Csiszer en Csibi t. Roemenië, EHRM 5 mei 2020, nrs. 71314/13 en 68028/14

Op de Roemeense nationale herdenkingsdag waren er verschillende grote evenementen georganiseerd in het centrum van Cluj-Napoca, waaronder een militaire parade en openluchtconcerten. Klagers deden een verzoek om op het centrale plein van de stad aan het eind van de middag een herdenkingsbijeenkomst te organiseren voor het (fascistische) Székely-bataljon. Toestemming daarvoor werd geweigerd en toen het erop leek dat klagers toch wilden gaan demonstreren, werden zij aangehouden. Het Hof ziet gelet op de historische gevoeligheden en de potentiële sociale spanningen die de herdenking met zich zou brengen geen schending van art. 11 EVRM in deze beperking van de demonstratievrijheid.

Kövesi t. Roemenië, EHRM 5 mei 2020, nr. 3594/19

Sinds 2016 heeft Roemenië een regering die vergaande hervormingen door wil voeren in het justitiële stelsel. Klaagster was hoofdaanklaagster bij de nationale anticorruptie-eenheid, die onder haar gezag erg effectief bleek. Zij uitte kritiek op de hervormingen, waarop de minister van justitie voorstelde haar uit haar ambt te ontheffen. Na protest heeft de president daaraan gevolg gegeven. Het EHRM ziet hierin schendingen van de wezenlijke kern van het recht op een eerlijk proces (art. 6 EVRM) en de vrijheid van meningsuiting (art. 10 EVRM); die acht het des te erger vanwege het rechtsstatelijk belang van kritische uitingen door een openbaar aanklager.

Beshiri t. Albanië, EHRM 17 maart 2020, nr. 29026/06

Naar aanleiding van een pilotuitspraak van het EHRM in 2012 heeft het Albanese parlement in 2015 een wet aangenomen waarin wordt voorzien in een systeem voor compensatie bij problemen met restitutie van eigendommen en tenuitvoerlegging van nationale beslissingen daaromtrent. Het Hof toetst de nieuwe wet terughoudend, ook vanwege de complexiteit en omvang van de nationale problematiek. Hoewel het een aantal tekortkomingen constateert, is het van oordeel dat het voorziene rechtsmiddel de toets der kritiek kan doorstaan. In verband daarmee verklaart het de nog aanhangige klachten niet-ontvankelijk; de klagers moeten eerst het nieuwe nationale rechtsmiddel uitputten voor zij terecht kunnen bij het Hof.

Keaney t. Ierland, EHRM 30 april 2020, nr. 72060/17

Een complexe procedure in Ierland heeft ruim elf jaar geduurd voor twee instanties. Hoewel het Hof van oordeel is dat de klager zelf verantwoordelijk is voor een significant deel van de vertragingen, stelt het vast dat de zaak toch te lang stil heeft gelegen bij het Ierse Supreme Court, in strijd met het redelijke-termijnvereiste van art. 6 EVRM. Het Supreme Court heeft in reactie op eerdere uitspraken van het EHRM een rechtsmiddel aanvaard voor compensatie bij redelijke-termijnoverschrijdingen, maar het EHRM is er niet van overtuigd dat dit voldoende effectief is; daarmee is ook art. 13 EVRM geschonden.

Uzbyakov t. Rusland, EHRM 5 mei 2020, nr. 71160/13

Klager heeft 17 jaar lang samengewoond met O.M.; zij hebben vijf kinderen, maar klager heeft die nooit erkend. Nadat O.M. tijdens klagers afwezigheid is overleden zijn de kinderen in een instelling geplaatst; het jongste kind is geadopteerd. Pogingen van klager om het gezag over zijn jongste kind terug te krijgen zijn mislukt. Het Hof overweegt dat de autoriteiten redelijkerwijze op de hoogte konden zijn geweest van klagers bestaan en dat er vervolgens in de procedures te weinig rekening is gehouden met zijn belangen. Er is daarom sprake van een schending van art. 8 EVRM.

Vardosanidze t. Georgië, EHRM 7 mei 2020, nr. 43881/10

Klaagsters zoon is overleden aan een koolmonoxidevergiftiging die is veroorzaakt door een slecht geïnstalleerde gasvoorziening in zijn appartement. Daarover werd hij bij eerdere overheidsinspectie al gewaarschuwd, maar klaagster is van mening dat de staat toch te weinig maatregelen heeft getroffen in het licht van zijn positieve verplichtingen om het recht op leven effectief te beschermen. Het Hof overweegt dat van de staat niet het onmogelijke kan worden verwacht en dat in dit geval ook sprake was van een eigen verantwoordelijkheid van klagers, zodat art. 2 EVRM niet is geschonden.

Castellani t. Frankrijk, EHRM 30 april 2020, nr. 43207/16

Bij een inval door een speciaal interventieteam in zijn woning om hem te arresteren is klager zwaargewond geraakt. Het Hof is van oordeel dat bij het optreden van speciale interventieteams extra waarborgen moeten worden getroffen tegen disproportioneel gebruik van geweld. Dat is in dit geval niet gebeurd. Gelet op de feiten neemt het Hof bovendien aan dat het gebruikte geweld niet strikt noodzakelijk was. Dit levert een schending op van art. 3 EVRM (verbod van onmenselijke en vernederende behandeling).

Khadija Ismayilova t. Azerbeidzjan (nr. 3), EHRM 7 mei 2020, nr. 35283/14

Over een kritische onderzoeksjournalist is in een regeringskrant een stuk geschreven waarin zij in verband werd gebracht met een seksschandaal. Een smaadklacht hierover van klaagster bleef zonder succes. Het EHRM is van oordeel dat de publicatie haar reputatie en goede naam aantastte. Het ging hier om een bijdrage die alleen nieuwsgierigheidsbevrediging en het prikkelen van de lezers tot doel had en die geen bijdrage aan een debat over een onderwerp van algemeen belang vormde. De nationale rechters hebben de zaak ook niet zorgvuldig beoordeeld. Het Hof stelt dan ook een schending vast van art. 8 EVRM.

Associazione Avvocatura per i diritti LGBTI, HvJ EU (GK) 23 april 2020, zaak C-507/18

Een advocaat heeft tijdens een radio-uitzending gezegd dat hij bij zijn advocatenkantoor geen homoseksuele mensen wil aannemen. Op verzoek van een belangenbehartigingsorganisatie is hij veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding aan die organisatie. Het HvJ oordeelt dat dit soort uitingen binnen de werkingssfeer komt van de Kaderrichtlijn gelijke behandeling bij arbeid en beroep (2000/78). Weliswaar botst een verbod met de vrijheid van meningsuiting, maar dat is gerechtvaardigd vanwege de doelstellingen van de richtlijn. Het is niet verplicht, maar wel mogelijk onder de richtlijn dat een belangenbehartigingsorganisatie hierover een procedure aanspant zonder dat er een identificeerbaar slachtoffer is.

Dragan Petrović t. Servië, EHRM 14 april 2020, nr. 75229/10

Een huiszoeking die bij klager heeft plaatsgevonden was volgens het EHRM gebaseerd op een voldoende zorgvuldig vormgegeven huiszoekingsbevel. Ook waren er voldoende procedurele waarborgen om een goede gang van zaken te garanderen. Er is volgens het Hof op dit punt dan ook geen schending van art. 8 EVRM. Bij klager is ook een DNA-sample afgenomen. Een meerderheid van zes leden van de Kamer is van oordeel dat daarvoor een ontoereikende wettelijke basis voorhanden was.