Vegotex International S.A. t. België, EHRM (GK) 3 november 2022, nr. 49812/09

Tijdens een belastingprocedure over een naheffing is nieuwe wetgeving aangenomen met terugwerkende kracht, die voor de klager in deze zaak nadelig uitpakte. Net als eerder een Kamer van het EHRM oordeelt de Grote Kamer dat de terugwerkende kracht in deze zaak niet in strijd was met art. 6 lid 1 EVRM, nu de wetgever vooral reageerde op een uitspraak van het cassatiehof en daarop een redelijke correctie aanbracht die in het belang is van de rechtszekerheid.

Xenofontos e.a. t. Cyprus, EHRM 25 oktober 2022, nrs. 68725/16, 74339/16 en 74359/16

In verband met een huurmoord zijn vier mannen opgepakt. Een van hen, F.H., werd gehoord als verdachte, maar hij ontkende aanvankelijk. Later kreeg hij gewetensnood en legde hij een volledige verklaring af over het gebeurde. Besloten werd daarna om hem in een getuigenbeschermingsprogramma op te nemen en hem niet te vervolgen. Zijn verklaring kwam doorslaggevend gewicht toe in de strafzaak tegen overgebleven verdachten, die tot levenslang zijn veroordeeld. Gelet op de omstandigheden van het geval en de grondige redengeving door de nationale rechter om zich op de getuigenverklaring te baseren, acht het EHRM art. 6 lid 1 EVRM niet geschonden.

Ashot Malkhasyan t. Armenië, EHRM 11 oktober 2022, nr. 35814/14

A. leed aan hartfalen en een ernstige maagdarmaandoening. Toen hij werd gekeurd in verband met de militaire dienstplicht werden echter geen problematische medische aandoeningen vastgesteld en werd een deel van zijn medisch dossier verwijderd. Hij werd goedgekeurd, maar binnen tien dagen na aanvang van de dienstplicht raakte hij in coma en overleed hij. Het EHRM houdt de staat verantwoordelijk voor het overlijden van A., gelet op het optreden van de militaire keuringsartsen. Daarnaast vertoonde het onderzoek naar het overlijden tal van inhoudelijke en procedurele tekortkomingen. Dit leidt tot vaststelling van een schending van art. 2 EVRM.

Basu t. Duitsland, EHRM 18 oktober 2022, nr. 215/19

De Duitse Basu, van Indiase afkomst, en zijn dochter zijn in een internationale trein als enigen in de coupé onderworpen aan een identiteitscontrole. Het EHRM formuleert verschillende uitgangspunten voor het bewijs van etnische profilering. Het acht aannemelijk dat er hier sprake was van ‘targeting’ op grond van huidskleur of ras. Vanwege de ernstig stigmatiserende en nadelige gevolgen van onderscheid op grond van ras is er een positieve verplichting om onderzoek te doen bij een vermoeden van profilering. In dit geval is niet aan de daarbij te stellen zorgvuldigheids- en onafhankelijkheidseisen voldaan, in strijd met art. 8 jo. 14 EVRM.

Beeler t. Zwitserland, EHRM (GK) 11 oktober 2022, nr. 78630/12

In Zwitserland wordt een nabestaandenuitkering voor weduwnaars beëindigd als hun kinderen meerderjarig zijn, maar blijft die voor weduwen doorlopen. In 2020 oordeelde het EHRM dat dit in strijd is met art. 8 jo. 14 EVRM. De Grote Kamer gaat nu nader in op het toepassingsbereik van art. 8 EVRM in socialezekerheidszaken. Het vestigt als hoofdcriterium dat een sociale voorziening of voordeel de organisatie van het gezinsleven direct raakt, zoals in casu het geval is. De Grote Kamer bevestigt vervolgens het kameroordeel dat de regeling is gebaseerd op achterhaalde rolopvattingen en daarom in strijd is met art. 8 jo. 14 EVRM.

Bierski t. Polen, EHRM 20 oktober 2022, nr. 46342/19

Bierski heeft een zoon met het syndroom van Down. De moeder, A.R., verhindert het contact tussen Bierski en zijn zoon. Als de zoon meerderjarig wordt, is het daardoor en door procedurele belemmeringen voor Bierski twee jaar lang zelfs helemaal niet mogelijk om zijn zoon te zien. Het EHRM aanvaardt in deze omstandigheden dat er gezinsleven bestaat tussen Bierski en zijn zoon, ook al is die meerderjarig, vooral omdat Bierski een van de weinige mensen is die met de jongen kan communiceren. Doordat het contact verhinderd is zonder dat daarmee een duidelijk doel is gediend, is art. 8 EVRM geschonden.

Bogdan t. Roemenië, EHRM 27 september 2022 (ontv.besl.), nr. 32916/20

In 2018 is er een tuchtprocedure tegen een Roemeense rechter gestart, die uiteindelijk heeft geleid tot een zaak bij het EHRM. In een andere procedure over de materie heeft de rechter stukken meegestuurd over de minnelijke schikking die het EHRM probeerde te treffen. Deze stukken zijn ook in de media gekomen. Het Hof oordeelt dat deze verspreiding van de stukken in strijd is met de vertrouwelijkheidsplicht en dat er daardoor sprake is van misbruik van het klachtrecht bij het EHRM. De klacht is daarom conform art. 35 lid 3 EVRM niet-ontvankelijk.

Bouton t. Frankrijk, EHRM 13 oktober 2022, nr. 22636/19

Een lid van de vrouwenbeweging ‘Femen’ ontblootte in La Madeleine in Parijs haar bovenlichaam om te protesteren tegen de standpunten van de Katholieke kerk over abortus. Zij werd daarop veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf en een schadevergoeding vanwege seksueel expliciet gedrag. Het EHRM acht de bestraffing voldoende voorzienbaar, maar besluit dat de nationale rechters te weinig rekening hebben gehouden met de boodschap die met de actie werd uitgedragen en dat de opgelegde sanctie disproportioneel hoog was. De veroordeling is dan ook in strijd met art. 10 EVRM.

Constantin-Lucian Spinu t. Roemenië, EHRM 13 oktober 2022, nr. 29443/20

Een Zevendedagsadventist kon vanuit de gevangenis iedere week extramuraal een kerkdienst bijwonen, tot de coronapandemie uitbrak. Toen werd hem wel de mogelijkheid geboden om de diensten online te volgen, maar dat weigerde hij. Het EHRM kent de staten een ruime margin of appreciation toe bij het bepalen van de noodzaak van bepaalde coronamaatregelen, gelet op de snel veranderende situatie. In dit geval zijn alle redelijke inspanningen verricht om de godsdienstvrijheid toch te kunnen garanderen, zodat de klacht over schending van de godsdienstvrijheid (art. 9 EVRM) kennelijk ongegrond is.