Rafiyev t. Azerbeidzjan, EHRM 8 juli 2025, nr. 81028/17

Rafiyev is volger van een kleine stroming binnen de Islam. Na een begrafenis kwam hij met anderen samen in een huis dat volgens de Azerbeidzjaanse autoriteiten leek op een moskee. Omdat de stroming niet formeel is geregistreerd zijn alle mannen aangehouden, vervolgd en bestraft met een boete. Het EHRM oordeelt dat er geen wettelijke grondslag was voor de aanhouding en dat het strafproces evident in strijd was met art. 6 EVRM. Daarnaast is het beboeten van een individu voor het deelnemen aan een religieuze samenkomst – ook al is die niet geregistreerd – onaanvaardbaar in het licht van art. 9 EVRM

Oekraïne en Nederland t. Rusland, EHRM (GK) 9 juli 2025, nrs. 8019/16 e.a.

Oekraïne en Nederland hebben een statenklacht ingediend tegen Rusland in verband met de annexatie van De Krim, de ontvoering van Oekraïense kinderen naar Rusland, de vele mensenrechtenschendingen na de invasie van Rusland in Oekraïne in februari 2022, en het neerhalen van de vlucht MH17. Het EHRM oordeelt dat voor vrijwel alle EVRM-bepalingen sprake is van een systematische administratieve praktijk van schending. Specifiek voor de MH17 oordeelt het dat Rusland hiervoor verantwoordelijk was, dat Rusland ernstige obstructie van het onderzoek heeft gepleegd, en dat daarmee zoveel leed is toegebracht aan de nabestaanden dat ook art. 3 EVRM is geschonden.

N.T. t. Cyprus, EHRM 3 juli 2025, nr. 28150/22

N.T. heeft in 2021 aangifte gedaan van een verkrachting die in 2011 zou hebben plaatsgevonden. Zij was toen 18 jaar oud en heeft nooit iets durven zeggen, tot ze op Facebook zag dat de beweerde dader ook een klasgenoot zou hebben verkracht. Onder meer omdat N.T. ook gevoelens van sympathie en eigen schuld uitte, besloot het openbaar ministerie de zaak te seponeren. Volgens het EHRM is dit sepot in belangrijke mate ingegeven door ‘victim blaming’ en seksistische stereotypen, die hebben geleid tot secundaire victimisatie en onvoldoende aandacht voor bepaald bewijsmateriaal. Dat is strijdig met art. 3, 8 en 14 EVRM.

Mustafa en Mustafova t. Bulgarije, EHRM 1 juli 2025, nr. 7428/17

De vader van een man die is overleden bij een auto-ongeluk wilde een schadevergoeding claimen bij de dader, maar hij overleed voordat de claim succesvol was. Daarop hebben zijn broer en zus geprobeerd de zaak voort te zetten, maar dat is afgewezen omdat zij geen ‘ius standi’ zouden hebben. Het Hof acht het niet onredelijk om een schadeclaim te beperken tot degene die echt schade heeft geleden, maar de omstandigheden van deze zaak waren uitzonderlijk en de rechtspraak was destijds ambivalent. De niet-ontvankelijkverklaring schendt daarom het door art. 6 lid 1 EVRM beschermde recht op toegang tot de rechter.

M.K. t. Letland, EHRM 3 juli 2025, nr. 26035/23

M.K. woonde samen met haar partner E.G., die in 2016 is bevallen van een kindje. Er was een nauwe band tussen M.K. en het kind tot zij en E.G. in 2022 uit elkaar gingen. M.K. verzocht om een omgangsregeling, maar gedurende de procedure daarover kon zij geen contact hebben met het kind. Het EHRM overweegt dat in dit geval sprake was van gezinsleven tussen M.K. en het kind, zodat er een positieve verplichting was voor de staat om hun contact zoveel mogelijk te faciliteren. Nu dat niet is gebeurd en daarvoor geen goede redenen bestonden, is art. 8 EVRM geschonden.

Ludes e.a. t. Frankrijk, EHRM 3 juli 2025, nrs. 40899/22, 41621/22 en 42956/22

De beweging ANV-COP21 protesteert op alternatieve wijze tegen klimaatverandering, waarbij zij burgerlijke ongehoorzaamheid als strategie hanteert. Zo hebben leden en sympathisanten tijdens een actie een groot aantal portretten van president Macron uit gemeentehuizen verwijderd en niet teruggegeven. Zij zijn strafrechtelijk veroordeeld wegens gezamenlijk gepleegde diefstal. Het EHRM ondersteunt de op nationaal niveau gegeven rechterlijke beoordeling, waarin voldoende aandacht is besteed aan de symbolische waarde van de portretten en de activistische context van de diefstallen, en waarvan geen ‘chilling effect’ uitgaat. De veroordelingen leveren dan ook geen schending op van art. 10 EVRM.

Korniyets e.a. t. Oekraïne, EHRM 10 juli 2025, nrs. 2599/16, 6904/16 en 12704/16

In het kader van verschillende strafrechtelijke onderzoeken zijn huiszoekingen uitgevoerd waarvoor geen voorafgaande rechterlijke machtiging is gegeven. Achteraf heeft een rechter zich wel gebogen over de rechtmatigheid, maar naar Oekraïens recht heeft alleen de officier van justitie de bevoegdheid om de rechter daarom te vragen. De betrokkenen mogen bovendien niet aan die procedure deelnemen. Daardoor zijn er te weinig waarborgen tegen willekeur. Zeker nu in de voorliggende gevallen de rechterlijke toetsing erg algemeen en niet grondig genoeg is geweest, zijn art. 8 en 13 EVRM geschonden. Daarnaast is in één geval art. 3 EVRM geschonden doordat de bewoonster is mishandeld.

Hayes e.a. t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 1 juli 2025, nrs. 56532/22 en twee andere

Hayes e.a. worden in de VS verdacht van samenzwering tot gewapende ontvoering van vijf kinderen en het doden van hun ouders. Hierop staat een levenslange gevangenisstraf. Het EHRM oordeelt in het licht van Sanchez-Sanchez dat deze straf de jure onverkortbaar is. Er is in zeer uitzonderlijke gevallen wel een mogelijkheid van ‘compassionate release’, en daarmee een toereikend herzieningsmechanisme. Levenslang is gelet op het feitencomplex ook niet grovelijk disproportioneel, al hebben ordehandhavers kunnen interveniëren voordat de samenzwering helemaal ten uitvoer was gelegd. Het is daarom niet in strijd met art. 3 EVRM om het door de VS gedane uitleveringsverzoek te honoreren.

Gullotti t. Italië, EHRM 10 juli 2025, nr. 64753/14

Gullotti zit in gevangenschap vanwege de prominente rol die hij speelde in de maffiaorganisatie Cosa Nostra. Daarbij zijn hem extra beperkingen opgelegd om te belemmeren dat hij de organisatie alsnog instrueert. In 2013 is een beperking op het voeren van correspondentie met anderen dan naaste familieleden verlengd. Het Hof acht de beperkingen als zodanig begrijpelijk, maar de rechters hebben ter rechtvaardiging van de verlenging alleen in heel algemene zin verwezen naar Gullotti’s dossier. Daardoor is de verlenging toch in strijd met art. 8 EVRM.

Google LLC e.a. t. Rusland, EHRM 8 juli 2025, nr. 37027/22

Verschillende onderdelen van Google hebben in Rusland zeer hoge boetes opgelegd gekregen – tot zo’n 87 miljoen euro – omdat ze hadden geweigerd om YouTube-kanalen en -filmpjes te blokkeren waarin onder meer politieke kritiek op het Russische coronabeleid en op de inval in Oekraïne werd gegeven. Ook wilde Google bepaalde content juist niet hosten. Volgens het EHRM was voor de sanctieoplegging geen legitiem doel, zijn de EVRM-beperkingsvereisten niet in acht genomen en waren de sancties evident disproportioneel. Bovendien is geen rekening gehouden met de ontbrekende rechtsmacht over de verschillende Google-onderdelen. Dit is in strijd met art. 6 en 10 EVRM.