Association des familles des victimes du Joola t. Frankrijk, EHRM 27 januari 2022 (ontv.besl.), nr. 21119/19

In 2002 is de Senegalese veerboot Joola in internationale wateren gezonken; daarbij kwamen 1863 mensen om, waaronder enkele Franse staatsburgers. Nabestaanden van de laatsten en een aantal Franse overlevenden hebben het Franse openbaar ministerie verzocht om onderzoek te doen naar de situatie. Dit is gebeurd, maar uiteindelijk is het onderzoek beëindigd omdat de belangrijkste betrokkenen Senegalese overheidsfunctionarissen waren en zich konden beroepen op internationale immuniteit. Volgens het EHRM hebben de Franse rechters dit beroep op goede gronden en na zorgvuldig onderzoek gehonoreerd. Van een schending van het recht op toegang tot de rechter (art. 6 lid 1 EVRM) was dan ook geen sprake.

Bonnet t. Frankrijk, EHRM 25 januari 2022 (ontv.besl.), nr. 35364/19

Alain Soral heeft in 2016 een parodie geplaats op de voorpagina van ‘Charlie Hebdo’ over de aanslagen in Brussel, die toen net hadden plaatsgevonden. Volgens de Franse strafrechter was de parodie ernstig beschadigend voor de joodse gemeenschap en werd er bovendien in gesuggereerd dat de Holocaust niet zou hebben plaatsgevonden. Soral werd daarom veroordeeld tot een boete. Het EHRM acht de nationale beoordeling redelijk, mede gelet op het beperkte gewicht dat aan dit soort uitingen toekomt. De veroordeling was dan ook niet in strijd met de door art. 10 EVRM beschermde uitingsvrijheid.

Commissaris-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, HvJ EU 22 februari 2022, zaak C-483/20

De verzoeker in het hoofdgeding heeft in Oostenrijk de vluchtelingenstatus verkregen. Daarna is hij naar België gegaan, waar zijn dochters de vluchtelingenstatus hebben gekregen. Nu verzoeker al een vluchtelingenstatus heeft, is zijn verzoek om die status ook in België te verkrijgen niet-ontvankelijk verklaard. Het HvJ EU acht dat op zichzelf aanvaardbaar, maar als de betrokken derdelander vader is van een niet-begeleid minderjarig kind dat de vluchtelingenstatus heeft, moet een lidstaat als België er wel voor zorgen dat de eenheid van het gezin wordt gehandhaafd en dat de daarbij behorende voordelen worden toegekend.

D’Amico t. Italië, EHRM 17 februari 2022, nr. 46586/14

In Italië is een nieuwe wettelijke regeling aangenomen voor de berekening van de hoogte van pensioenen. Deze regeling werd met terugwerkende kracht ook toegepast in bij de rechter nog aanhangige zaken over de pensioenhoogte. Het EHRM overweegt dat deze lopende procedures daardoor in feite zinledig werden. Voor dit wetgevend ingrijpen in lopende rechterlijke procedures bestonden geen dwingende redenen van algemeen belang. Dit betekent dat art. 6 lid 1 EVRM erdoor is geschonden.

Glavna direktsia ‘Pozharna bezopasnost i zashtita na naselenieto’, HvJ EU 24 februari 2022, zaak C-262/20

Bij de Bulgaarse brandweer geldt – anders dan in de private sector – dat uren nachtarbeid niet ‘zwaarder’ worden gerekend dan uren dagarbeid. Iemand die zeven uur nachtarbeid verricht kan dus niet voor acht uur dagarbeid worden gecompenseerd. Het HvJ EU oordeelt dat zo’n verrekeningsmogelijkheid weliswaar een mogelijkheid is om de bijzondere belasting van nachtarbeid te rechtvaardigen, maar niet de enige. De ongelijke behandeling tussen de private en publieke sector kan discriminerend zijn, maar om dat te bepalen moet de nationale rechter onderzoeken of sprake is van voldoende vergelijkbaarheid en van een objectieve en redelijke rechtvaardiging.

Gribben t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 25 januari 2022 (ontv.besl.), nr. 28864/18

In 1990 is een – beweerde – IRA-vrijwilliger doodgeschoten door enkele Britse soldaten. Aanvankelijk werd besloten de soldaten niet te vervolgen, maar later werden verscheidene ‘inquests’ ingesteld; deze hebben vooralsnog niet tot vervolging geleid. Het EHRM benadrukt dat het de onderzoeksverplichtingen in onderlinge samenhang moet beoordelen. Hoewel een ‘inquest’ op zichzelf niet toereikend is om aan de verplichtingen onder art. 2 EVRM tegemoet te komen en er enkele tekortkomingen waren, beoordeelt het Hof het gedane onderzoek toch als voldoende grondig. De zaak is daarom kennelijk ongegrond.

Openbaar Ministerie (Tribunal établi par la loi dans l’État membre d’émission), HvJ EU 22 februari 2022, gev. zaken C-562/21 PPU en C-563/PPU

Als een EAB wordt uitgevaardigd door een Poolse rechter kan de vraag opkomen of hieraan uitvoering moet worden gegeven. De rechtsstaatproblemen zijn in Polen zodanig, dat niet altijd sprake is van berechting door een vooraf bij wet ingesteld, onafhankelijk en onpartijdig gerecht. Ook gelet op dergelijke structurele problemen moet voor het weigeren van tenuitvoerlegging van een EAB  echter nog steeds worden aangetoond dat in het concrete geval een reëel risico bestaat voor een oneerlijk proces. Voor het geval waarin dat (nog) niet vaststelbaar is, reikt het HvJ verschillende andere factoren aan waar de tenuitvoerleggende rechter naar kan kijken.

Regional Air Services S.R.L. en Ivaşcu t. Roemenië, EHRM 22 februari 2022, nrs. 76549/17 en 76757/17

In 2014 zijn verschillende mediaberichten gepubliceerd over de onderneming die de Roemeense luchthaven Tuzla beheert en over een aandeelhouder daarvan. De laatste is beschuldigd van lidmaatschap van de voormalige Securitate. Het EHRM overweegt dat die beschuldigen ernstig zijn, maar dat de nationale rechters op goede gronden hebben aangenomen dat er voldoende grondslag voor bestond. Ook was er al eerder media-aandacht aan besteed. Deze klacht over art. 8 EVRM is ongegrond. De reputatie van de onderneming kan niet geacht worden ernstig door de berichtgeving te zijn geschaad; deze klacht is daarom kennelijk ongegrond en daarmee niet-ontvankelijk.

SC Cridar Cons, HvJ EU 24 februari 2022, zaak C-582/20

In deze zaak doet zich de vraag voor of het behandelen van een administratief bezwaar tegen een belastingaanslag mag worden opgeschort in afwachting van aanvullend bewijs van betrokkenheid van de belastingplichtige bij belastingfraude. Het HvJ EU oordeelt dat dit aanvaardbaar is, mits met de opschorting een legitiem doel wordt gediend en de opschorting niet langer duurt dan redelijk. Tijdens de opschorting hoeft de tenuitvoerlegging van de belastingaanslag niet te worden opgeschort, tenzij dit zou kunnen leiden tot ernstige en onherstelbare schade aan de belangen van de belastingplichtige en er ernstige twijfels zijn over de rechtmatigheid van de aanslag.

Shirkhanyan t. Armenië, EHRM 22 februari 2022, nr. 54547/16

Een voormalige Armeense staatssecretaris is in voorarrest genomen op verdenking van ondersteuning van een staatsondermijnende organisatie. Hij heeft ernstige gezondheidsklachten en krijgt daarvoor aanvankelijk onvoldoende zorg. Een interimmaatregel van het EHRM om daarin te voorzien, wordt eerst niet opgevolgd, maar later tot op zekere hoogte wel. Het EHRM oordeelt dat de medische zorg en de detentieomstandigheden zodanig slecht waren dat art. 3 EVRM is geschonden. Ook was er onvoldoende reden voor verlenging van het voorarrest (art. 5 lid 3 EVRM). Art. 34 EVRM is geschonden doordat de politicus geen vertrouwelijk onderhoud kon hebben met zijn procesvertegenwoordiger bij het Hof.