A.A. e.a. t. Noord-Macedonië, EHRM 5 april 2022, nr. 55798/16 en 4 andere

Een groep vluchtelingen heeft in 2016 in het kader van een ‘March of Hope’ geprobeerd illegaal de grens tussen Griekenland en Noord-Macedonië over te steken. Zij stuitten echter op een politieoperatie en zijn daarop naar hun Griekse vluchtelingenkamp teruggekeerd. Het EHRM wijst erop dat er alleen sprake is van een verboden ‘collectieve’ uitzetting als het ontbreken van een individuele beoordeling van asielverzoeken niet aan de betrokkenen zelf kan worden toegerekend. In casu was dit wel het geval, nu er formeel en daadwerkelijk een legale mogelijkheid was om Noord-Macedonië binnen te komen. Art. 4 P4 EVRM is dan ook niet geschonden.

A.L. t. Frankrijk, EHRM 7 april 2022, nr. 13344/20

A.L. en zijn partner hadden een draagmoeder aangezocht om een kind te krijgen. De draagmoeder had echter ook een overeenkomst met een ander stel (R.) gesloten en droeg het kind aan hen over; tegen A.L. zei ze aanvankelijk dat het kind dood was geboren. Na complexe procedures over het vaderschap is vastgesteld dat het kind bij R. kon blijven wonen. Het EHRM oordeelt dat die beslissing in het belang van het kind was en dat die op goede gronden is genomen. Doordat de procedure meer dan zes jaar heeft geduurd, stelt het niettemin een schending vast van art. 8 EVRM.

Assemblée Chrétienne Des Témoins de Jéhovah d’Anderlecht e.a. t. België, EHRM 7 april 2022, nr. 20165/20

Negen congregaties van Jehova’s Getuigen zijn opgekomen tegen een wijziging van wetgeving waardoor een belastingvrijstelling alleen nog geldt voor ‘erkende’ geloofsgemeenschappen. Het EHRM stelt vast dat de impact van het wegvallen van deze vrijstelling aanzienlijk is. Het gemaakte onderscheid tussen erkende en niet-erkende geloofsgemeenschappen kan redelijk zijn als het goed mogelijk is om die erkenning te verkrijgen. De erkenningsprocedure schiet echter in allerlei opzichten ernstig tekort, zodat de nieuwe regeling een schending vormt van art. 14 jo. art. 9 en 1 EP EVRM.

Benkharbouche en Janah t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 5 april 2022, nrs. 19059/18 en 19725/18

De twee klaagsters in deze zaak hebben een tijdlang gewerkt voor de Soedanese en Libische ambassades in Londen, maar zijn in 2012 ontslagen. Zij wilden daarover procederen, maar stuitten daarbij op gehonoreerde aanspraken op immuniteit van de ambassades. Voor het EHRM heeft het VK de schending erkend en klaagsters een schadevergoeding aangeboden, maar het Hof acht die veel te laag in het licht van hun eisen voor de nationale rechters. Het houdt de zaak daarom op de rol en stelt een schending van art. 6 EVRM vast. Ook kent het Hof klaagsters een – hogere – schadevergoeding toe onder art. 41 EVRM.

Callamand t. Frankrijk, EHRM 7 april 2022, nr. 2338/20

Een lesbisch stel heeft via IVF samen een kind gekregen, maar na twee jaar gaan zij uit elkaar. De rechter weigert bezoekrechten toe te kennen aan de meemoeder, onder meer omdat zij onvoldoende echt ‘gezinsleven’ met het kind zou hebben gehad. Het EHRM acht dat onterecht, nu de meemoeder wel twee jaar voor het kind heeft gezorgd. De andere redenen waarom de rechter in hoger beroep aannam dat niet aan de eisen voor contactrechten was voldaan acht het evenmin overtuigend, zodat art. 8 EVRM is geschonden. Verschillende klachten over art. 14 EVRM zijn niet-ontvankelijk wegens niet-uitputting van rechtsmiddelen.

Commissioner of the Garda Síochána e.a., HvJ EU (GK) 5 april 2022, zaak C-140/22

In lijn met zijn eerdere uitspraak in La Quadrature du Net bevestigt het HvJ EU in deze uitspraak dat het EU-Grondrechtenhandvest zich verzet tegen algemene en ongedifferentieerde bewaring van verkeers‐ en locatiegegevens over elektronische communicatie ter bestrijding van ernstige strafbare feiten. Daarnaast verduidelijkt het HvJ EU de eisen die gesteld kunnen worden bij de bestrijding van terrorisme en bedreigingen van de nationale veiligheid. Ook benadrukt het HvJ EU dat de nationale rechter de werking van een ongeldigverklaring van nationale wetgeving die een dergelijke bewaring voorschrijft, niet kan beperken in de tijd.

Faulkner en McDonagh t. Ierland, EHRM 8 maart 2022 (ontv.), nrs. 30391/18 en 30416/18

Een groep ‘Travellers’ heeft illegaal een kamp ingenomen langs een toegangsweg van Limerick. De gemeente wil dit kamp laten ontruimen om een nieuwe ringweg te kunnen aanleggen en krijgt daar uiteindelijk toestemming voor. Dit levert volgens het EHRM weliswaar een inbreuk op het huisrecht op, maar gelet op de omstandigheden van het geval acht het die gerechtvaardigd. In het bijzonder is de groep uiteindelijk alternatieve huisvesting aangeboden en is de proportionaliteit van de ontruiming op nationaal niveau voldoende zorgvuldig beoordeeld.

Gloveli t. Georgië, EHRM 7 april 2022, nr. 18952/18

Een rechter heeft verschillende keren deelgenomen aan vergelijkende examens voor vacatures voor andere rechterlijke posities, maar het is haar niet gelukt om een functie te bemachtigen. Zij klaagt er bij het EHRM over dat zij daarover niet heeft kunnen procederen. Het EHRM neemt aan dat art. 6 EVRM in een dergelijk geval inderdaad van toepassing is. Gelet op het grote belang van rechterlijk toezicht op rechterlijke benoemingsprocedures in een rechtsstaat, acht het Hof het onaanvaardbaar dat er in dit geval geen toegang tot de rechter bestond. Schending art. 6 EVRM.

Landi t. Italië, EHRM 7 april 2022, nr. 10929/19

Landi had een relatie met N.P., die leed aan ernstige psychiatrische stoornissen en die zeer gewelddadig was. Hoewel de politie weet had van het risico voor huiselijk geweld dat hij vormde, werden er weinig onderzoeken gedaan en maatregelen getroffen. Uiteindelijk heeft N.P. Landi ernstig verwond met een mes en heeft hij zijn zoontje gedood. Het EHRM stelt vast dat de Italiaanse autoriteiten ernstig tekort zijn geschoten in hun preventieve positieve verplichtingen onder art. 2 EVRM. Van een systemisch probleem van discriminatie is echter geen sprake, zodat de klacht over art. 14 EVRM kennelijk ongegrond is.

Laniauskas t. Litouwen, EHRM 29 maart 2022, nr. 48309/19

Laniauskas is in 2015 veroordeeld tot een gevangenisstraf. Hij had al een beperking van zijn gezichtsvermogen, maar in 2017 bleek dat hij bijna blind was. Hij eiste daarom vervroegde vrijlating. Die eis werd niet gehonoreerd, nu onder meer uit getuigenverklaringen was gebleken dat Laniauskas voldoende reële mogelijkheden had om zich zelfstandig te bewegen, deel te nemen aan activiteiten etc. Het EHRM is het met de nationale rechters eens dat er in dat geval geen grond kan worden gevonden in art. 3 EVRM om een gevangene vervroegd vrij te laten.