PT II, HvJ EU 28 november 2024, zaak C-398/23

PT heeft als verdachte in 2020 geprobeerd een schikking te treffen met het openbaar ministerie, waarbij hij schuld bekende in ruil voor strafvermindering. De rechter keurde dit echter af omdat niet alle medeverdachten met de schikking hadden ingestemd. Het Hof overweegt dat deze kwestie merendeels buiten het toepassingsbereik van het Handvest valt. Voor zover dat wel zo is, betreft het alleen het recht om te worden geïnformeerd over de rechten van de verdediging. Dat recht wordt door de instemmingsregel niet geraakt, dus het Handvest en de relevante richtlijn staan niet in de weg aan het hanteren van die regel.

Souroulias Kay en Zannettos t. Griekenland, EHRM 26 november 2024, nr. 1618/18

Souroulias Kay en Zannettos zijn vervolgd en veroordeeld wegens omkoping. In de strafprocedure is veel gebruik gemaakt van verklaringen afgelegd door N.L., een medeplichtige die had besloten als getuige voor het openbaar op te treden. Het Hof overweegt dat die constructie correct is verlopen en dat de procedure als geheel er niet oneerlijk door is geworden. Evenmin heeft de verdediging te weinig toegang gekregen tot documentatie waar zij om had verzocht. Daardoor is er geen schending van art. 6 lid 1 en lid 3 (b).

Vieru t. Moldavië, EHRM 19 november 2024, nr. 17106/18

De zus van Vieru, T., is sinds 2012 herhaaldelijk het slachtoffer geworden van huiselijk geweld door haar echtgenoot, I.C. Weliswaar treffen de Moldavische autoriteiten verschillende beschermingsmaatregelen en wordt er strafrechtelijk onderzoek ingesteld tegen I.C., maar het geweld houdt aan. Uiteindelijk pleegt T. zelfmoord door van het appartementencomplex af te springen waar zij woont. Het EHRM oordeelt dat Moldavië sterk tekort is geschoten in het bieden van bescherming en het doen van onderzoek. Dit houdt verband met de cultuur en een ontbrekend besef van de ernst van geweld tegen vrouwen. Art. 2, 3 en 14 EVRM zijn dan ook geschonden.

Afgan Mammadov t. Azerbeidzjan, EHRM 14 november 2024, nr. 43327/14

Een Azerbeidzjaanse advocaat is uit de balie gezet nadat hij met enkele andere advocaten een integriteitsklacht had ingediend over de directeur van het advocatenkantoor waar hij werkte. Volgens het presidium van de balie was de klacht te kwader trouw ingediend. Het Hof acht dat op geen enkele manier aangetoond. Er was zeker enige feitelijke grond voor de klacht. Zo’n klacht is bovendien een passende manier om verdenkingen aan de kaak te stellen, terwijl de opgelegde disciplinaire sanctie de zwaarst denkbare is. Zeker nu er ook nog te weinig wettelijke waarborgen tegen willekeur bestonden, is art. 10 EVRM hierdoor geschonden.

Al-Habeeb t. Denemarken, EHRM 12 november 2024, nr. 14171/23

De Irakese Al-Habeeb is een gevestigde en gewortelde migrant die verschillende keren is veroordeeld wegens geweldsmisdrijven. Nadat hij in 2021 opnieuw is veroordeeld voor een ernstig geweldsmisdrijf, wordt hem een uitzettingsbevel en een inreisverbod voor twaalf jaar opgelegd. Volgens Al-Habeeb komt dit laatste feitelijk neer op een definitief inreisverbod, nu het erg moeilijk is om na twaalf jaar weer terug te keren. Het EHRM erkent dat uitgezette vreemdelingen zelden terugkeren. Mede omdat latere verzoeken om een verblijfsvergunning niet kansloos zijn gebleken, ziet het in het inreisverbod echter geen schending van art. 8 EVRM.

Associated Newspapers Limited t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 12 november 2024, nr. 37398/21

Een uitgever is aansprakelijk gehouden voor de schade die is veroorzaakt door twee smadelijke publicaties. Daarbij is de uitgever ook veroordeeld in de proceskosten van de benadeelden. In één geval betrof het daarbij een ‘success fee’ die de benadeelde was overeengekomen met zijn advocaat. Van dat systeem heeft het EHRM eerder geoordeeld dat het tot disproportioneel hoge kostenveroordelingen leidt, in strijd met art. 10 EVRM. Dat oordeel herhaalt het nu. De verplichting tot vergoeding van premies voor een proceskostenveroordelingsverzekering is niet in strijd met art. 10 EVRM, nu deze ook in het voordeel van de uitgever had kunnen werken.

Bakradze t. Georgië, EHRM 7 november 2024, nr. 20592/21

Bakradze was rechter in het beroepshof in Tbilisi. Zij is ook mede-oprichter en voorzitter van een NGO die zich actief betoont in de discussie over hervormingen in de Georgische rechterlijke macht. Toen haar benoemingstermijn verliep, heeft Bakradze twee keer zonder succes gesolliciteerd naar nieuwe functies als rechter. In de sollicitatieprocedures werden haar veel vragen gesteld over haar verhouding tot de NGO. Het EHRM acht prima facie aannemelijk dat daardoor onderscheid is gemaakt op grond van haar opvattingen. Nu haar stellingen over bevooroordeeldheid onvoldoende zijn onderzocht door de nationale rechter, is art. 14 jo. art. 10 en 11 EVRM geschonden.

Dudek en Lazur t. Polen, EHRM 8 oktober 2024 (ontv.besl.), nrs. 41097/20 en 39577/22

Dudek en Lazur waren betrokken in rechtszaken waarin is geoordeeld door een alleenzittende rechter bij de Hoge Raad die na 2018 was benoemd door de Nationale Raad van Justitie. In hun geval bestaan systemische risico’s voor de fundamentele rechten, machtenscheiding en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Het Hof acht aannemelijk dat de in 2023 aangetreden regering de systeemproblemen wil oplossen. In dit geval was het dan ook redelijk om de eenzijdige verklaring te aanvaarden waarin Polen een schending erkent en compensatie aanbiedt. Het schrapt de zaken daarom krachtens art. 37 lid 1 EVRM van de rol.

Lavorgna t. Italië, EHRM 7 november 2024, nr. 8436/21

Omdat Lavorgna door psychoses een gevaar vormde voor de omgeving werd hij gedwongen opgenomen. De artsen konden hem niet goed aan. Daarom kreeg hij kalmeringsmiddelen en werd hij aan zijn bed vastgebonden. Na acht dagen kon hij naar een geschiktere omgeving worden overgeplaatst. Volgens het Hof is onvoldoende gebleken dat de vergaande vrijheidsbeperkingen strikt noodzakelijk waren. Ook wisten de artsen zelf dat de maatregelen ethisch dubieus waren. Art. 3 EVRM is dan ook geschonden. Nu onvoldoende effectief onderzoek is verricht, heeft Italië daarnaast niet voldaan aan zijn procedurele positieve verplichtingen.

Lindholm en erven van Leif Lindholm t. Denemarken, EHRM 5 november 2024, nr. 25636/22

Een Jehova’s Getuige is na een zwaar ongeval het bewustzijn kwijtgeraakt. Daardoor kon hij niet meer zijn religieus gemotiveerde bezwaren uitspreken tegen bloedtransfusies. Die bleken wel uit een document dat hij bij zich droeg en uit verklaringen van zijn familie. Toch is hem uiteindelijk bloed toegediend om zijn leven te kunnen redden. De Deense wetgeving vereist een actuele wilsexpressie tegen levensreddende behandelingen. Het Hof acht dat niet onredelijk, ook gelet op de grote vrijheid die staten op dit punt hebben. Art. 8, 9 en 14 EVRM zijn dan ook niet geschonden.