Boychenko t. Rusland, EHRM 12 oktober 2021, nr. 8663/08

Boychenko heeft in Russische militaire dienst zelfmoord gepleegd. Het EHRM stelt vast dat hij de psychologische toegangstest weliswaar goed had doorstaan, maar dat er later steeds meer signalen kwamen dat hij zelfmoord overwoog. De suïcidaliteit van Boychenko was bekend bij tenminste vijf collega’s, waaronder hogergeplaatsten. Hoewel niet met zekerheid is vast te stellen of de zelfmoord niet had plaatsgevonden als anders was gehandeld, had het treffen van maatregelen in ieder geval het vooruitzicht kunnen bieden van een andere uitkomst. De positieve verplichtingen onder art. 2 EVRM zijn dan ook geschonden.

Danilevich t. Rusland, EHRM 19 oktober 2021, nr. 31469/08

In Rusland mogen levenslang gestraften die in een strikt gevangenisregime zitten geen telefonisch contact met hun familieleden onderhouden, ook niet als die op grote afstand wonen. Daardoor is alleen contact via brieven mogelijk. Het EHRM acht dat niet aanvaardbaar. De regeling is te algemeen en houdt onvoldoende regeling met individuele omstandigheden en noodzaak. Bovendien ziet het geen reden om levenslang gestraften op dit punt anders te behandelen dan andere veroordeelden. De regeling is dan ook in strijd met art. 8 EVRM.

Democracy and Human Rights Resource Centre en Mustafayev t. Azerbeidzjan, EHRM 14 oktober 2021, nrs. 74288/14 en 64568/16

Van een mensenrechten-NGO en de directeur daarvan zijn in 2014 de tegoeden bevroren, onder meer omdat de directeur rechtsbijstandsfinanciering vanuit de Raad van Europa had ontvangen. Daarnaast zijn twee uitreisverboden aan de directeur opgelegd. Het EHRM oordeelt dat er geen wettelijke basis bestond voor de bevriezingsmaatregel en het eerste uitreisverbod; het tweede uitreisverbod was evident disproportioneel. Het EHRM veroordeelt daarnaast de maatregelen onder art. 18 EVRM omdat ze in feite bedoeld zijn om mensenrechtenactivisten en critici te straffen en te ontmoedigen. Het Comité van Ministers moet erop toezien dat de belemmeringen op hun activiteiten worden weggenomen.

J.C. e.a. t. België, EHRM 12 oktober 2021, nr. 11625/17

In 2011 hebben 24 slachtoffers van misbruik binnen de katholieke kerk een aansprakelijkheidsprocedure ingesteld bij de Belgische rechter, onder meer tegen de Heilige Stoel. De rechter heeft zich onbevoegd verklaard omdat de Heilige Stoel – net als staten – immuniteit naar internationaal recht toekomt. Het EHRM billijkt dit nationale oordeel. Bovendien overweegt het dat het misbruik in België niet kan worden toegerekend aan de Heilige Stoel of de Paus als zodanig. Er is dan ook geen schending van het recht op toegang tot de rechter (art. 6 lid 1 EVRM).

Kapa e.a. t. Polen, EHRM 14 oktober 2021, nrs. 75031/13, 75282/13, 75286/13 en 75292/13

Bij de aanleg van een nieuw stuk van de A2 in Polen is het verkeer omgeleid via rijksweg N14. De aanwonenden hebben gedurende een periode van twee jaar ernstige geluidshinder van het extra verkeer ondervonden en mogelijk ook gezondheidsschade. Het EHRM oordeelt dat het omleidingsbesluit niet zorgvuldig genoeg is voorbereid, in die zin dat onvoldoende rekening is gehouden met de belangen van aanwonenden. Ook hebben de belangen van chauffeurs voor de staat onterecht zwaarder gewogen dan die van de bewoners. Het recht op vrij genot van de woning (art. 8 EVRM) is daardoor geschonden.

Kartoyev e.a. t. Rusland, EHRM 19 oktober 2021, nr. 9418/13

Na een terroristische aanslag op een trein, waarbij 27 mensen omkwamen, zijn negen mensen aangehouden op verdenking van betrokkenheid hierbij. Zij zijn uiteindelijk tot levenslange of lange gevangenisstraffen veroordeeld. Het EHRM constateert verschillende tekortkomingen in de strafprocedure. Met name is de procedure zonder goede reden volledig achter gesloten deuren gevoerd, zijn documenten ten onrechte vertrouwelijk gehouden en zijn er te weinig mogelijkheden geweest om forensisch tegenbewijs te leveren. Dit is in strijd met de beginselen van openbaarheid van de zitting en ‘equality of arms’, zoals vastgelegd in art. 6 lid 1 en lid 3 onder d EVRM.

Komisia za zashtita ot diskriminatsia, HvJ 21 oktober 2021, zaak C-824/19

In 2015 is VA als jurylid toegewezen aan de strafkamer van de rechtbank van Sofia, maar vanwege haar blindheid heeft ze daarna een jaar lang aan geen enkele zitting kunnen deelnemen. Het HvJ overweegt dat dit een directe discriminatie naar handicap oplevert. Weliswaar kan gezichtsvermogen in voorkomende gevallen een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste zijn, maar de individuele bekwaamheid om de taken uit te voeren moet wel worden beoordeeld en voorzien moet worden in redelijke aanpassingen. Nu dat niet is gebeurd is sprake van strijd met richtlijn 2000/78, gelezen in het licht van art. 26 Hv en het VN-Gehandicaptenverdrag.

Laçi t. Albanië, EHRM 19 oktober 2021, nr. 28142/17

Bij een explosie in een munitie-inrichting is de echtgenote van Laçi omgekomen. Laçi heeft een schadevergoedingsprocedure jegens de staat ingesteld, maar moest een griffiegeld van bijna 7000 euro betalen (3% van het gevraagde schadevergoedingsbedrag), terwijl hij moest rondkomen van zo’n 57 euro per maand. Een verzoek om een uitzondering of rechtsbijstand is nog steeds niet definitief gehonoreerd en de zaak is ook nog niet inhoudelijk behandeld. Het EHRM oordeelt dat hierdoor de essentie van het recht op toegang tot de rechter is geschonden, in strijd met art. 6 lid 1 EVRM. 

Landespolizeidirektion Steiermark, HvJ EU 14 oktober 2021, zaak C-231/20

Voor het illegaal beschikbaar stellen van tien spelautomaten in strijd met de Oostenrijkse kansspelwetgeving is een boete opgelegd van tienmaal 4000 euro, eventueel te vervangen door tienmaal een dag hechtenis. Het HvJ overweegt dat het opleggen van sancties voor overtreding van de kansspelwetgeving geletigimeerd is, maar dat de nationale rechter bij de hoogte ervan rekening moet houden met het proportionaliteitsvereiste van art. 49 lid 3 Hv. Dat geldt in het bijzonder als gecumuleerde sancties mogelijk zijn, omdat het totaal daarvan uit verhouding kan raken met de doelen van de sanctieoplegging.

Lavanchy t. Zwitserland, EHRM 19 oktober 2021, nr. 69997/17

Lavanchy is in 1964 geboren. Haar biologische vader, G.Q., heeft zijn vaderschap op dat moment niet juridisch erkend; pas in 1982 werd zijn identiteit aan Lavanchy onthuld. In 1990 heeft zij contact gelegd met G.Q., maar pas toen na zijn overlijden bleek dat G.Q. niet haar juridische vader was, heeft zij verzocht om erkenning van het vaderschap. Dit is niet gehonoreerd omdat de termijn voor vaststelling van vaderschap zonder rechtvaardiging was overschreden. Het EHRM billijkt dit omdat er inderdaad geen goede redenen waren om zo lang te wachten met het instellen van een vaderschapsprocedure. Geen schending art. 8 EVRM.