A e.a. t. IJsland, EHRM 15 november 2022, nr. 25133/20

Vanwege vermoedens van huiselijk geweld en seksueel misbruik is een vader strafrechtelijk vervolgd, maar hij is vanwege ontbrekend bewijs vrijgesproken. Later is zowel hem als de moeder de ouderlijke macht ontzegd omdat zij de kinderen niet goed konden verzorgen. Het EHRM oordeelt dat de nationale autoriteiten op basis van een zorgvuldige beoordeling van veel rapporten hebben gehandeld in het belang van de kinderen. De beslissing was bovendien niet onomkeerbaar en er waren genoeg procedurele waarborgen. Dat de moeder wel een omgangsregeling had, maar de vader niet, acht het Hof niet onredelijk. Art. 8 EVRM is niet geschonden.

Aygün t. België, EHRM 8 november 2022, nr. 28336/12

Na de moord op hun twee zoons wilden de ouders – van Turkse afkomst – hen in Turkije een islamitische begrafenis geven. Zij kregen echter geen toestemming om de lichamen over te brengen vanwege het lopende strafrechtelijk onderzoek. Daardoor heeft het 2,5 jaar geduurd voor de zoons konden worden begraven. Het EHRM wijst erop dat het recht op privéleven en religie hier botsen met het recht op een eerlijk proces. Uiteindelijk acht het doorslaggevend dat de ouders geen goede mogelijkheden hadden om de initiële weigering te laten herzien. Daardoor zijn art. 8 en 9 EVRM geschonden.

Ayuso Torres t. Spanje, EHRM 8 november 2022, nr. 74729/17

Een militair die ook hoogleraar is, heeft tijdens een op de televisie uitgezonden debat kritische stellingen ingenomen over de Spaanse Grondwet en democratie. Er is daarom een tuchtzaak tegen hem gestart, maar die is beëindigd vanwege verjaring. Wel merkte de tuchtcommissie op dat klagers uitspraken de grenzen van de uitingsvrijheid hadden overschreden. Het EHRM stelt vast dat dit obiter dictum een ‘chilling effect’ kon hebben, zodat art. 10 EVRM is geraakt. Nu klager zich primair als hoogleraar uitsprak en de uitingen geen schade aanrichtten, was de impliciete waarschuwing in de tuchtuitspraak niet verenigbaar met art. 10 EVRM.

Bakirdzi en E.C. t. Hongarije, EHRM 10 november 2022, nrs. 49636/14 en 65678/14

De Hongaarse kieswet bevat een speciale regeling om verkiezing van kandidaten van nationale minderheden in het parlement te bevorderen. Mensen die zichzelf hebben laten registreren als nationale-minderheidskiezer kunnen daarbij specifiek op een nationale-minderheidslijst stemmen, waarvoor een lagere kiesdrempel geldt. Zij kunnen daarentegen niet op andere lijsten stemmen. In de praktijk is het aantal geregistreerde nationale-minderheidskiezers zo laag dat geen van de kandidaten ooit vertegenwoordigd kan worden. Het EHRM acht de regeling daarom contraproductief en in strijd met het kiesrecht en discriminatieverbod, zoals beschermd door art. 3 EP EVRM en art. 14 EVRM.

Delta Stroy 2003, HvJ EU 10 november 2022, zaak C-203/21

De bestuurder van een onderneming wordt strafrechtelijk vervolgd vanwege btw-ontduiking. Nog voor hij is bestraft, wordt daarnaast verzocht om aan de onderneming een financiële boete op te leggen omdat zij een vermogensvoordeel zou hebben verkregen als gevolg van het gepleegde strafbare feit. Zo’n regeling betekent volgens het HvJ EU dat de nationale rechter moet uitgaan van de premisse dat er een strafbaar feit is gepleegd, zonder dat hij dat nader kan onderzoeken. Dit komt in strijd met de onschuldpresumptie, zoals beschermd door art. 48 Hv en art. 6 EVRM. Een dergelijke regeling is dan ook niet toelaatbaar.

Dahman Bendhiman t. Spanje, EHRM 15 november 2022, nr. 48512/20

Wegens onbetaalde huur is men – na een gerechtelijke procedure – voornemens klager uit zijn woning te zetten. Klagers beroep tegen dit vonnis wordt afgewezen vanwege het feit dat hij de onbetaalde huur niet heeft gestort, zoals de wet voorschrijft om een dergelijk beroep in behandeling te nemen. Met een beroep op art. 6 EVRM klaagt hij hierover bij het Hof, stellend dat vanwege zijn financiële situatie hij de openstaande huur niet kon betalen, en hierdoor zijn recht op toegang tot de rechter werd geschonden. Het Hof is het met klager eens dat deze voorwaarde een beperking oplevert van het recht op toegang tot de rechter. Het doel daarvan is echter bescherming van crediteuren en voorkoming van overmatig gebruik van hogerberoepsprocedures. Het Hof acht dit niet onredelijk. Geen schending van art. 6 EVRM.

Gaggl t. Oostenrijk, EHRM 8 november 2022, nr. 63950/19

Een 70-jarige vrouw heeft haar 84-jarige echtgenoot geprobeerd te vermoorden. Zij is daarvoor vervolgd, waarbij de vraag is opgekomen of ze ontoerekeningsvatbaar was. Hiervoor zijn twee deskundigenrapporten ingewonnen, die tegenstrijdig leken maar dat volgens de rechtbank niet waren. Het verzoek om een derde rapport is daarom afgewezen en klaagster is veroordeeld tot een gevangenisstraf. Op basis van een nauwkeurige analyse van de rapporten en de beoordeling door de rechtbank concludeert het Hof dat het equality-of-arms-beginsel is geschonden door het verzoek om een extra deskundigenrapport in te winnen niet te honoreren, in strijd met art. 6 EVRM.

Harman International Industries, HvJ EU 17 november 2022, zaak C-175/21

In het kader van een procedure over een inbreuk op Uniemerken is de vraag opgekomen of de nationale rechter het dictum zo ruim mag formuleren dat het aan de uitvoeringsautoriteit wordt overgelaten om te bepalen op welke waren de beslissing van toepassing is. Zo’n rechterlijke praktijk is volgens het HvJ niet ongeoorloofd en ook niet in strijd met art. 47 Hv. Voorwaarde is wel dat er een mogelijkheid is om effectief beroep in te stellen in de fase van tenuitvoerlegging, zodat een inbreuk of dreigende inbreuk daadwerkelijk kan worden aangevochten.

Hovhannisyan en Nazaryan t. Armenië, EHRM 8 november 2022, nrs. 2169/12 en 29887/14

Een dienstplichtige officier in het Armeense leger is in 2010 dood aangetroffen. Nu bekend was dat hij het slachtoffer was van ernstige pesterijen en mishandelingen door zowel boven- als ondergeschikten in het leger, is aangenomen dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Hoewel het Hof begrijpt dat de nabestaanden denken dat er misschien sprake is van een doofpotkwestie, staat onvoldoende vast dat het moord kon zijn. Duidelijk is wel dat de staat ernstig tekort is geschoten in zowel zijn preventieve als zijn procedurele positieve verplichtingen, in strijd met art. 2 EVRM.

I.M. e.a. t. Italië, EHRM 10 november 2022, nr. 25426/20

I.M. is met haar twee kinderen vertrokken vanwege huiselijk geweld en middelenmisbruik door partner G.C. De kinderrechter stelde een omgangsregeling voor G.C. vast, maar de vereiste beschermde omgeving werd niet geboden. Door de contacten met G.C. hebben de kinderen emotionele en psychische schade opgelopen. Niettemin is I.M. tijdelijk de ouderlijke macht ontnomen omdat zij de bezoekregeling zou frustreren. Het EHRM neemt een schending aan van art. 8 EVRM omdat de autoriteiten het welzijn van de kinderen onvoldoende in acht hebben genomen en I.M. niet serieus genoeg hebben genomen. In dit oordeel betrekt het Hof een recent GREVIO-rapport over Italië.