Zličić t. Servië, EHRM 26 januari 2021, nrs. 73313/17 en 20143/19

Slachtofferbegrip. Klager is na aanhouding wegens cannabisbezit mishandeld door de politie. Hij heeft daar op nationaal niveau in een civiele procedure een schadevergoeding voor gekregen. Het Hof is van oordeel dat het enkel toekennen van een schadevergoeding, zonder dat er gedegen onderzoek is uitgevoerd naar de verantwoordelijkheid van de politie, niet voldoende is om klagers slachtofferstatus weg te nemen. Art. 3 EVRM is zowel in materieel als procedureel perspectief geschonden. Het feit dat klager onder fysieke druk een verklaring over inbeslagneming van de cannabis heeft getekend, houdt in dit geval geen schending van art. 6 EVRM in.

Keskin t. Nederland, EHRM 19 januari 2021, nr. 2205/16

Getuigen. Het is in strijd met art. 6 lid 1 en 3 (d) EVRM om een verdachte geen mogelijkheid te geven om getuigen voor de vervolging te laten ondervragen, enkel omdat hij het belang van die ondervraging onvoldoende heeft aangetoond. Een dergelijk belang moet bij getuigen voor de vervolging altijd worden aangenomen. Deze uitkomst bereikt het EHRM nadat het een inhoudelijke beoordeling van de zaak heeft gegeven, dit ondanks de erkenning van de schending door de Nederlandse regering. Reden daarvoor is dat bij zo’n eenzijdige verklaring geen heropening van de strafrechtelijke procedure mogelijk is, terwijl dat hier wel van belang is.

Oekraïne t. Rusland (inzake de Krim), EHRM (GK, ontv.) 16 december 2020, nrs. 20958/14 en 38334/18

Oekraïne heeft een interstatenklacht ingediend tegen Rusland met de stelling dat Rusland vanaf 27 februari 2014 effectieve controle heeft uitgeoefend over de Krim en de stad Sevastopol, terwijl deze gebieden integraal onderdeel vormen van het grondgebied van Oekraïne. Volgens Oekraïne heeft Rusland daarbij een groot aantal mensenrechtenschendingen begaan. In zijn ontvankelijkheidsbeslissing neemt het EHRM aan dat er sprake is van effectieve controle door Rusland in de gehele periode sinds 27 februari 2014. Voor een zeer groot aantal EVRM-bepalingen is er bovendien prima facie bewijs dat er een ‘administratieve praktijk’ is van schending daarvan; deze klachten zijn dan ook ontvankelijk.

Okrazhna prokuratura – Haskovo en Apelativna prokuratura – Plovdiv, HvJ EU 14 januari 2021, zaak C-393/19

Een vrachtwagenchauffeur heeft illegaal geprobeerd antieke munten van Turkije naar Duitsland te vervoeren. Bij een grenscontrole in Bulgarije zijn de munten ontdekt. Daarbij werd de vrachtwagen in bewaring en later ook in beslag genomen. De Turkse onderneming die eigenaar is van de vrachtwagen heeft verzocht om teruggave, nu zij niets te maken had met de smokkel, maar naar Bulgaars recht was dat niet mogelijk. Volgens het HvJ is een dergelijke confiscatiemaatregel in strijd met de wezenlijke kern van het recht op eigendom; confiscatie mag zich niet uitstrekken tot goederen van derden die te goeder trouw zijn.

Sabalić t. Kroatië, EHRM 14 januari 2021, nr. 50231/13

Een vrouw is in een bar in Zagreb mishandeld en beledigd nadat zij de avances van een man had afgewezen en had gezegd dat ze lesbisch is. De man werd daarvoor wel vervolgd, maar alleen wegens ordeverstoring; hem werd een boete van 40 euro opgelegd. Het EHRM wijst op de ernst van de mishandelingen en het homofobe motief daarachter. In dit soort gevallen van discriminatoir gemotiveerde geweldpleging is een veel steviger optreden nodig door de autoriteiten. De procedurele keuze van de autoriteiten levert dan ook een schending op van art. 3 jo. 14 EVRM.

Société Editrice de Mediapart e.a. t. Frankrijk, EHRM 14 januari 2021, nrs. 281/15 en 34445/15

In verband met de affaire-Bettencourt in 2010 hebben een uitgever en een journalist delen van illegaal gemaakte opnames van gesprekken op hun website geplaatst. Bettencourt heeft daartegen met succes geprocedeerd en de rechter oordeelde dat de opnames moesten worden verwijderd. Het EHRM acht dat oordeel terecht, onder meer omdat de journalist kon weten dat de opnames illegaal waren en hij daarmee zijn journalistieke verplichtingen niet goed is nagekomen. Dat verwijdering van de opnames niet effectief was omdat de informatie inmiddels breed bekend was, acht het Hof minder relevant. Geen schending art. 10 EVRM.

Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (terugzending van een niet-begeleide minderjarige), HvJ EU 14 januari 2021, zaak C-441/19

Aan een niet-begeleide minderjarige kan volgens het HvJ EU alleen een terugkeerbesluit worden opgelegd als de lidstaat zich er van tevoren terdege van heeft overtuigd dat er in het land van terugkeer adequate opvang is. Daarbij kan de leeftijd van de minderjarige een relevante factor zijn, maar er moet een volledige en op het individuele geval gerichte afweging worden uitgevoerd; een strak onderscheid tussen minderjarigen jonger en ouder dan vijftien is dus niet toelaatbaar. Wachten met de daadwerkelijke verwijdering tot de minderjarige achttien jaar oud is geworden zou in strijd zijn met de richtlijn 2008/115/EG.

Stichting Varkens in Nood e.a., HvJ EU 14 januari 2021, zaak C-826/18

Op grond van art. 9 van het Verdrag van Aarhus is het mogelijk om de toegang tot de rechter te beperken tot direct betrokkenen. Dit is anders als naar nationaal recht een ruimer recht op inspraak in het besluitvormingsproces toekomt; dan volgt het recht op toegang tot de rechter deze mogelijkheid. De beperking van het recht op toegang tot de rechter voor non-gouvernementele organisaties tot gevallen waarin zij van een voorbereidingsprocedure gebruik hebben gemaakt is in het licht van art. 52 lid 1 Hv een redelijke beperking van het recht op een effectief rechtsmiddel (art. 47 Hv).

Terna t. Italië, EHRM 14 januari 2021, nr. 21052/18

Een grootmoeder is belast met de zorg voor een kleinkind, maar is volgens de kinderbeschermingsautoriteiten niet geschikt voor deze taak. Het kind wordt daarom in een tehuis geplaatst. Om verschillende redenen, maar onder meer verwijzend naar een rapport waarin aandacht wordt besteed aan de stelling van de voogd dat er een risico zou zijn van kinderontvoering door de Roma-familie van het kind, wordt bezoek tussen de grootmoeder en het kleinkind onmogelijk gemaakt. Het EHRM oordeelt dat Italië daarmee de positieve verplichtingen onder art. 8 EVRM niet voldoende is nagekomen, maar ziet in de motivering geen discriminatie op grond van afkomst.

Khan t. Denemarken, EHRM 12 januari 2021, nr. 26957/19

Een in Denemarken geboren Pakistaan heeft in Denemarken een lang strafblad opgebouwd. Als hij vervolgd wordt vanwege een relatief licht vergrijp is de maat voor de strafrechters vol: zij leggen hem niet alleen een gevangenisstraf en boete op, maar ook een uitzettingsbevel met een inreisverbod voor zes jaar. Het EHRM acht het niet onredelijk dat bij het opleggen van het uitzettingsbevel naar de hele strafrechtelijke geschiedenis is gekeken. Ook is voldoende rekening gehouden met het feit dat klager zijn hele leven in Denemarken heeft gewoond. Daarom is er geen schending van art. 8 EVRM (recht op respect voor het privéleven).