Sellami t. Frankrijk, EHRM 17 december 2020, nr. 61470/15

In het dagblad ‘Le Parisien’ publiceerde een journalist een groot stuk over een serie verkrachtingen, waarbij ook een gelekte compositietekening van de verdachte werd afgedrukt. De politie had die tekening bewust niet vrijgegeven, omdat onduidelijk was of die wel op de verdachte leek; dat bleek later niet het geval. De publicatie hinderde het onderzoek, reden waarom de journalist strafrechtelijk werd veroordeeld tot een boete wegens schending van het onderzoeksgeheim. Onder meer vanwege de sensatiezucht van de journalist, diens onzorgvuldige handelen en het belang van bescherming van het onderzoek acht het EHRM deze veroordeling niet in strijd met art. 10 EVRM.

Schweizerische Radio- und Fernsehgesellschaft en publisuisse SA t. Zwitserland, EHRM 22 december 2020, nr. 41723/14

De Zwitserse publieke omroep SSR heeft geweigerd een reclamespotje uit te zenden van de Vereinigung gegen Tierfabriken (VgT). In een procedure daarover werd de VgT in het gelijk gesteld en werd de SSR verplicht om het spotje alsnog uit te zenden. Volgens de SSR is die verplichting in strijd met zijn vrijheid van meningsuiting. Het Hof oordeelt echter dat de publieke omroep naar Zwitsers recht bepaalde verantwoordelijkheden had met betrekking tot adverteerders en dat het spotje bovendien een onderwerp van algemeen belang betrof. De verplichting om het uit te zenden was dan ook niet in strijd met art. 10 EVRM.

Shiksaitov t. Slowakije, EHRM 10 december 2020, nr. 56751/16

Een man van Russische afkomst is op de vlucht wegens vervolging in Rusland. In 2011 heeft hij asiel gekregen in Zweden, maar vervolgens werd hij in Slowakije aangehouden. Daar is hij in hechtenis genomen in afwachting van onderzoek naar de omstandigheden rondom de uitlevering, voor een periode van een jaar en negen maanden. Het EHRM acht de aanhouding en hechtenis met het oog op uitlevering als zodanig redelijk; dat klager in Zweden een vluchtelingenstatus had doet daaraan niet af. Wel oordeelt het dat de hechtenis te lang heeft geduurd, in strijd met art. 5 lid 1 EVRM en dat er geen afdwingbaar recht is geboden op compensatie, in strijd met art. 5 lid 5 EVRM.

Slovenië t. Kroatië, EHRM (GK) 18 november 2020 (ontv.besl.), nr. 54155/16

Eind jaren ’90 is de Ljubljana Bank eigendom geworden van de Sloveense staat. De bank had uitstaande vorderingen in Kroatië, maar slaagde er niet in die te laten voldoen. Een eerdere klacht van de bank hierover bij het EHRM was niet-ontvankelijk omdat de bank geen non-gouvernementele organisatie is. Slovenië heeft nu een statenklacht tegen Kroatië ingesteld om de kwestie op die manier op te lossen. Het EHRM oordeelt echter dat ook dan een staat alleen kan opkomen namens rechtspersonen die zelf individueel klachtrecht hebben. Nu dat niet aan de orde is, is het Hof onbevoegd om de statenklacht te beoordelen.

Staatsanwaltschaft Wien, HvJ EU 8 december 2020, zaak C-584/19

In het kader van een strafrechtelijk onderzoek naar oplichting is de vraag opgekomen of een Europees onderzoeksbevel alleen kan worden uitgevaardigd door een rechter, of ook door een openbaar ministerie of officier van justitie. Het HvJ onderscheidt de situatie van een Europees arrestatiebevel van die van een Europees onderzoeksbevel en concludeert dat onderzoeksbevelen ook door een openbaar ministerie kunnen worden opgelegd. Wel moeten zij aan enkele andere grondrechten- en procedurele waarborgen voldoen.

Victor Rotaru t. Moldavië, EHRM 8 december 2020, nr. 26764/12

In 1998 is klager veroordeeld tot terugbetaling van een aanzienlijke lening. In 2004 vertrok hij – zonder aan zijn betalingsverplichting te hebben voldaan – naar het buitenland. Toen hij in 2010 terugkwam en een nieuw paspoort aanvroeg, werd hem dit geweigerd vanwege de uitstaande betalingsverplichting. Het EHRM stelt vast dat daarbij geen proportionaliteitsbeoordeling heeft plaatsgevonden en dat het reisverbod te automatisch is opgelegd. Schending art. 2 Protocol 4 EVRM.

Usmanov t. Rusland, EHRM 22 december 2020, nr. 43936/18

Klager heeft in 2008 het Russische staatsburgerschap verkregen, maar in 2018 wordt dat herroepen omdat hij destijds een fout had gemaakt bij het invullen van het formulier. Daarnaast wordt hem een vertrekbevel en een inreisverbod opgelegd vanwege de nationale veiligheid. Het Hof oordeelt dat de herroeping van het burgerschap getuigt van overmatig formalisme en daarom in strijd is met art. 8 EVRM. Het vertrekbevel en inreisverbod zijn opgelegd in een procedure waarin niet alle relevante feiten op tafel zijn gekomen en niet alle belangen goed zijn afgewogen. Ook dat is in strijd met art. 8 EVRM.

Yevgeni Dmitriyev t. Rusland, EHRM 1 december 2020, nr. 17840/06

Klager heeft dertien jaar lang in een appartementencomplex gewoond waarvan de onderste verdieping werd gebruikt door het lokale politiebureau (in strijd met de bestemmingsplanregels). Hoewel klager verschillende keren heeft geklaagd over geluidsoverlast en die overlast ook is erkend, zijn er nauwelijks maatregelen getroffen om klager daarvoor te compenseren of de overlast te beëindigen. Het EHRM is van oordeel dat de overheid daardoor haar verplichtingen onder art. 8 EVRM heeft geschonden.

Panioglu t. Roemenië, EHRM 8 december 2020, nr. 33794/14

Een rechter in het Roemeense beroepshof heeft in een krantenartikel scherpe kritiek geuit op het communistische verleden van de president van het cassatiehof. Daarop is een onderzoek ingesteld vanuit de raad voor de rechtspraak, die geen tuchtrechtelijk vergrijp heeft vastgesteld, maar wel een overschrijding van de gedragscode voor rechters. De rechter denkt dat zij daarom niet is bevorderd naar een hogere functie, maar dat is betwist. Het EHRM oordeelt dat in dit geval art. 10 EVRM niet is geschonden, onder meer vanwege de vergaande en onbewezen aard van de beschuldigingen en de beperkte aantoonbare gevolgen voor de rechter.

AZ, in tegenwoordigheid van: Openbaar Ministerie, YU, ZV, HvJ 26 november 2020, zaak C 510/19

Een Nederlandse officier van justitie is geen uitvoerende rechterlijke autoriteit in het kader van uitvoering van Europese aanhoudingsbevelen omdat hij individuele instructies kan ontvangen van de uitvoerende macht. Een officier moet onafhankelijk kunnen handelen en de procedure moet voldoet aan de vereisten van effectieve rechterlijke bescherming.