvJ EU 19 december 2024, gev. zaken C‑185/24 en C‑189/24

Italië weigert twee Syrische asielzoekers terug te nemen die in Duitsland asiel hebben aangevraagd. Italië heeft eenzijdig een verklaring afgegeven dat terugname niet mogelijk is zonder dat het risico bestaat dat asielzoekers onmenselijk of vernederend worden behandeld. Het HvJ EU overweegt dat overdracht in het Dublinsysteem inderdaad moet worden opgeschort bij systeemfouten die een ernstig risico op onmenselijke en vernederende behandeling veroorzaken. Het is echter niet aan de terugnemende staat om dat risico eenzijdig vast te stellen. In plaats daarvan moet de rechter dit doen bij wie beroep tegen een overdrachtsbesluit is ingesteld.

UAB Profarma en UAB Bona Diagnosis t. Litouwen, EHRM 7 januari 2024, nrs. 46264/22 en 50184/22

In het begin van de coronapandemie in 2020 was het Litouwse ministerie van volksgezondheid met grote haast op zoek naar beschermingsmiddelen en sneltests. Twee ondernemingen boden een grote partij sneltests aan tegen een bedrag dat miljoenen boven de marktwaarde lag. Na een gemankeerde aanbestedingsprocedure werd een contract gesloten, maar dat is later nietig verklaard vanwege onder meer kwade trouw bij de ondernemingen. Deze zijn tot restitutie van het bedrag boven de marktwaarde verplicht. Het EHRM ziet daarin een inbreuk op het eigendomsrecht, maar acht de nietigverklaring en restitutieplicht niet onredelijk en ook niet in strijd met art. 1 EP EVRM.

X e.a. t. Slovenië, EHRM 19 december 2024, nrs. 27746/22 en 28291/22

Na een vechtscheiding zijn de kinderen toegewezen aan de moeder, maar later heeft de rechter besloten dat ze toch bij de vader, Y, zouden moeten wonen. Tegen de zin van de kinderen zijn zij door een deurwaarder naar Y overgebracht. Het Hof oordeelt dat, tegen de toewijzingsregels in, steeds dezelfde rechter is toegewezen aan deze zaak. Daardoor is het recht op beoordeling door een bij wet ingesteld gerecht (art. 6 EVRM) geschonden. Daarnaast heeft de rechter in strijd met art. 8 EVRM onvoldoende rekening gehouden met de belangen van de kinderen en heeft deze diverse beoordelingsfouten gemaakt.

A.P. t. Oostenrijk, EHRM 26 november 2024, nr. 1718/21

T.P. moest tijdens zijn militaire dienstplicht deelnemen aan een ‘hittemars’. Tijdens de mars raakte hij onwel en een paar uur later overleed hij. De doodsoorzaak is niet helemaal vast komen te staan, maar was waarschijnlijk een acute bloedvergiftiging. Daarom heeft geen strafvervolging plaatsgevonden. Het EHRM stelt vast dat het onderzoek effectief en zorgvuldig is geweest, en dat het ook niet mogelijk was geweest om de doodsoorzaak en daarmee de causale relatie met de hittemars met grotere zekerheid vast te stellen. Ook is voldoende gedaan om T.P.’s leven te beschermen. Art. 2 EVRM is dan ook niet geschonden.

Clipea en Grosu t. Moldavië, EHRM 19 november 2024, nr. 39468/17

Clipea en Grosu lijden allebei aan een geestelijke aandoening waarvoor zij een psychiatrische behandeling ondergaan. Ze zijn daarbij verschillende keren vrijwillig opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, maar na de opname zijn zij steeds aan vrijheidsbeperkingen onderworpen. Ook waren de hygiënische en leefomstandigheden in het ziekenhuis zeer slecht. Het EHRM oordeelt dat daardoor art. 3 EVRM is aangetast. Nu de autoriteiten lijken te hebben aangenomen dat psychiatrische patiënten minder eisen stellen aan hun leefomstandigheden en hun mening bovendien niet serieus is gehoord, is bovendien sprake van discriminatie op basis van geestelijke handicap, in strijd met art. 14 EVRM.

Commissie t. Tsjechië, HvJ EU (GK) 19 november 2024, zaak C-808/21

EU-burgers die niet de Tsjechische nationaliteit hebben, maar wel in Tsjechië verblijven, kunnen daar geen lid worden van een politieke partij. In een inbreukprocedure overweegt het HvJ EU dat art. 22 VWEU, gelezen in samenhang met art. 12 Hv, inhoudt dat het voor niet-onderdanen niet moeilijker mag zijn dan voor onderdanen om toegang te hebben tot de nationale middelen voor uitoefening van hun actieve en passieve kiesrecht. Dat is bij een verbod als dit wel het geval, ook vanwege het belang van politieke partijen voor bijvoorbeeld kandidaatstelling. Hiervoor kan geen rechtvaardiging worden gevonden in respect voor de nationale identiteit.