B t. Rusland, EHRM 7 februari 2023, nr. 36328/20

Een meisje is op jonge leeftijd door verschillende mannen seksueel misbruikt. Er is een strafrechtelijk onderzoek ingesteld, maar daarbij heeft zij tenminste twaalf keer de gebeurtenissen opnieuw moeten vertellen. De verhoren vonden plaats door niet-getrainde onderzoekers in ruimtes die niet kindvriendelijk waren ingericht. Verder is het meisje rechtstreeks geconfronteerd met de verdachten. Ook in de rechtszaal hielden rechters geen rekening met haar kwetsbaarheid. Dit alles heeft tot grote psychische schade geleid. Daarom en omdat Rusland de aanbevelingen in de Conventie van Lanzarote met voeten heeft getreden stelt het EHRM een schending vast van art. 3 EVRM.

Akshin Garayev t. Azerbeidzjan, EHRM 2 februari 2023, nr. 30352/11

In 1992 werden 28 gasturbines, die een onderneming te goeder trouw had aangekocht van de staat, in beslag genomen in verband met een strafrechtelijk onderzoek naar verduistering door overheidsambtenaren. Nu de verantwoordelijken niet konden worden geïdentificeerd werd het onderzoek geschorst, maar de turbines werden niet teruggegeven. Nu in Azerbeidzjan een inbeslagname als deze oneindig voort kan duren en er geen goede redenen waren om de turbines meer dan 25 jaar vast te houden, stelt het Hof een schendig vast van art. 1 EP EVRM. Onder art. 41 EVRM oordeelt het Hof dat de turbines zo snel mogelijk moeten worden teruggegeven.

Alhowais t. Hongarije, EHRM 2 februari 2023, nr. 59435/17

Syrische en Irakese asielzoekers hebben geprobeerd de grensrivier tussen Servië en Hongarije over te steken. Beweerdelijk doordat de Hongaarse grenspolitie hen actief weerde zijn zij te water geraakt, waarbij één asielzoeker dat niet heeft overleefd. Naar de situatie is volgens het EHRM te weinig onderzoek gedaan, waardoor niet kan worden vastgesteld of de grenspolitie de asielzoekers bewust in gevaar heeft gebracht. Hongarije was verplicht om goede voorzorgsmaatregelen en instructies te geven om in dit soort situaties zo te handelen dat het recht op leven wordt beschermd. Nu dat niet is gebeurd, is art. 2 EVRM geschonden.

C8 (Canal 8) t. Frankrijk, EHRM 9 februari 2023, nrs. 58951/18 en 1308/19

Naar aanleiding van verschillende uitzendingen van een populair, maar controversieel entertainmentprogramma van een commerciële omroep zijn duizenden klachten binnengekomen over stigmatisering van vrouwen en homoseksuele personen. Media-autoriteit CSA heeft de omroep hiervoor uiteindelijk een boete van 3 miljoen euro opgelegd. Het EHRM benadrukt dat het hier ging om puur entertainment, zodat er een ruime margin of appreciation is. Gelet op het stigmatiserende en stereotyperende karakter en de populariteit van het programma was het optreden van de CSA redelijk en de boete was niet disproportioneel. Art. 10 EVRM is dan ook niet geschonden.

Elvan t. Turkije, EHRM 7 februari 2023, nr. 64937/19

Tijdens demonstraties in het Gezipark in 2013 werd Berkin Elvan dodelijk geraakt door een door een politieman afgevuurde granaat. De laatste is hierom veroordeeld tot ruim zestien jaar gevangenisstraf. Volgens de nabestaanden hadden hogergeplaatsten opdracht gegeven voor het geweldgebruik, maar een staatsaansprakelijkheidsclaim hierover is van de hand gewezen. Het EHRM-oordeel concentreert zich op de bewijslast bij de staatsaansprakelijkheidsclaim, die bij de nabestaanden kwam te liggen. Het EHRM acht dat in een situatie als deze niet redelijk omdat het bewijsmateriaal exclusief bij de staat berust. Art. 2 EVRM is daarom in procedureel opzicht geschonden.

Freikirche der Siebenten-Tags-Adventisten in Deutschland, HvJ EU 2 februari 2023, zaak C-372/21

De Duitse Kerk van de Zevendedagsadventisten wil in Oostenrijk subsidie verkrijgen voor de personeelskosten van een confessionele school. Naar Oostenrijks recht kan dat echter alleen als aan een aantal eisen van omvang en gevestigdheid is voldaan, waaraan de Adventskerk niet voldoet. Omdat het hier gaat om een economische activiteit is het EU-recht op vrije vestiging van toepassing. De in het Oostenrijkse recht gestelde eisen hebben tot doel om een zinvol alternatief onderwijsaanbod te realiseren. Volgens het HvJ zijn de gestelde eisen geschikt om die doelen te realiseren en gaan ze niet verder dan nodig.

Jacquinet en Embarek Ben Mohamed t. België, EHRM 7 februari 2023, nr. 61860/15

Jacquinet heeft in 2010 een verzoek gedaan om zijn achternaam te laten wijzigen van de naam van zijn vader naar die van zijn moeder. Hij had met zijn (overleden) vader namelijk nooit een band gehad. Zijn verzoek werd afgewezen vanwege het ontbreken van zwaarwegende redenen, zodat rechtszekerheid en behoud van het namenstelsel voorrang kregen. Het EHRM acht de op nationaal niveau gegeven redenen overtuigend en ziet in de kwestie geen schending van art. 8 EVRM.

Kreyndlin e.a. t. Rusland, EHRM 31 januari 2023, nr. 33470/18

Negen leden van de Russische tak van Greenpeace zijn in 2016 aangevallen en mishandeld. Volgens hen school hier een haatmotief achter: de daders waren het niet eens met hun politieke opvattingen. Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar de toedracht en het motief en de zaak is geseponeerd. In 2021 – nadat de klacht al was ingediend – is het onderzoeksdossier vernietigd. Het EHRM oordeelt dat art. 3 EVRM is geschonden doordat het onderzoek ontoereikend is; het is daarom niet meer nodig om te onderzoeken of er ook een materiële schending was. Art. 38 EVRM is geschonden vanwege de vernietiging van het onderzoeksdossier.

Miladinova t. Bulgarije, EHRM 7 februari 2023, nr. 31604/17

In 2012 is een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar Miladovina’s mogelijke betrokkenheid bij diefstal. Dit onderzoek is in 2014 beëindigd – een formele en definitieve beslissing. Klaagster heeft daarop een actie uit staatsaansprakelijkheid ingesteld vanwege geleden reputatie- en integriteitsschade. Het onderzoek werd toen heropend, waardoor de civiele procedure niet kon worden voortgezet. Uiteindelijk is Miladovina vrijgesproken. Volgens het EHRM waren er geen goede redenen voor de heropening van het onderzoek en heeft die (mogelijk welbewust) de civiele rechtsgang gefrustreerd. Daardoor is Miladovina’s recht op toegang tot de rechter (art. 6 lid 1 EVRM) geschonden.