Donev t. Bulgarije, EHRM 26 oktober 2021, nr. 72437/11

In een krantenartikel is een president van een Bulgaarse rechtbank beschuldigd van niet-integer handelen in een verduisteringszaak. Naar aanleiding hiervan is een onderzoek gestart, dat uiteindelijk heeft geleid tot het ontslag van de rechtbankpresident als rechter. Het EHRM onderzoekt primair of de Bulgaarse Hoge Raad van Justitie en het administratieve hooggerechtshof voldoen aan de eisen van art. 6 EVRM. Het concludeert dat zij zijn ingesteld bij wet, voldoende rechtsmacht hebben en voldoen aan eisen van onafhankelijkheid en onpartijdigheid. De concrete procedure was verder met voldoende waarborgen omkleed; geen schending art. 6 lid 1 EVRM.

Dragnea t. Roemenië, EHRM 28 september 2021 (ontv.besl.), nr. 75317/17

In hoger beroep in een strafzaak is in 2016 uitspraak gedaan. Die uitspraak werd door alle rechters ondertekend, waarna twee van hen met pensioen gingen. In 2017 volgde de nadere onderbouwing van de uitspraak, die de basis vormde voor tenuitvoerlegging. Die onderbouwing werd door de president van het gerechtshof namens de gepensioneerde rechters ondertekenen. Volgens de veroordeelde persoon reflecteert de onderbouwing daardoor niet een consensus binnen het gerechtshof. Het EHRM verklaart de zaak niet-ontvankelijk omdat de onderbouwing niet de ‘criminal charge’ definitief vaststelde, maar alleen nadere gronden gaf ten behoeve van de tenuitvoerlegging.

Khojoyan en Vardazaryan t. Azerbeidzjan, EHRM 4 november 2021, nr. 62161/14

Een 77-jarige Armeniër is bij de grens van Azerbeidzjan opgepakt en vervolgens incommunicado vastgehouden. Vlak na zijn vrijlating, ruim een maand later, is hij overleden. Het EHRM acht voldoende overtuigend bewezen dat de man ernstig is mishandeld en uiteindelijk aan zijn verwondingen is overleden, en dat Azerbeidzjan daarvoor verantwoordelijk was onder art. 2 EVRM. Daarbij is bovendien te weinig onderzoek ingesteld naar de toedracht. De mishandelingen waren zodanig dat sprake was van foltering, in strijd met art. 3 EVRM. De detentie zelf was evident onrechtmatig in de zin van art. 5 EVRM.

Kindlhofer t. Oostenrijk, EHRM 26 oktober 2021, nr. 20962/15

Na een verkeersongeval is klager een boete opgelegd van 200 euro, te vervangen door vier dagen hechtenis bij niet-betaling. Gelet op de beperkte hoogte van de boete is in Oostenrijk geen hoger beroep mogelijk als de boete in beroep in stand blijft. Weliswaar voorziet art. 2 lid 2 Protocol 7 EVRM in een recht op hoger beroep in strafzaken, maar dat is niet zo voor ‘lichte overtredingen’. Daarvan is in casu volgens het EHRM sprake; het feit dat de boete in een vrijheidsstraf kan worden omgezet maakt dat niet anders. Geen schending van art. 2 P7 EVRM.

Komisia za protivodeystvie na koruptsiyata i za otnemane na nezakonno pridobitoto imushtestvo, HvJ EU 28 oktober 2021, zaak C-319/19

In Bulgarije is – naast een lopende strafzaak – een afzonderlijke confiscatieprocedure ingesteld om beslag te kunnen leggen op beweerdelijk onrechtmatig verworven voorwerpen. Het HvJ EU merkt op dat deze confiscatieprocedure civielrechtelijk van aard is en autonoom wordt uitgevoerd, ongeacht het voortduren van een strafrechtelijke procedure of de uitkomst daarvan. Richtlijn 2014/42/EU is hierop dan ook niet van toepassing. Krachtens art. 51 lid 1 Hv is het Hof in deze zaak dan ook niet bevoegd tot uitleg van art. 17 en 48 Hv.

León Madrid t. Spanje, EHRM 26 oktober 2021, nr. 30306/13

Josefa León Madrid werd zwanger uit een relatie met J.S.T.S., waarna zij het contact met hem verbrak. Toen haar dochter in 2005 werd geboren, registreerde zij haar met haar eigen beide achternamen. J.S.T.S. erkende zijn vaderschap vervolgens via een gerechtelijke procedure alsnog, waarbij vanwege de toen geldende wetgeving automatisch zijn achternaam als eerste achternaam werd geregistreerd, tegen de wens van de moeder in. Dit (inmiddels gewijzigde) wettelijke automatisme om de naam van de vader voorop te stellen levert volgens het EHRM een ongerechtvaardigd onderscheid naar geslacht op, in strijd met art. 8 jo. 14 EVRM.

Šaltinytė t. Litouwen, EHRM 26 oktober 2021, nr. 32934/19

In Litouwen bestaat een regeling waardoor jonge gezinnen subsidie kunnen krijgen voor de aanschaf van hun eerste huis. ‘Jonge gezinnen’ bestaan daarbij uit ouders van 35 jaar of jonger. Het EHRM erkent dat de regeling onderscheid naar leeftijd maakt, maar acht dit gerechtvaardigd vanuit het doel om vergrijzingsproblemen tegen te gaan door gericht een financiële prikkel te geven aan jonge mensen die kinderen willen krijgen. De afbakening van de groep is niet kennelijk onredelijk en ook niet disproportioneel, nu er voor mensen ouder dan 35 nog andere sociale voordelen bestaan. Geen schending art. 14 jo. 1 EP.

Serrano Contreras t. Spanje (nr. 2), EHRM 26 oktober 2021, nr. 2236/19

In 2012 heeft het EHRM een schending van art. 6 lid 1 EVRM vastgesteld in een Spaanse strafzaak omdat het Spaanse hooggerechtshof de klager niet in persoon had gehoord. Op verzoek van de klager is vervolgens de zaak heropend, maar het hooggerechtshof heeft niet voor alle onderdelen van de aanklacht alsnog de eerdere uitspraak vernietigd en heeft de gevangenisstraf in stand gelaten. Het EHRM stelt vast dat de nationale rechter de eerdere EHRM-uitspraak daarbij onjuist heeft geïnterpreteerd en zijn margin of appreciation bij herzieningen te buiten is gegaan. Strijd met art. 6 lid 1 EVRM.

Shabelnik t. Oekraïne (nr. 3), EHRM 4 november 2021, nr. 54806/18

Shabelnik is in 2002 voor twee verschillende moorden veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Het EHRM heeft ten aanzien van een van de moorden tot tweemaal toe geoordeeld dat art. 6 EVRM was geschonden, reden waarom het Oekraïense hooggerechtshof in 2017 opnieuw moest oordelen over een verzoek tot heropening. Dat verzoek werd toegewezen voor de moord waarop de EHRM-uitspraak betrekking had, maar voor de andere moord bleef de levenslange gevangenisstraf in stand. Nu daarvoor voldoende zelfstandige gronden bestonden en het ging om een andere veroordeling, acht het EHRM dit geen nieuwe bestraffing, zodat art. 7 EVRM niet is geschonden.

Shavlokhova t. Georgië en 4 andere klachten, EHRM 5 oktober 2021 (ontv.besl.), nr. 45431/08

Vijf Georgiërs zijn tijdens het gewapende conflict tussen Georgië en Rusland in 2008 halsoverkop geëvacueerd uit het gebied waar zij woonden en dat was blootgesteld aan voortdurende bombardementen en beschietingen. Toen zij terugkeerden waren hun woningen vrijwel volledig verwoest. In zijn uitspraak in de interstatelijke zaak tussen Georgië en Rusland heeft het EHRM al vastgesteld dat Rusland niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor EVRM-schendingen gedurende het eigenlijke gewapende conflict. Hetzelfde oordeelt het nu voor Georgië.