Mirin, HvJ EU 4 oktober 2024, zaak C-4/23

A. is bij geboorte in Roemenië geregistreerd als vrouw. Later heeft hij door naturalisatie in het VK de Britse nationaliteit gekregen. Snel daarna heeft hij zijn naam laten veranderen naar een mannelijke en in 2020 heeft hij een Gender Identity Certificate verkregen. In Roemenië is dit niet meteen erkend, maar moest hij voor aanpassing van zijn geboorteakte een nieuwe procedure voeren. Dit levert een belemmering op voor het vrij reizen (art. 21 VWEU, art. 45 Hv), nu zo’n extra formaliteit ernstige ongemakken kan veroorzaken. Daarvoor is geen overtuigende rechtvaardiging geboden. Bovendien is de eis strijdig met art. 8 EVRM.

Missaoui en Akhandaf t. België, EHRM 3 september 2024 (ontv.besl.), nr. 54795/21

Missaoui en Akhandaf werd de toegang geweigerd tot een gemeentelijk openbaar zwembad omdat zij een burkini droegen. Zij hebben hierover geprocedeerd, maar in eerste aanleg en hoger beroep werd hun beroep afgewezen. Na advies van een cassatieadvocaat besloten zij geen cassatie in te stellen. Het EHRM oordeelt dat zij daardoor ten onrechte het cassatieberoep als rechtsmiddel onbenut hebben gelaten. Er was namelijk geen reden om aan te nemen dat dit beroep gedoemd was te mislukken. Dat een advocaat anders heeft geadviseerd, doet daaraan niet af. De zaak is dan ook niet-ontvankelijk wegens niet-uitputting van rechtsmiddelen (art. 35 lid 1 EVRM).

Nederlandse Orde van Advocaten e.a. t. Raad, Gerecht 2 oktober 2024, zaak T-797/22

In verband met het EU-sanctiepakket tegen Rusland na de invasie in Oekraïne is een verbod opgelegd op juridische dienstverlening in niet-contentieuze zin. Verschillende ordes van advocaten hebben daartegen een nietigheidsberoep ingesteld omdat de rechten van advocaten hierdoor zouden worden geschonden. Het Gerecht oordeelt dat er geen recht op bijstand door een advocaat bestaat buiten de contentieuze procedure. Het verbod valt daardoor buiten het toepassingsbereik van art. 7 en 47 Hv. Evenmin levert het verbod een schending op van het beroepsgeheim van advocaten of van andere rechtsstatelijke beginselen zoals rechtszekerheid en proportionaliteit.

Puigdemont i Casamajó en Comín i Oliveres t. Parlement, HvJ EU 26 september 2024, zaak C-600/22 P

Carles Puigdemont i Casamajó en Antoni Comín i Oliveres zijn actieve vertegenwoordigers van de Catalaanse afscheidingsbeweging. Zij hebben zich in 2019 verkiesbaar gesteld voor het Europees Parlement en hun lijst heeft twee zetels behaald. De twee stonden echter niet op de lijst met verkozen Europarlementariërs die de Spaanse autoriteiten aan het Europees Parlement hebben overgelegd en zij konden dan ook geen lid worden. Het HvJ EU oordeelt dat de erkenning van de nationale uitslagenlijst geen voor beroep vatbare beslissing is, nu deze geen rechtsgevolgen heeft. Art. 39 lid 2 Hv wordt daardoor niet geschonden.

Schrems (Communication de données au grand public), HvJ EU 4 oktober 2024, zaak C-446/21

Schrems heeft tijdens een openbaar rondetafelgesprek in Wenen, dat ook werd gestreamd, geopenbaard dat hij homoseksueel was. Op zijn Facebookpagina heeft hij dat nooit vermeld. Toch krijgt hij gepersonaliseerde reclame voor websites voor homoseksuelen, vooral doordat Facebook via diverse plug-ins bij derden informatie verzamelt over het kijk- en klikgedrag van Schrems zelf en van Facebookvrienden. Het HvJ EU oordeelt dat de werkwijze van Facebook in strijd is met het beginsel van minimale gegevensverwerking. De verwerking van openbaar gemaakte gevoelige gegevens als homoseksualiteit kan toelaatbaar zijn, maar de verwerking van andere gegevens die buiten het platform zijn verkregen is dat niet.

Bezirkshauptmannschaft Landeck (Tentative d’accès aux données personnelles stockées sur un téléphone portable), HvJ EU 4 oktober 2024, zaak C-548/21

Na het vinden van softdrugs in een pakketje is de mobiele telefoon van de geadresseerde in beslag genomen. De politie heeft zonder succes geprobeerd toegang tot de telefoon te krijgen om de gegevens te bestuderen, zonder voorafgaande toestemming van een rechter. Het HvJ EU besluit dat richtlijn 2016/680 ook van toepassing is op mislukte pogingen tot gegevensverzameling. Die verzameling is ook mogelijk als het niet gaat om ernstige criminaliteit, maar dan moet wel een zorgvuldige belangenafweging worden uitgevoerd. Een onafhankelijk orgaan moet toestemming geven op basis van een noodzakelijkheidstoets en de betrokkene moet achteraf op de hoogte worden gesteld.

C.O. t. Duitsland, EHRM 17 september 2024, nr. 16678/22

C.O. is strafrechtelijk vervolgd op verdenking van belastingontduiking, samen met onder meer M.S. en N.D. De procedure is uiteindelijk vanwege complexiteit gesplitst. M.S. en N.D. zijn veroordeeld wegens medeplichtigheid. In hun zaak heeft de rechter ook feitelijke vaststellingen gedaan die duidelijk maken dat C.O. aan in ieder geval twee vereisten voor strafbaarheid voldeed. Omdat de nationale rechter niet heeft geoordeeld over de uiteindelijke schuld van C.O. en de beoordeling geen invloed heeft gehad op de procedure jegens hem, levert dit geen schending op van de onschuldpresumptie (art. 6 lid 2 EVRM).

Changu, HvJ EU 12 september 2024, zaak C-352/23

Een derdelander verblijft langdurig onregelmatig in Bulgarije en dient steeds nieuwe asielverzoeken in. Bulgarije wil hem uitzetten, maar de derdelander verkeert in zeer slechte gezondheid. Ook als die situatie in strijd is met art. 1 en 4 Hv, verzet richtlijn 2011/95 zich tegen het toekennen van de asielstatus. De staat mag wel zelf een verblijfsstatus toekennen, mits die duidelijk anders is dan die van de richtlijn. Zolang nog een procedure loopt mag de asielzoeker die in de lidstaat afwachten. De lidstaat moet dan voorkomen dat deze in een met art. 1 en 4 duidelijk strijdige situatie komt te verkeren. 

KS en KD t. Raad e.a., HvJ EU 10 september 2024, zaak C-29/22 P

KS en KD stellen dat de rechtsstaatmissie in Kosovo onvoldoende onderzoek heeft gedaan naar het overlijden van familieleden, in strijd met het EVRM en het Hv. Het Gerecht heeft zich onbevoegd verklaard om hierover te oordelen, omdat het gaat om een GBVB-onderwerp. Het HvJ bevestigt dat er in beginsel geen rechterlijke bevoegdheid is om zich daarover uit te spreken. Dit is anders als grondrechten zijn geraakt en in het concrete geval geen sprake is van een rechtstreeks verband van een handelen of nalaten met politieke of strategische keuzes. Dat is hier aan de orde; het Gerecht moet de zaak herbeoordelen.

Longo t. Italië, EHRM 27 augustus 2024 (ontv.besl.), nr. 35780/18

Longo heeft in 1993 zonder bouwvergunning een groot pakhuis laten bouwen. Hij werd hiervoor strafrechtelijk veroordeeld en bij deze veroordeling werd hem ook een sloopbevel opgelegd. Longo kwam dit niet na, waarop in 2015 werd besloten om het sloopbevel alsnog ten uitvoer te laten leggen. Het Hof oordeelt dat een sloopbevel een puur reparatoire en geen strafrechtelijke sanctie is. Daardoor is art. 7 EVRM niet van toepassing. Ook verjaart een dergelijke sanctie niet, nu het doel van het herstellen van een onrechtmatige situatie relevant blijft. De klacht over aantasting van het eigendomsrecht is daarom kennelijk ongegrond.