L.F. t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 24 mei 2022 (ontv.besl.), 19839/21

Een alleenstaand moeder van vier kinderen heeft een betere sociale huurwoning nodig. Zij ontdekt dat leden van de orthodox-joodse gemeenschap soms wel sneller een sociale huurwoning toegekend krijgen vanuit de woningvoorraad van een kleine, particuliere organisatie; zij ziet daarin een ongerechtvaardigd onderscheid. Het EHRM stelt echter vast dat de reden voor het accepteren van dit beleid is gelegen in de aantoonbare moeilijkheden en discriminatie die leden van de orthodox-joodse gemeenschap ervaren. De acceptatie daarvan blijft binnen de ruime beoordelingsvrijheid die staten hebben in woonbeleidzaken.

Maria Azzopardi t. Malta, EHRM 9 juni 2022, nr. 22008/20

Maria Azzopardi was eigenaar van een groot stuk grond dat als landbouwgrond was gekwalificeerd. Na onteigening is het land verder ontwikkeld en bebouwd, waardoor de waarde sterk is gestegen. Conform geldende wetgeving is het aan Azzopardi toegekende compensatiebedrag echter vastgesteld op basis van de veel lagere agrarische waarde, namelijk 4000 euro. Het EHRM acht dat niet onredelijk en ziet niet in waarom Azzopardi aannam dat er een hogere waarde zou moeten zijn. Ook zijn er de nodige procedurele waarborgen geboden en waarborgen tegen dakloosheid. Art. 1 EP EVRM is in deze zaak dan ook niet geschonden.

Patricio Monteiro Telo de Abreu t. Portugal, EHRM 7 juni 2022, nr. 42713/15

In 2008 heeft een politicus op zijn blog drie satirische cartoons geplaatst. Op een daarvan was een politieke tegenstander, E.G., afgebeeld als een zeug met jarretels, netkousen en hoge hakken. Na aangifte wegens smaad is de politicus veroordeeld tot een boete. Het EHRM benadrukt dat de cartoon betreurenswaardige stereotyperingen bevat van vrouwen in machtsposities. Gelet op de context van de serie cartoons – waarin verschillende politici op de hak werden genomen –, de satirische aard en de bijdrage aan het politieke debat is het EHRM niettemin van oordeel dat de veroordeling een schending opleverde van art. 10 EVRM.

Ponta t. Roemenië, EHRM 14 juni 2022, nr. 44652/18

Tijdens de periode waarin Ponta minister-president van Roemenië was, heeft hij een minister uit zijn functie laten ontheffen wegens verdenking van corruptie. Toen daarna de minister ook aan een strafrechtelijk onderzoek werd onderworpen, heeft Ponta op Facebook gezegd dat diens geval het enige voorbeeld van corruptie was dat hij had meegemaakt. De minister heeft daarop een succesvolle smaadprocedure jegens Ponta ingesteld. Het EHRM oordeelt dat de nationale rechters daarbij te weinig rekening hebben gehouden met de feitelijke grondslag voor Ponta’s uitingen en een verkeerde belangenafweging hebben gemaakt. Schending art. 10 EVRM.

Savickis e.a. t. Letland, EHRM (GK) 9 juni 2022, nr. 49270/11

Na de Letse onafhankelijkheid in 1991 is een pensioensysteem in het leven geroepen. Daarbij kunnen Letse staatsburgers arbeidsperioden in het buitenland wel laten meetellen bij de opbouw, maar permanent in Letland verblijvende niet-Letse staatsburgers niet. De Grote Kamer van het EHRM heeft dat in 2009 in strijd met het gelijkheidsbeginsel bevonden, maar de Grote Kamer komt daar nu op terug. Op basis van een zeer genuanceerde ‘margin of appreciation’ oordeelt het Hof dat er – onder meer gelet op de bijzondere transitiesituatie – reden was om het staatsburgerschap zwaar te laten meewegen. Art. 14 jo. 1 EP zijn dan ook niet geschonden.

Stoyanova t. Bulgarije, EHRM 14 juni 2022, nr. 56070/18

In 2008 is een man vermoord door drie middelbare scholieren omdat zij dachten dat hij homoseksueel was. Zij zijn daarvoor strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld, maar hun homofobe motieven zijn niet zichtbaar beschouwd als een strafverzwarende omstandigheid. Het EHRM oordeelt dat de Bulgaarse strafwetgeving op dit punt een grote tekortkoming vertoont en stelt vast dat art. 2 jo. 14 EVRM zijn geschonden. Het geeft Bulgarije in overweging om op dit punt de strafwetgeving aan te passen.

Taganrog LRO e.a. t. Rusland, EHRM 7 juni 2022, nrs. 32401/10 en 9 andere

Sinds 2007 zijn er in Rusland stelselmatig maatregelen genomen tegen de Jehova’s Getuigen; veel organisaties zijn ontbonden en hun eigendommen zijn in beslag genomen, het verspreiden van literatuur en tijdschriften is verboden, de website is geblokkeerd en honderden individuele Jehova’s Getuigen zijn strafrechtelijk vervolgd vanwege extremisme. Het EHRM stelt voor een zeer groot aantal gevoegde zaken vast dat het optreden van Rusland geen enkele rechtvaardiging kent en bovendien geen wettelijke basis heeft, in strijd met de godsdienstvrijheid (art. 9 EVRM), de uitingsvrijheid (art. 10), de verenigingsvrijheid (art. 11) en het eigendomsrecht (art. 1 EP).

Teliatnikov t. Litouwen, EHRM 7 juni 2022, nr. 51914/19

Een voorganger binnen een gemeenschap van Jehova’s Getuigen heeft verzocht om een vrijstelling van de militaire dienstplicht. Hij kreeg echter alleen alternatieve dienstplicht aangeboden, nog steeds binnen de militaire commandostructuur. Volgens het Hof zijn de gewetensbezwaren van de voorganger niet voldoende meegewogen. Daarnaast oordeelt het Hof dat de staten verplicht zijn om er bij het inrichten van een systeem van alternatieve dienstplicht voor te zorgen dat die volledig burgerlijk van aard is en dus buiten de militaire structuur valt. Nu dit in Litouwen niet mogelijk was, is art. 9 EVRM geschonden.

Xavier Lucas t. Frankrijk, EHRM 9 juni 2022, nr. 15567/20

In een financiële kwestie heeft Lucas een civiele procedure gestart. Daarbij heeft hij gebruik gemaakt van een papieren formulier om een bepaald aspect van de zaak aanhangig te maken, terwijl er eigenlijk een verplichting geldt om alle processtukken digitaal in te dienen. De lagere rechters vonden dat vergeeflijk, maar de Cour de Cassation acht dit in strijd met de toepasselijke wetgeving. Het EHRM oordeelt dat deze strengheid niet wordt gerechtvaardigd door de rechtszekerheid of de goede rechtsbedeling, en typeert het oordeel als overmatig formalistisch. Art. 6 lid 1 EVRM is dan ook geschonden.

Żurek t. Polen, EHRM 16 juni 2022, nr. 39650/18

De woordvoerder van de (oude) Poolse raad voor de rechtspraak (NCJ) heeft veel kritiek geleverd op de hervormingen van de rechterlijke macht. Hij is vervolgens voorwerp geworden van tal van nadelige maatregelen; in 2018 is zijn NCJ-mandaat voortijdig beëindigd. Volgens de regering raakten deze maatregelen iedere rechter, maar het EHRM ziet veel aanwijzingen dat zij vooral te maken hadden met klagers kritische houding en uitlatingen; een andere plausibele verklaring is er volgens het Hof niet. De maatregelen zijn dan ook in strijd met art. 10 EVRM. De onmogelijkheid om ertegen op te komen schendt art. 6 lid 1 EVRM.