E.T. t. Moldavië, EHRM 12 november 2024, nr. 25373/16

E.T. is gediagnosticeerd met paranoïde schizofrenie. Om die reden is zij wilsonbekwaam verklaard, in een psychiatrische inrichting geplaatst en van haar kinderen gescheiden. Zij heeft geen mogelijkheden om zelf naar de rechter te gaan om de wilsonbekwaamverklaring aan te vechten. Het EHRM oordeelt dat daardoor het recht op toegang tot de rechter is geschonden. Daarnaast is sprake van discriminatie in de zin van art. 8 jo. 14 EVRM doordat in Moldavië te weinig differentiatie mogelijk is tussen verschillende maten van wilsonbekwaamheid en onvoldoende rekening wordt gehouden met de wensen, voorkeuren en noden van mensen met een psychiatrische stoornis.

M.I. t. Zwitserland, EHRM 12 november 2024, nr. 56390/21

M.I. is een homoseksuele vluchteling afkomstig uit Iran. Hij heeft asiel aangevraagd in Zwitserland omdat hij vreest voor vervolging vanwege zijn homoseksualiteit in zijn thuisland, maar de Zwitserse autoriteiten achten die vrees niet gegrond. Het Hof aanvaardt de stelling van de regering dat klager geen direct risico loopt op mishandeling door zijn familie, maar ook handelen van andere private actoren kan een probleem vormen. De Zwitserse autoriteiten hebben niet voldoende onderzocht of de Iraanse autoriteiten in staat en bereid zullen zijn hem daartegen te beschermen. Bij gebreke van dat onderzoek zou uitzetting een schending van art. 3 EVRM opleveren.

Miron t. Roemenië, EHRM 5 november 2024, nr. 37324/16

Halverwege een strafrechtelijke procedure tegen Miron is de rechter die over de zaak zou beslissen vervangen door een andere. De nieuwe rechter heeft enkele getuigen opnieuw verhoord. De veroordeling van Miron is vervolgens overwegend gebaseerd op die getuigenverklaringen en schriftelijke bewijsstukken. Het EHRM ziet in deze zaak geen schending van het door art. 6 EVRM beschermde onmiddellijkheidsbeginsel. Daarbij acht het relevant dat Miron niet alle procedurele mogelijkheden heeft benut om getuigen te bevragen, dat de verklaringen van niet opnieuw gehoorde getuigen een minimale rol speelden en dat er opnamen van de verhoren van deze getuigen beschikbaar waren.

Nezirić t. Bosnië en Herzegovina, EHRM 5 november 2024, nr. 4088/21

In het kader van een strafrechtelijk onderzoek is de telefoon van een advocaat in beslag genomen en doorzocht aan de hand van twee mondeling geformuleerde zoekparameters. De gehele inhoud van de telefoon was aanvankelijk in het dossier opgenomen; pas na bezwaar van de advocaat werd het materiaal beperkt. Het Hof – oordelend als Comité – stelt vast dat de nationale wetgeving te weinig waarborgen bevat om het privilege van de advocaat te beschermen. Zo is niets geregeld over aanwezigheid van een lid van de balie en hoeft doorzoeking niet gericht te zijn. Dit levert een schending op van art. 8 EVRM.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, HvJ EU 7 november 2024, zaak C-326/23

In een mededingingsrechtelijke procedure heeft een vennootschap geprobeerd een rechter in de Poolse Hoge Raad te wraken. Een andere, alleenzittende rechter heeft daarop prejudiciële vragen voorgelegd aan het HvJ EU over de uitleg van kwesties omtrent onafhankelijkheid en onpartijdigheid. Het HvJ EU constateert echter dat deze alleenzittende rechter één van de rechters is waarvan het EHRM – in lijn met de HvJ EU-rechtspraak – heeft geoordeeld dat de benoeming niet aan de fundamentele eisen voldoet. Daardoor kan deze rechter op structurele gronden niet worden gezien als een ‘rechterlijke instantie’ die prejudiciële vragen aan het HvJ EU kan voorleggen. Het verzoek is niet-ontvankelijk.

R.F. e.a. t. Duitsland, EHRM 12 november 2024, nr. 46808/16

M.-C. A.-F. en C.F. zijn twee vrouwen die een geregistreerd partnerschap hebben gesloten. In 2013 is C.F. bevallen van R.F. na een IVF-behandeling waarbij een eicel van M.-C. A.-F. was bevrucht met sperma van een anonieme donor. De bevruchte eicel was in de baarmoeder van C.F. geplaatst. C.F. werd als moeder geregistreerd, maar M.-C. A.-F. moest daarvoor een adoptieprocedure doorlopen. Het EHRM kent Duitsland een ruime margin of appreciation toe gelet op het gebrek aan consensus bij dit type ouderschapserkenningen. Nu door de adoptieprocedure een voldoende individuele beoordeling mogelijk was, zijn de art. 8-rechten van de verschillende betrokkenen voldoende gerespecteerd.

Rybarstvi Trebon A.S. en Rybarstvi Trebon Hld. A.S. t. Tsjechië, EHRM 7 november 2024, nrs. 18037/19 en 33175/22

Twee parochies waren tot 1949 eigenaar van een stuk grond van 232.312 m2. De communistische regering onteigende het land en vestigde er een staatsbedrijf op. In 1992 kwamen de parochies aanvankelijk niet voor restitutie in aanmerking. Het eigendom ging over op twee private ondernemingen, maar later werd vastgesteld dat die eigendomsoverdracht nietig was en dat onder nieuwe wetgeving alsnog restitutie moest plaatsvinden aan de parochies. Het Hof oordeelt dat de ondernemingen niet te goeder trouw waren en dat de eigendomsoverdracht terecht nietig is verklaard. Hun belangen zijn niet disproportioneel geraakt door de restitutiebeslissing, zodat art. 1 EP EVRM niet is geschonden.

S. (Modification de la formation de jugement), HvJ EU 14 november 2024, zaak C-197/23

Een civiele zaak is toegewezen aan rechter E.T. Doordat E.T. niet beschikbaar was op de dag van de zitting, is later J.K. op de zaak gezet. De vraag hoe dat zich verhoudt met het beginsel van onveranderlijkheid van de rechterlijke formatie is voorgelegd aan het HvJ EU. Dat verklaart zich bevoegd om de vraag te beantwoorden, hoewel de zaak niet over EU-recht ging. Art. 19 lid 1 VEU verplicht de lidstaten namelijk om te voorzien in daadwerkelijke en onafhankelijke rechtsbescherming. Het Hof legt uit dat een rechter moet kunnen toetsen of bij een formatiewijziging aan de wettelijke eisen is voldaan.

S. t. Tsjechië, EHRM 7 november 2024, nr. 37614/22

S. heeft vanwege een autistische stoornis behoefte aan een aangepaste leeromgeving. Op een school is die – door communicatiestoornissen en onduidelijkheden – niet geboden en zijn zelfs maatregelen getroffen die S. en zijn ouders als stigmatiserend hebben ervaren. Volgens het Hof is er veel misgegaan in deze kwestie, maar kan toch worden aangenomen dat de school zich voldoende heeft ingespannen om S. tegemoet te komen. Art. 14 jo. 2 EP EVRM is niet geschonden. Het niet-horen van de minderjarige S. in de procedure hierover is niet in strijd met art. 8 EVRM, vooral vanwege de technische aard van de kwestie.

Sharafane t. Denemarken, EHRM 12 november 2024, nr. 5199/23

De 23-jarige Sharafane, van Irakese komaf, is geboren in Denemarken. In 2021 is hij veroordeeld wegens drugsmisdrijven. Daarbij is hem ook een uitzettingsbevel met een inreisverbod voor zes jaar opgelegd. Het EHRM acht de overwegingen om zo’n uitzettingsbevel met inreisverbod op te leggen op zichzelf begrijpelijk. Gelet op de bestaande belemmeringen in Denemarken voor alleenstaande Irakese mannen om weer in te reizen, is het echter aannemelijk dat het tijdelijke inreisverbod in feite een permanent inreisverbod inhoudt. Die consequentie is in de omstandigheden van het geval disproportioneel, zodat deze maatregelen in strijd zijn met art. 8 EVRM.