Cannavacciuolo e.a. t. Italië, EHRM 30 januari 2025, nrs. 51567/14 en 3 andere

In de Italiaanse regio Campanië is al jaren sprake van grootschalige illegale afvaldumpingen. Daardoor is een zo ernstige grond(water)vervuiling ontstaan dat de volksgezondheid ernstig wordt bedreigd. Het EHRM acht prima facie aannemelijk dat de situatie voor de inwoners acuut levensbedreigend is in de zin van art. 2 EVRM. Dit betekent dat de staat positieve verplichtingen heeft om hun leven te beschermen en hen te informeren, maar die worden stelselmatig niet nagekomen. Het Hof start daarom een pilotprocedure en draagt de staat op om in ieder geval binnen twee jaar te voorzien in een onafhankelijk toezichtmechanisme en deugdelijke informatievoorziening.

Ukrkava, TOV t. Oekraïne, EHRM 6 februari 2025, nr. 10233/20

In een geschil over een waarborgsom heeft de Oekraïense Hoge Raad geoordeeld dat die niet alleen in het eerste jaar van een hypothecaire lening mocht worden gevorderd, zoals in de wetgeving stond, maar ook later nog. Het Hof oordeelt dat een hoogste rechter een dergelijke, sterk van de wet afwijkende interpretatie alleen mag geven als daarvoor zwaarwegende gronden bestaan en als rekening wordt gehouden met de gevolgen in de tijd. Hier is niet gebleken dat de radicaal nieuwe uitleg gerechtvaardigd was en is ook geen acht geslagen op het rechtszekerheidsbeginsel. Dit is in strijd met art. 6 lid 1 EVRM.

M.B. t. Spanje, EHRM 6 februari 2025, nr. 38239/22

M.B., die lijdt aan paranoïde schizofrenie, is in 2018 in voorarrest genomen omdat ze brand had gesticht. Wegens ontoerekeningsvatbaarheid is zij daarvoor niet veroordeeld, maar in 2020 is zij wel gedwongen in een psychiatrische inrichting geplaatst. Het EHRM overweegt dat deze maatregel is genomen op basis van M.B.’s handelen uit 2018, zonder dat er een recentere en deugdelijke beoordeling is uitgevoerd van haar psychiatrische en medische toestand en behoeften. Daarmee ontbrak een deugdelijke grondslag voor de vrijheidsbeperkende maatregel, in strijd met art. 5 lid 1 EVRM.

Italgomme Pneumatici S.r.l. t. Italië, EHRM 6 februari 2025, nrs. 36617/18 en 12 andere

Tussen 2018-2022 hebben belastinginspecteurs toegang gekregen tot de kantoorgebouwen van dertien ondernemingen om daar onder meer de boeken te controleren. Hoewel het niet ging om volwaardige huiszoekingen raken deze inspecties volgens het EHRM toch het huisrecht en het communicatiegeheim. De inspecties waren niet met voldoende waarborgen omkleed en er was geen effectief rechtsmiddel voorhanden om ertegen op te komen, zodat art. 8 EVRM is geschonden. Het Hof formuleert op basis van art. 46 EVRM een aantal gedetailleerde aanbevelingen aan Italië om de wetgeving en rechtsbescherming te verbeteren.

A.C. t. Frankrijk, EHRM 16 januari 2025, nr. 15457/20

A.C. is als alleenreizende minderjarige asielzoeker in Frankrijk aangekomen, maar zijn leeftijd kon niet meteen worden vastgesteld. Hij werd aanvankelijk in de opvang voor minderjarigen geplaatst, maar dit werd beëindigd toen een forensisch onderzoek liet zien dat hij waarschijnlijk meerderjarig was. Na procedures bleek dat klager vermoedelijk wel minderjarig was bij binnenkomst. Het Hof oordeelt dat A.C.’s situatie inhoudelijk redelijk is beoordeeld en dat niet is aangetoond dat de beëindiging van de opvang tot een onmenselijke behandeling heeft geleid. Wel waren er aanzienlijke tekortkomingen in de informatievoorziening en motivering van de beslissingen. Daardoor is art. 8 EVRM geschonden.

Association confraternelle de la Presse Judiciaire e.a. t. Frankrijk, EHRM 10 december 2024, nrs. 49526/15 en 13 andere

Journalisten en advocaten vermoeden dat onrechtmatig ‘intelligence’ over hen is verzameld. Zij hebben geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de toezichthouder op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, de CNCTR. De CNCTR is zo ingericht dat zij goed onderzoek kan doen in dit soort gevallen. Weliswaar kan zij geen surveillancebeslissingen vernietigen, maar zij kan wel aan de Conseil d’État vragen om dit te doen. Nu de Conseil d’État voldoende rechtsmacht heeft, is de klachtprocedure bij de CNCTR een uit te putten rechtsmiddelen. Nu deze niet is benut, is de klacht niet-ontvankelijk (art. 35 lid 1 EVRM).

Bodson e.a. t. België, EHRM 16 januari 2025, nrs. 35834/22 en 15 andere

In 2015 blokkeerde een groep demonstranten, lid van vakbond FGTB, zonder voorafgaande kennisgeving een belangrijke toegangsweg, met lange files tot gevolg. Zij zijn daarvoor strafrechtelijk veroordeeld tot (korte) vrijheidsstraffen en boetes. Het EHRM overweegt dat hier weliswaar een vrij ernstige inbreuk is gemaakt op de demonstratievrijheid, maar dat dit gerechtvaardigd is door de wens om de vergaande consequenties voor het verkeer en de veiligheid te bestrijden. Daarbij is ook relevant dat de demonstranten zelf verwijtbaar hebben gehandeld en de autoriteiten alleen via dialoog hebben geprobeerd de demonstratie te beëindigen. Art. 11 EVRM is dan ook niet geschonden.

Ghaoui t. Frankrijk, EHRM 16 januari 2025, nr. 41208/21

Drie agenten zagen tijdens een nachtelijke patrouille Ghaoui en een derde op een parkeerplaats; de laatste twee waren daar voor een drugsdeal. Ghaoui probeerde met zijn auto te vluchten, en reed daarbij op een van de agenten af. Een andere agent schoot op de auto om te voorkomen dat deze over de agent zou rijden. Ghaoui raakte daarbij ernstig gewond. Het EHRM oordeelt dat de agent in dit geval niet meer dan absoluut noodzakelijk geweld heeft gebruikt om het leven van zijn collega te beschermen. Daarnaast is zorgvuldig en nauwkeurig onderzoek uitgevoerd. Art. 2 EVRM is dan ook niet geschonden.

H.W. t. Frankrijk, EHRM 23 januari 2025, nr. 13805/21

De echtscheiding van H.W. en J.C. is toegekend omdat was aangetoond dat H.W. geen seksuele relaties kon onderhouden met haar echtgenoot. Daardoor kon H.W. volgens het hof van beroep haar huwelijkse verplichtingen niet nakomen, zodat zij verantwoordelijk was voor het mislukken van het huwelijk. Het EHRM overweegt dat de wettelijke bepaling waarop deze redenering was gebaseerd in strijd komt met de noties van seksuele vrijheid en lichamelijke integriteit. De redenering gaat bovendien volledig in tegen de notie van vrijwillige instemming met seksueel contact. Gelet daarop is de grond waarop de echtscheiding is gebaseerd in strijd met art. 8 EVRM.

Ioannides t. Cyprus, EHRM 16 januari 2025, nr. 32879/18

Ioannides heeft een huis van haar vader geërfd dat is gelegen in de bufferzone tussen Noord- en Zuid-Cyprus. Cyprus heeft de VN-vredesmacht toestemming gegeven om dit huis als uitvalsbasis te gebruiken voor monitoring van de zone. Iaonnides onvangt hiervoor geen vergoeding of rente. Hoewel het huis is gelegen in een zone waarover Cyprus geen effectieve rechtsmacht heeft, hadden de autoriteiten volgens het Hof meer kunnen doen om recht te doen aan klaagsters eigendomsrecht, bijvoorbeeld door een vergoeding te bedingen. Hoewel de autoriteiten het huis wel onderhouden, is daardoor sprake van een schending van art. 1 EP EVRM.