Georgië t. Rusland (IV), EHRM 28 maart 2023 (ontv.), nr. 39611/18

In 2009 heeft Rusland twee afvallige provincies van Georgië (Abchazië en Zuid-Ossetië) als zelfstandige staten erkend. Rusland heeft militaire bases in de provincie en er is een scherp grensbewakingsbeleid. Over dit laatste heeft Georgië een statenklacht tegen Rusland ingediend, die het EHRM in deze beslissing ontvankelijk verklaart. Er is voldoende prima facie bewijs geleverd om te kunnen aannemen dat er sprake is van een patroon van mensenrechtenschendingen op Georgisch grondgebied die tenminste officieel worden getolereerd door de Russische staat. Het is nu aan het Hof om de zaak ten gronde te beoordelen.

E.K. t. Letland, EHRM 13 april 2023, nr. 25942/20

Na een echtscheiding heeft de ex van E.K. het contact tussen E.K. en hun dochter ernstig belemmerd. Rechterlijke uitspraken waarin omgangsrechten aan E.K. werden toegekend konden daardoor niet ten uitvoer worden gelegd. Het EHRM oordeelt dat er naar Lets recht wel bevoegdheden en instrumenten waren om de obstructie door de moeder te voorkomen, maar dat de autoriteiten daar onvoldoende gebruik van hebben gemaakt. Art. 8 EVRM is daardoor geschonden.

T.H. t. Bulgarije, EHRM 11 april 2023, nr. 46519/20

Bij een zevenjarig kind zijn op school veel gedragsproblemen geconstateerd, die leidden tot pestgedrag door en jegens het kind. Na het eerste leerjaar werd vastgesteld dat hij aan verschillende stoornissen leed. De school heeft geprobeerd de stoornissen met een begeleidingsteam zo goed mogelijk te accommoderen, maar mede door klachten van de ouders was dat niet effectief. Het EHRM oordeelt op feitelijke gronden dat de docenten geen discriminatie of intimidatie kan worden verweten. De school heeft genoeg gedaan om tegemoet te komen aan de behoeften van de leerling. Artikel 2 EP jo. artikel 14 EVRM zijn dan ook niet geschonden.

Landespolizeidirektion Niederösterreich en Finanzamt Österreich, HvJ EU 20 april 2023, zaak C-650/21

In Oostenrijk is naar aanleiding van de eerdere HvJ-uitspraak in Leitner een nieuwe regeling aangenomen voor het berekenen van peildata voor de anciënniteitsberekening ten behoeve van de inschaling van ambtenaren. Volgens het HvJ bevat de nieuwe regeling ook weer een direct onderscheid op grond van leeftijd, zodat het geen goed middel is om de eerder vastgestelde ongelijke behandeling te beëindigen en te remediëren. Een remediërende regeling waarbij de peildatum mede afhankelijk is van de duur van een nationale procedure druist eveneens in tegen het gelijkheidsbeginsel. Een criterium dat louter samenhangt met een objectieve datum en niet met leeftijd is wel aanvaardbaar.

E.D.L., HvJ EU 18 april 2023, zaak C-699/21

Het Italiaanse Constitutionele Hof vreest dat E.D.L. vanwege een ernstige psychotische aandoening niet naar Kroatië kan worden overgeleverd. Volgens het HvJ moet een Europees Arrestatiebevel inderdaad worden opgeschort als er zwaarwegende en gegronde redenen zijn om aan te nemen dat overlevering de betrokken persoon zou blootstellen aan een reëel risico van significante daling van de levensverwachting of een snelle, aanzienlijke en onomkeerbare verslechtering van de gezondheidstoestand. Zolang er geen garanties zijn dat dit risico in het individuele geval kan worden weggenomen, moet overlevering worden geweigerd.

Demiray t. Turkije, EHRM 18 april 2023, nr. 61380/15

Door een nieuwe regeling konden dorpsinwoners gemakkelijker een huis kopen. Demiray maakte daarvan gebruik en vulde op het relevante formulier in dat hij niet in het dorp woonde waar hij het huis kocht. Jaren later bleek dat hij daardoor niet aan de eisen voldeed en werd de koop nietig verklaard. Demiray kreeg de aankoopsom terug, maar die was inmiddels sterk in waarde verminderd. Volgens het EHRM had Demiray niet te kwader trouw gehandeld en is het onevenredig om hem een compensatie toe te kennen van slechts 0,2% van de aankoopsom. Schending art. 1 EP EVRM.

Drozd t. Polen, EHRM 6 april 2023, nr. 15158/19

Twee demonstranten hadden toegangspassen gekregen om een parlementair debat in de Poolse Sejm bij te wonen over hervormingen van de rechterlijke macht. Toen zij een spandoek hadden ontrold met de tekst ‘Verdedig onafhankelijke rechters’ werden zij onmiddellijk het gebouw uitgeleid en werd hen een verbod van een jaar opgelegd om de Sejm te betreden. Het EHRM kan niet goed vaststellen of sprake is geweest van een proportionele reactie van de autoriteiten op verstoring van de parlementaire orde. Wel is duidelijk dat er geen rechtsbescherming tegen het toegangsverbod mogelijk was, in strijd met art. 10 EVRM.

Gashi en Gina t. Albanië, EHRM 4 april 2023, nr. 29943/18

Twee met elkaar getrouwde openbare aanklagers in Albanië zijn aan een financieel onderzoek onderworpen. Zij zijn daarbij allebei tijdelijk geschorst. Gashi is snel na de schorsing ontslagen vanwege het onjuist opgeven van bezittingen. Tegen haar echtgenoot Gina liep een strafrechtelijk onderzoek, dat uiteindelijk werd gestaakt. De schorsing liep door en werd pas in 2020 opgeheven. Het EHRM oordeelt dat in Gashi’s geval de schorsing niet lang genoeg duurde om haar privéleven echt te beïnvloeden. Voor Gina was dat wel zo. Nu er voor het voortduren van de schorsing geen rechtsbasis bestond, is in zijn geval art. 8 EVRM geschonden.

Hamdani t. Zwitserland, EHRM 28 maart 2023, nr. 10644/17

Een onrechtmatig in Zwitserland verblijvende vreemdeling zonder inkomen is vervolgd wegens strafbare feiten. Zijn verzoek om gefinancierde rechtsbijstand is afgewezen, maar zijn advocaat heeft hem ‘pro bono’ bijgestaan. Het EHRM overweegt dat bijstand door een advocaat nodig was vanwege de hoogte van de strafdreiging. Die bijstand heeft hij in dit geval gekregen, ongeacht het ontbreken van financiering daarvoor. Dat de advocaat daardoor voor een moreel dilemma kan zijn gesteld (pro bono verdedigen of zonder advocaat laten procederen), doet daaraan niet af. Art. 6 lid 1 en lid 3 (c) EVRM is dan ook niet geschonden (4 stemmen tegen 3).