Bursać e.a. t. Kroatië, EHRM 28 april 2022, nr. 78836/16

In 1995 zijn veel mensen omgekomen tijdens een in Kroatië uitgevoerde militaire operatie. Nabestaanden van een van de overledenen, die in 2003 is geïdentificeerd, hebben in 2005 geprobeerd de staat aansprakelijk te stellen, maar hun zaak is verjaard verklaard. Daarbij zijn klagers veroordeeld in de kosten van het geding. Het EHRM acht dat laatste onredelijk en strijdig met art. 1 EP. Er kon in dit geval een redelijk vermoeden van oorlogsmisdaden en ernstige mensenrechtenschendingen bestaan, waarbij met verjaring soepeler moet worden omgegaan. Bovendien was de kostenvergoeding onevenredig hoog en bemoeilijkte die de toegang tot een effectief rechtsmiddel.

Lings t. Denemarken, EHRM 12 april 2022, nr. 15136/20

Een Deense arts en euthanasievoorvechter heeft een gids op internet gepubliceerd waarin hij methoden voor zelfdoding uitlegt. Daarnaast heeft hij in ieder geval in drie gevallen individueel advies en medicatie aan mensen verstrekt om zelfmoord te kunnen plegen. Daarvoor is hij strafrechtelijk veroordeeld wegens hulp bij zelfdoding. Het EHRM aanvaardt dat daardoor een inbreuk op zijn uitingsvrijheid is gemaakt. Gelet op de ruime margin of appreciation bij dit onderwerp, en nu de veroordeling primair was ingegeven door het individuele advies en niet door de gids, acht het Hof de inbreuk aanvaardbaar onder art. 10 EVRM.

M.A.M. t. Zwitserland, EHRM 26 april 2022, nr. 29836/20

Een Pakistaanse vluchteling heeft in Zwitserland asiel aangevraagd, maar zijn asielverzoek is afgewezen. Tijdens de behandeling van het asielverzoek heeft hij zich bekeerd tot het christendom; de nationale rechter achtte die bekering geloofwaardig, maar zag daarin geen reden waarom klager niet kon worden uitgezet naar Pakistan. Het EHRM oordeelt dat de Zwitserse rechter daarbij onvoldoende precies heeft gekeken naar de risico’s die bekeerde christenen lopen bij terugkeer naar Pakistan, en naar de individuele risico’s die deze specifieke vluchteling zou lopen. Uitzetting is zonder dat nadere onderzoek in strijd met art. 2 en 3 EVRM.

Mediengruppe Österreich GmbH t. Oostenrijk, EHRM 26 april 2022, nr. 37713/18

In 2016 werd in het kader van de Oostenrijkse presidentsverkiezingen een foto uit 1987 gepubliceerd waarin de kantoorchef van de FPÖ-kandidaat zich bevond in het gezelschap van een aantal (veroordeelde) neonazi’s, waaronder H.S. De laatste procedeerde daarover, nu zijn veroordeling tot neonazisme alweer uit 1995 stamde en hij daarmee niet meer wilde worden geïdentificeerd. De nationale rechter stelde hem in het gelijk, net als het EHRM. Het Hof overweegt daarbij onder meer dat voor H.S. de foto geen politieke waarde had, dat H.S. geen publiek figuur was, en dat het tijdverloop sinds de veroordeling een belangrijke factor is.

Polen t. Europees Parlement en Raad van de EU, HvJ EU 26 april 2022, zaak C-401/19

Polen heeft het HvJ EU verzocht om nietigverklaring van een aansprakelijkheidsmechanisme voor aanbieders van platformen die het voor gebruikers mogelijk maken om video’s, bestanden etc. online te delen. Volgens Polen is het mechanisme in strijd met het door art. 11 lid 1 Hv beschermde recht op vrijheid van meningsuiting voor zover het de aanbieders er feitelijk toe dwingt om – via filtering – voorafgaand toezicht op uitingen te houden. Het HvJ ziet hierin inderdaad een risico voor de uitingsvrijheid, maar acht dit voldoende gerechtvaardigd door het belang van bescherming van intellectuele-eigendomsrechten. Bovendien is het mechanisme met veel procedurele waarborgen omkleed.

Wang t. Frankrijk, EHRM 28 april 2022, nr. 83700/17

Wang heeft in verband met verdenking van illegale medische praktijken ingestemd met een vrijwillig politieverhoor. Daarbij beschikte zij niet over een tolk of advocaat en is zij niet op haar zwijgrecht gewezen. De afgelegde verklaringen vormden later de basis voor een veroordeling. Het EHRM overweegt dat de Franse wetgeving inmiddels is aangepast, maar dat die aanvankelijk bij vrijwillige verhoren veel minder waarborgen bood dan bij verhoren na aanhouding. In dit geval leverde dat een oneerlijk proces op, in strijd met art. 6 EVRM. In parallelzaak Dubois t. Frankrijk (nr. 83700/17) acht het Hof de procedure als geheel niet oneerlijk.

A.A. e.a. t. Noord-Macedonië, EHRM 5 april 2022, nr. 55798/16 en 4 andere

Een groep vluchtelingen heeft in 2016 in het kader van een ‘March of Hope’ geprobeerd illegaal de grens tussen Griekenland en Noord-Macedonië over te steken. Zij stuitten echter op een politieoperatie en zijn daarop naar hun Griekse vluchtelingenkamp teruggekeerd. Het EHRM wijst erop dat er alleen sprake is van een verboden ‘collectieve’ uitzetting als het ontbreken van een individuele beoordeling van asielverzoeken niet aan de betrokkenen zelf kan worden toegerekend. In casu was dit wel het geval, nu er formeel en daadwerkelijk een legale mogelijkheid was om Noord-Macedonië binnen te komen. Art. 4 P4 EVRM is dan ook niet geschonden.

A.L. t. Frankrijk, EHRM 7 april 2022, nr. 13344/20

A.L. en zijn partner hadden een draagmoeder aangezocht om een kind te krijgen. De draagmoeder had echter ook een overeenkomst met een ander stel (R.) gesloten en droeg het kind aan hen over; tegen A.L. zei ze aanvankelijk dat het kind dood was geboren. Na complexe procedures over het vaderschap is vastgesteld dat het kind bij R. kon blijven wonen. Het EHRM oordeelt dat die beslissing in het belang van het kind was en dat die op goede gronden is genomen. Doordat de procedure meer dan zes jaar heeft geduurd, stelt het niettemin een schending vast van art. 8 EVRM.

Assemblée Chrétienne Des Témoins de Jéhovah d’Anderlecht e.a. t. België, EHRM 7 april 2022, nr. 20165/20

Negen congregaties van Jehova’s Getuigen zijn opgekomen tegen een wijziging van wetgeving waardoor een belastingvrijstelling alleen nog geldt voor ‘erkende’ geloofsgemeenschappen. Het EHRM stelt vast dat de impact van het wegvallen van deze vrijstelling aanzienlijk is. Het gemaakte onderscheid tussen erkende en niet-erkende geloofsgemeenschappen kan redelijk zijn als het goed mogelijk is om die erkenning te verkrijgen. De erkenningsprocedure schiet echter in allerlei opzichten ernstig tekort, zodat de nieuwe regeling een schending vormt van art. 14 jo. art. 9 en 1 EP EVRM.