Pedev t. Bulgarije, EHRM 27 mei 2025, nr. 27165/21

Pedev schold tijdens een demonstratie een aantal politiemensen uit en probeerde hen te schoppen. Na aanhouding werd hij meegenomen naar het politiebureau, waar hij een hersenschudding kreeg en naar het ziekenhuis werd overgebracht. Daar is hij twee dagen vastgehouden, waarbij hij was vastgebonden aan zijn bed. Het Hof constateert dat na communicatie van de zaak alsnog zorgvuldig feitenonderzoek is uitgevoerd naar de aanhouding en initiële detentie. Daardoor is de klacht over art. 3 EVRM daarover niet-ontvankelijk. Het vastbinden in het ziekenhuisbed was daarentegen niet absoluut noodzakelijk en is ook onvoldoende onderzocht, wat een schending van art. 3 EVRM oplevert.

Russ t. Duitsland, EHRM 20 mei 2025, nr. 44241/20

Russ nam deel aan een antikapitalistische demonstratie. Hij droeg daarbij een zelfgemaakt ‘vizier’, bestaande uit een stuk plastic en een elastiek, met de tekst ‘smash capitalism’ erop. Hij is hiervoor veroordeeld tot een boete, omdat de rechter het vizier aanmerkte als een ‘defensief wapen’ (‘Schutzwaffe’) en het dragen daarvan bij demonstraties is verboden. Het EHRM acht de uitleg van deze wettelijke term redelijk en voorspelbaar, maar oordeelt dat de nationale rechter ten onrechte niet heeft onderzocht of het opleggen van een strafrechtelijke sanctie in dit geval noodzakelijk en proportioneel was. Art. 11 EVRM is dan ook geschonden.

Selishcheva e.a. t. Rusland, EHRM 27 mei 2025, nrs. 39056/22 en 9 andere

Selishcheva e.a. wilden zich kandidaat stellen voor gemeenteraadsverkiezingen, maar hun kandidatuur werd geweigerd omdat zij hadden deelgenomen aan activiteiten die waren georganiseerd door aan oppositieleider Navalny gelieerde organisaties. Die waren eerder al als extremistisch gekwalificeerd. Het EHRM overweegt dat de gegevensverzameling over hun activiteiten niet voorzienbaar en disproportioneel was, in strijd met art. 8 EVRM. Daarnaast was niet voorzienbaar dat de activiteiten zouden leiden tot een kandidaatstellingsweigering. De wetgeving hierover is veel te ruim geformuleerd en dat levert een sterk chilling effect op. Ook art. 10 en 11 EVRM zijn daardoor geschonden.

Baralo, HvJ EU 8 mei 2025, zaak C-530/23

Kwetsbare personen, zoals mensen met psychiatrische stoornissen, moeten volgens richtlijn 2016/1919 zonder onnodig uitstel en vóór het politieverhoor toegang krijgen tot een advocaat. Deze richtlijn, richtlijn 2013/48 en art. 47 Hv verzetten zich tegen nationale maatregelen die het benutten van effectieve rechtsmiddelen tegen het ontzeggen van die rechtsbijstand belemmeren. Het zonder bijstand door een advocaat verkregen bewijs hoeft niet per definitie niet-ontvankelijk te worden verklaard, maar voorwaarde daarvoor is wel dat alle eisen van art. 47 en 48 Hv zijn nageleefd. Ook moet de nationale rechter aan de nalatigheid gevolgen kunnen verbinden voor de bewijskracht van een verhoor.

L.F. e.a. t. Italië, EHRM 6 mei 2025, nr. 52854/18

Sinds 1960 is een ijzergieterij in bedrijf bij Salerno. In 2006 werd vanwege de noodzaak tot stedelijke ontwikkeling en de gezondheidsrisico’s voor omwonenden besloten de ijzergieterij te verplaatsen, maar dat is tot dusver niet gebeurd. Wel is het aantal woonwijken uitgebreid. De inwoners worden blootgesteld aan onrechtmatige en gevaarlijke uitstoot van zware metalen. Het EHRM oordeelt dat de staat te weinig heeft gedaan om de gezondheid en het privéleven van de inwoners te beschermen door de fabriek te verplaatsen of in ieder geval strikte maatregelen te treffen tegen de vervuiling. Door deze nalatigheid is art. 8 EVRM geschonden.

Melbán en Sergamo, HvJ EU 15 mei 2025, gev. zaken C-623/23 en C-626/23

In Spanje kunnen moeders vanwege gemiste carrièrekansen door kinderzorg een pensioentoeslag krijgen, maar vaders niet. Het HvJ EU overweegt dat mannen die de kinderzorg op zich hebben genomen zich in een vergelijkbare positie bevinden als vrouwen die dit doen. Er is daardoor direct onderscheid op grond van geslacht. Daarvoor is op grond van richtlijn 7/79/EEG geen rechtvaardiging mogelijk. Zo’n rechtvaardiging kan hier ook niet worden gevonden in de mogelijkheid van positieve actie van art. 23 Hv, omdat een pensioentoeslag niet als zodanig de ongelijkheidsproblemen tijdens de beroepsloopbaan oplost.

Jewish Community of Thessaloniki t. Griekenland, EHRM 6 mei 2025, nr. 13959/20

Na een grote brand in 1917 kreeg de joodse gemeenschap van Thessaloniki in 1934 de gelegenheid om grond te verwerven om joodse ingezetenen te kunnen huisvesten. Een groot stuk grond was in eigendom van een joodse Italiaan. Hij zou voor de onteigening een vergoeding krijgen, maar hij werd tijdens de oorlog geëxecuteerd en de grond werd als ‘vijandig eigendom’ aangemerkt. Na lange procedures heeft de staat de grond verworven. Het EHRM oordeelt dat deze eigendomsverkrijging in strijd is met art. 1 EP EVRM, nu, gelet op het geldende recht, de joodse gemeenschap het eigendom nooit is kwijtgeraakt.

Spitera t. Malta, EHRM 13 mei 2025, nr. 37055/22

Spitera is strafrechtelijk vervolgd, maar doordat hij in het Verenigd Koninkrijk verbleef was hij niet aanwezig tijdens zittingen. Daarom is een nationaal arrestatiebevel opgelegd, gevolgd door een Europees Arrestatiebevel (EAB). Na uitlevering is hem een aantal beperkende maatregelen opgelegd; zo mocht hij Malta niet verlaten. Het EHRM overweegt dat het EAB op procedureel correcte wijze is opgelegd. Dat hierover zonder motivering geen prejudiciële vragen zijn gesteld, is niet in strijd met art. 6 lid 1 EVRM. De vrijheidsbeperkende maatregelen golden langdurig, maar dat levert in dit geval geen schending van art. 2 P4 EVRM op.

Radelić t. Kroatië, EHRM 13 mei 2025, nr. 12432/22

Radelić – enig aandeelhouder en directeur van een BV die in 2011 failliet is verklaard – is vervolgens veroordeeld wegens zakelijke fraude en vervalsing ten behoeve van de BV. Daarbij is een geldbedrag in beslag genomen dat Radelić ten behoeve van de BV uit de misdrijven zou hebben verworven. Het EHRM oordeelt dat de betreffende bepaling uit het Kroatische ondernemingsrecht niet eerder was toegepast. De Kroatische wetgeving gaat er verder vanuit dat beslag alleen mogelijk is op persoonlijk voordeel voor individuen. Daardoor was de inbeslagname niet voorzienbaar, in strijd met het door art. 1 EP EVRM beschermde eigendomsrecht.

Bayramov t. Azerbeidzjan, EHRM 6 mei 2025, nr. 54735/21

Een bekende advocaat is gefilmd nadat hij was aangehouden voor vermeend rijden onder invloed. De beelden zijn vervolgens via de media en YouTube verspreid. Volgens de advocaat hebben de agenten hem gefilmd, volgens de regering waren het omstanders. Het Hof acht die laatste lezing onwaarschijnlijk, omdat er ook beelden waren van onderzoek in een politieruimte. In ieder geval acht het het onderzoek naar de precieze toedracht rondom de verspreiding van de beelden ontoereikend. Daardoor is de staat tekortgeschoten in het naleven van zijn positieve verplichtingen onder art. 8 EVRM.