Ribcheva e.a. t. Bulgarije, EHRM 30 maart 2021, nrs. 37801/16 en 2 andere

Tijdens een operatie van een antiterrorisme-eenheid tegen de vuurgevaarlijke P.P. is een officier om het leven gekomen nadat P.P. hem met een kogel in het hoofd had geraakt. Het EHRM buigt zich in verband hiermee voor het eerst over de vraag hoe ver de positieve verplichtingen van de staat reiken om het leven te beschermen van leden van dit soort eenheden. Het formuleert verschillende criteria om de verantwoordelijkheid van de staat te definiëren. Die toepassend komt het Hof tot de conclusie dat in de onderhavige zaak art. 2 EVRM niet is geschonden.

M.C. t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 30 maart 2021, nr. 51220/13

In 2013 is in het Verenigd Koninkrijk nieuwe wetgeving aangenomen waardoor een gedifferentieerd stelsel is geïntroduceerd voor vermelding van strafrechtelijke vergrijpen in verklaringen omtrent het gedrag en strafbladen. Het EHRM oordeelt dat een dergelijke algemene, maar genuanceerde regeling voldoende precies en goed genoeg doordacht is om in algemene zin geen schending te vormen van art. 8 EVRM, ook al is een zaaksgewijze beoordeling van de redelijkheid van een vermelding van een strafbaar feit dan niet mogelijk.

Liebscher t. Oostenrijk, EHRM 6 april 2021, nr. 5434/17

In het Oostenrijkse kadaster moest na een echtscheiding de overdracht van het aandeel van de gemeenschappelijke woning aan de ex-echtgenote worden ingeschreven. Daarbij gold als regel dat ook de echtscheidingsovereenkomst in het register moest worden opgenomen, waardoor de daarin vermelde informatie (bijvoorbeeld over alimentatiebedragen, inkomen en ouderlijk gezag over de kinderen) volledig openbaar zou worden. Het EHRM oordeelt dat de nationale rechters ten onrechte de proportionaliteit daarvan helemaal niet hebben beoordeeld, in strijd met hun procedurele positieve verplichtingen onder art. 8 EVRM.

Handzhiyski t. Bulgarije, EHRM 6 april 2021, nr. 10783/14

Een lokale oppositiepoliticus had handig gebruik gemaakt van het ‘vermommen’ van een beeld van een communistische leider door onbekenden, door daar nog een paar symbolen aan toe te voegen. Het EHRM oordeelt dat het hierbij ging om expressief, satirisch en politiek handelen, waarbij het beeld niet was beschadigd en ook geen sterk onrecht werd gedaan aan een monument als uitdrukking van belangrijke sociale waarden. De veroordeling tot betaling van een lichte boete was dan ook in strijd met art. 10 EVRM.

Gasangusenov t. Rusland, EHRM 30 maart 2021, nr. 78019/17

Twee herders zijn vlakbij hun dorp om het leven gekomen. Hoewel de politie aanvankelijk stelde dat zij zelf schoten hadden afgevuurd op ordehandhavers en daarop zijn doodgeschoten, acht het Hof het aannemelijker dat ze bij een ‘speciale operatie’ tot terrorismebestrijding om het leven zijn gekomen. Nu er voldoende bewijs is voor verantwoordelijkheid van de staat voor hun overlijden stelt het een schending vast van art. 2 EVRM. Het onderzoek naar de toedracht vertoont eveneens tekortkomingen; op grond van art. 46 EVRM draagt het Hof de staat op om die zo snel mogelijk op te lossen.

Fenech t. Malta, EHRM 23 maart 2021 (ontv. besl.), nr. 19090/20

Een verdachte van moord zat in voorarrest toen de coronapandemie uitbrak. De toen genomen noodmaatregelen hadden tot gevolg dat het vooronderzoek werd geschorst. Verzoeken om borgtocht werden afgewezen, net als een verzoek om het onderzoek al snel na het opleggen van de noodmaatregelen te hervatten. In dit geval waren de schorsing en de vertragingen volgens het Hof uitsluitend het gevolg van de noodmaatregelen om de Covid-19-crisis te bestrijden, die gerechtvaardigd waren ter bescherming van de volksgezondheid. Nu het onderzoek verder voldoende snel is verlopen, verklaart het Hof de klachten over art. 5 en 6 EVRM kennelijk ongegrond.

Di Martino en Molinari t. Italië, EHRM 25 maart 2021, nrs. 15931/15 en 16459/15

Twee verdachten hebben verzocht om een vereenvoudigde behandeling van hun strafzaak, waardoor zij weliswaar een lagere straf konden krijgen, maar ook enkele procedurele waarborgen kwijt zouden raken. Zo konden onder meer geen getuigen ter zitting worden gehoord, ook niet in hoger beroep. Volgens het EHRM is dat niet in strijd met art. 6 EVRM, nu in dit geval klagers welbewust afstand hebben gedaan van enkele procedurele waarborgen. Bovendien was de verklaring van de betreffende getuige maar van beperkt gewicht bij de uiteindelijke veroordeling.

D.C. t. België, EHRM 30 maart 2021, nr. 82087/17

Hoewel D.C. weigerde om zich psychiatrisch te laten onderzoeken is hij op basis van zijn dossier en andere gegevens gediagnosticeerd met paranoïde schizofrenie en is hij geïnterneerd. Het EHRM acht de besluitvorming rondom de internering in de gegeven omstandigheden voldoende zorgvuldig. Ook is het van oordeel dat in een kwestie als deze eventuele zittingen niet openbaar hoeven zijn. Geen schending van art. 5 EVRM.

A.I. t. Italië, EHRM 1 april 2021, nr. 70896/17

Een Nigeriaanse vrouw is na mensenhandel met haar twee kinderen in Italië beland. Omdat zij niet goed voor de kinderen zou kunnen zorgen, besloten autoriteiten de kinderen voor adoptie beschikbaar te maken, waarbij ze in verschillende adoptiegezinnen zouden worden geplaatst. In de besluitvormingsprocedures is volgens het EHRM onvoldoende rekening gehouden met de bijzondere kwetsbaarheid van de vrouw als slachtoffer van mensenhandel en met de andere hechtingsmodellen die in de Nigeriaanse cultuur bestaan. Daardoor zijn onvoldoende zorgvuldigheidswaarborgen geboden, in strijd met art. 8 EVRM.

Bivolaru en Moldovan t. Frankrijk, EHRM 25 maart 2021, nrs. 40324/16 en 12623/17

Bij tenuitvoerlegging van Europese Arrestatiebevelen (EAB) is in beginsel sprake van niet-discretionaire uitvoering van EU-recht, ook als de nationale rechter de redelijkheid van overlevering beoordeelt in het licht van de Aranyosi-criteria. Bij het EHRM betekent dit, dat de Bosphorusdoctrine van toepassing is. Van gelijkwaardige bescherming door het EU-recht kan volgens het EHRM niet worden gesproken als de nationale rechter ten onrechte over een onduidelijk punt geen prejudiciële vragen heeft gesteld. Als de nationale rechter de detentiesituatie in het ontvangende land niet voldoende concreet heeft gecontroleerd, schiet de geboden grondrechtenbescherming bovendien kennelijk tekort, in strijd met art. 3 EVRM.