Mortier t. België, EHRM 4 oktober 2022, nr. 78017/17

G.T., de moeder van Tom Mortier, heeft in 2011 een euthanasie-arts aangezocht vanwege ernstig geestelijk lijden. Uiteindelijk is in 2012 de euthanasie uitgevoerd. Het EHRM oordeelt dat de Belgische euthanasiewetgeving zorgvuldig is vormgegeven en voldoet aan alle daaraan redelijkerwijze te stellen eisen. In het onderhavige geval is bovendien voldaan aan alle door de wet gestelde eisen. Art. 2 EVRM is op dit punt dan ook niet geschonden. Wel oordeelt het EHRM dat een achteraf automatisch uitgevoerd zorgvuldigheidsonderzoek in strijd komt met de eisen van art. 2 EVRM omdat de betrokken euthanasie-arts aan de beraadslagingen van de bevoegde autoriteit deelnam.

Österreichische Post, HvJ EU 12 januari 2023, zaak C-154/21

In het hoofdgeding zijn vragen ingediend over het recht op inzage in persoonsgegevens. Met name wil de verzoeker concrete informatie ontvangen over de ontvangers van door een verwerkingsverantwoordelijke verzamelde gegevens. Het HvJ oordeelt dat het recht van inzage belangrijk is om andere rechten te kunnen uitoefenen, zoals het recht op rectificatie, vergetelheid en verwerkingsbeperking. In verband daarmee is een verwerkingsverantwoordelijke verplicht om de identiteit van ontvangers mee te delen, tenzij dit onmogelijk of dispoportioneel zou zijn.

Ovcharenko en Kolos t. Oekraïne, EHRM 12 januari 2023, nrs. 27276/15 en 33692/15

Verschillende rechters in het Constitutionele Hof van Oekraïne zijn in 2014 vanuit het parlement ontslagen, na de massale protesten tegen de vorige regering. Volgens het parlement hadden de rechters hun ambtseed geschonden door een aantal constitutionele amendementen ongrondwettig te verklaren en door een aantal andere uitspraken. Het EHRM stelt vast dat art. 8 EVRM op dit ontslag van toepassing is. De wettelijke basis voor het ontslag voldeed in de bijzondere omstandigheden van het geval niet aan de te stellen hoge voorzienbaarheidsvereisten. Ook zijn uitspraken hierover onvoldoende gemotiveerd. Strijd met art. 6 en 8 EVRM.

Paketova e.a. t. Bulgarije, EHRM 4 oktober 2022, nrs. 17808/19 en 36972/19

Naar aanleiding van een geweldsincident zijn in een Bulgaarse stad grote protesten losgebarsten jegens de Roma-bevolking. Uit angst zijn zij hun woningen ontvlucht. De vicepremier sprak daarover zijn goedkeuring uit en stelde bovendien dat de Roma-woningen allemaal moesten worden gesloopt. Uiteindelijk konden veel Roma niet terugkeren naar hun woningen. Het EHRM overweegt dat de autoriteiten ernstig kan worden aangerekend dat ze een situatie hebben laten ontstaan en zelfs hebben gestimuleerd waarbij de Roma niet meer in hun woningen konden wonen. Mede gelet op de zeer stigmatiserende uitlatingen van politici zijn art. 8 jo. 14 EVRM geschonden.

Pařizek t. Tsjechië, EHRM 12 januari 2023, nr. 76286/14

Pařízek heeft lange tijd een heel lage huur voor zijn woning betaald, omdat die onder een rentecontrolesysteem viel. Na een wijziging van rechtspraak van het Tsjechische Constitutionele Hof is de huur flink omhooggegaan. Het EHRM oordeelt dat de wijziging weliswaar niet het gevolg was van bijzondere wetgeving, maar dat de constitutionele rechtspraak voldoende duidelijk en voorspelbaar was om als rechtsbasis te kunnen gelden. De aanpassingen waren gericht op het gelijktrekken van het huursysteem in Tsjechië ten voordele van woningeigenaren die lange tijd geen marktconforme huur konden rekenen. Dat is gerechtvaardigd en niet strijdig met art. 1 EP EVRM.

Pinkas e.a. t. Bosnië en Herzegovina, EHRM 4 oktober 2022, nr. 8701/21

Een groep rechters en rechtbankmedewerkers heeft geprocedeerd over toeslagen die gerechtelijk ambtenaren niet ontvingen, maar andere rijksambtenaren wel. Het Constitutionele Hof oordeelde dat de regeling in strijd is met de Grondwet, maar bij het geven van gevolg daaraan is in de rechterlijke beoordeling een verschil in behandeling ontstaan tussen de rechters en de rechtbankmedewerkers. Het EHRM ziet in de ongelijke rechtstoepassing geen strijd met art. 6 lid 1 EVRM, maar wel met het in art. 1 P12 EVRM vastgelegde discriminatieverbod.

S.H. t. Malta, EHRM 20 december 2022, nr. 37241/21

Een asielzoeker heeft in Malta gesteld dat hij in zijn herkomstland Bangladesh risico voor vervolging loopt vanwege uitingen die hij als journalist heeft gedaan. Zijn asielrelaas werd echter onvoldoende geloofwaardig gevonden, zodat hem een terugkeerbesluit is opgelegd. Het EHRM stelt dat asielzoekers recht hebben op juridische bijstand. Als ze die niet krijgen, moet hen het voordeel van de twijfel worden gegeven als een asielrelaas niet helemaal sluitend is. Mede gelet op andere onvolkomenheden in de Maltese asielprocedure oordeelt het Hof dat art. 13 jo. 3 EVRM is geschonden.

TP (Monteur audiovisuel pour la télévision publique), HvJ EU 12 januari 2023, zaak C-356/21

Een zelfstandige programmamaker heeft op basis van kortlopende dienstverleningsovereenkomsten een aantal activiteiten verricht voor de nationale publieke televisieomroep. Op zeker moment is geen nieuwe dienstverleningsovereenkomst gesloten, beweerdelijk vanwege de seksuele geaardheid van de programmamaker. Het HvJ oordeelt dat het niet opnieuw sluiten van een dienstverleningsovereenkomst met een zelfstandige als ‘ontslag’ in het licht van richtlijn 2000/78/EG kan worden gezien. In de contractvrijheid van art. 16 Hv kan geen rechtvaardiging worden gezien voor onderscheid naar seksuele geaardheid bij het sluiten van dergelijke overeenkomsten.

Zemmour t. Frankrijk, EHRM 20 december 2022, nr. 63539/19

De Franse journalist en politicus Zemmour – die in de meest recente presidentsverkiezingen kandidaat was – heeft in 2016 tijdens een praatprogramma uitspraken gedaan die beweerdelijk aanzetten tot moslimhaat. Hij is daarvoor door de Franse rechter veroordeeld tot een geldboete. Het EHRM benadrukt dat er grenzen aan de uitingsvrijheid zijn als het gaat om het welbewust aanzetten tot haat en discriminatie. De door de nationale rechter gegeven kwalificatie van Zemmours uitspraken als haatzaaiend was redelijk; het ging volgens het EHRM zelfs om het doelbewust ondermijnen van de sociale samenhang. De veroordeling is dan ook niet in strijd met art. 10 EVRM.

Rutar en Rutar Marketing C.O.O. t. Slovenië, EHRM 15 december 2022, nr. 21164/20

In een procedure over oneerlijke handelspraktijken heeft een onderneming de rechtbank verzocht om prejudiciële vragen voor te leggen aan het HvJ EU over de juiste uitleg van een EU-richtlijn. De nationale rechter heeft dit verzoek zonder enige motivering terzijde gelegd. Het EHRM oordeelt in overeenstemming met zijn vaste rechtspraak dat dit in strijd is met art. 6 lid 1 EVRM, zeker nu het verzoek voldoende was onderbouwd met feiten en argumenten en het niet kennelijk irrelevant of overbodig was.