W.W. t. Polen, EHRM 11 juli 2024, nr. 31842/20

W.W. is bij geboorte als man geregistreerd en heeft mannelijke geslachtskenmerken, maar identificeert zich al sinds haar vroegste kindertijd als vrouw. In de gevangenis verwijdert zij op zeker moment zelf haar testikels, waarna de genderdysforie officieel wordt gediagnosticeerd en zij een hormoonbehandeling krijgt. Na overplaatsing naar een nieuwe gevangenis willen de gevangenisautoriteiten die behandeling niet automatisch voortzetten, waardoor zij een periode zonder medicatie komt te zitten. Het Hof ziet daarvoor geen rechtvaardiging en acht dit in strijd met art. 8 EVRM. Het benadrukt daarbij het belang van zelfbeschikking en respect voor iemands geslachtelijke identiteit.

Selçuk t. Turkije, EHRM 9 juli 2024, nr. 23093/20

Tijdens een demonstratie in Ankara vonden twee explosies plaats, veroorzaakt door een aan IS gelieerde organisatie. Daarbij vielen doden en raakte Selçuk gewond. Negentien mensen werden veroordeeld; Selçuk zelf ontving een schadevergoeding van 3875 euro voor immateriële schade, gebaseerd op risicoaansprakelijkheid voor de staat. Het EHRM benadrukt dat bij een hoog dreigingsniveau van aanslagen bijzondere waakzaamheid is geboden om het recht op leven te beschermen. Turkije valt in deze zaak echter niets te verwijten: de nodige voorzorgsmaatregelen waren getroffen en de aanslag is goed onderzocht. De compensatie voor Selçuk was toereikend. Art. 2 EVRM is dan ook niet geschonden.

Savinovskikh e.a. t. Rusland, EHRM 9 juli 2024, nr. 16206/19

Een echtpaar biedt pleegzorg aan twee jonge, gehandicapte kinderen. Nadat Savinovskikh als transseksueel is erkend en een gedeeltelijke geslachtsveranderende operatie heeft ondergaan, uiten de autoriteiten bezwaar tegen de pleegzorg. Die mag alleen door koppels van verschillend geslacht worden verleend. De kinderen worden dan ook weggehaald bij het echtpaar. Het EHRM benadrukt dat de enige reden daarvoor is gelegen in Savinovskikhs geslachtsverandering. Er waren geen aanwijzingen dat de pleegzorg nadelige consequenties had voor de kinderen. Bovendien is geen rekening gehouden met de affectieve relatie tussen de pleegkinderen en de andere gezinsleden. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.

Sahraoui e.a. t. Frankrijk, EHRM 11 juli 2024, nr. 35402/20

Gevangene S.T. is in 2009 dood aangetroffen in zijn cel. De doodsoorzaak was gelegen in drugsintoxicatie. Hoogstwaarschijnlijk was die veroorzaakt doordat S.T. drugs of geneesmiddelen had geruild met of gestolen van een andere gevangene. Het Hof overweegt dat staten bijzondere zorgverplichtingen hebben ten aanzien van drugsverslaafde gevangenen. In dit geval stond S.T. onder zorgvuldig medisch toezicht en werd hij dagelijks gecontroleerd bij het innemen van methadon. Drugshandel binnen gevangenissen is een weerbarstig fenomeen, maar gebleken is niet dat de gevangenisautoriteiten tekort zijn geschoten in hun inspanningsverplichting om dit tegen te gaan. Art. 2 EVRM is dan ook niet geschonden.

Rustamkhanli t. Azerbeidzjan, EHRM 4 juli 2024, nr. 24460/16

De Azerbeidzjaanse belastingautoriteiten besluiten om het uitgeefbedrijf van Rustamkhanli te onderwerpen aan een belastingcontrole. Na een ongeautoriseerde huiszoeking leggen zij het bedrijf een boete op; als die niet betaald kan worden, worden de bankrekeningen bevroren. Omdat Rustamkhanli enig eigenaar is van de onderneming kan hij uit eigen naam bij het EHRM procederen. De huiszoeking was vanwege het ontbreken van iedere waarborg in strijd met art. 8 EVRM. Aan de bevriezing van de tegoeden lag geen kenbaar besluit ten grondslag en er kon ook niet over worden geprocedeerd. Ook vanwege de vergaande gevolgen ervan, is art. 1 EP EVRM geschonden.

FP e.a. (Procès par visioconférence), HvJ EU 4 juli 2024, zaak C-760/22

Een in het Verenigd Koninkrijk wonende beklaagde wil graag via een videoconferentie deelnemen aan de zittingen in een in Bulgarije tegen hem lopende strafzaak. Het HvJ EU overweegt dat richtlijn 2016/343 dat bij uitdrukkelijk verzoek van de beklaagde niet uitsluit, zolang de Handvest- en EVRM-rechten op een eerlijk proces maar gewaarborgd blijven. In lijn met de EHRM-rechtspraak betekent dit in ieder geval dat de betrokkene de procedure goed moet kunnen volgen, dat hij zonder technische belemmeringen moet kunnen worden gehoord en dat hij vertrouwelijk met zijn advocaat moet kunnen communiceren.

B.A. t. Cyprus, EHRM 2 juli 2024, nr. 24607/20

B.A. is een Syrische vluchteling die in 2019 via een irreguliere route Cyprus binnen is gekomen. Omdat wordt vermoed dat hij een ‘foreign fighter’ is, wordt hij vanwege de nationale veiligheid in hechtenis genomen. Het EHRM oordeelt dat de hechtenis niets te maken heeft met de onregelmatige binnenkomst en dus niet gegrond kan worden op art. 5 lid 1 (f), eerste onderdeel, EVRM. De hechtenis heeft bijna drie jaar geduurd en er was veel vertraging bij de beoordeling van zijn verzoek tot vrijlating in hoger beroep. Nu daarvoor geen overtuigende redenen bestonden, is ook art. 5 lid 4 EVRM geschonden.

A.P. t. Armenië, EHRM 18 juni 2024, nr. 58737/14

Een 14-jarig meisje met een geestelijke beperking wordt in 2012 verkracht door een leraar. De leraar wordt veroordeeld, maar de vraag is of niet meer had kunnen worden gedaan om het meisje te beschermen. Het Hof stelt vast dat in Armenië het wettelijk raamwerk om goed op te komen tegen seksueel misbruik van minderjarigen onderontwikkeld is. Daarnaast was het misbruik in dit geval bekend bij andere leraren en het schoolhoofd, maar wisten zij niet wat te doen en hebben zij dus ook niet opgetreden. Daardoor is de staat tekortgeschoten in de naleving van zijn positieve verplichtingen onder art. 8 EVRM.

Andrey Rylkov Foundation e.a. t. Rusland, EHRM 18 juni 2024, nrs. 37949/18 en 84 andere

Verschillende organisaties die zich bezighouden met het trainen van mensenrechtenactivisten of die opkomen voor de democratie zijn in Rusland ‘ongewenst’ verklaard. Daardoor mogen zij geen activiteiten meer ontplooien. Mensen die toch deelnemen aan die activiteiten zijn bovendien strafbaar. Het EHRM overweegt dat de activiteiten waarom het gaat in zichzelf niet illegaal zijn. De criteria om organisaties ongewenst te verklaren zijn uiterst vaag en de maatregelen leveren een sterk chilling effect op. De ongewenstverklaringen en de bestraffingen zijn vanwege hun onvoorzienbaarheid niet voldoende voorzien bij wet en daarmee in strijd met art. 10 en 11 EVRM.

Bechi t. Roemenië, EHRM 25 juni 2024, nr. 45709/20

Een HIV-positieve gevangene zat in een speciale afdeling voor zieke en kwetsbare patiënten. De omstandigheden daar zijn volgens het EHRM niet zodanig problematisch dat ze in strijd komen met art. 3 EVRM. Over de segregatie van HIV-positieve patiënten heeft het CPT zich eerder kritisch uitgelaten. Nu de gezondheidsvoorzieningen in de HIV-vleugels wel iets beter waren, zag het CPT hiervoor echter nog wel een rechtvaardiging. Het EHRM deelt dit oordeel en overweegt dat de gesegregeerde detentie niet in strijd is met art. 3 jo. 14 EVRM.