Nasirov e.a. t. Azerbeidzjan (EHRM, nr. 58717/10) - Bestuurlijke detentie en strafrechtelijke veroordeling wegens verspreiden van verboden boeken strijdig met EVRM

Verschillende Jehova’s Getuigen zijn aangehouden door de politie terwijl zij langs de deuren gingen. Ze werden gedwongen om boeken af te geven die ze bij zich droegen en enkele van hen zijn enkele uren vastgehouden op het politiebureau. Zij zijn strafrechtelijk veroordeeld omdat er geen importvergunning voor de boeken zou zijn afgegeven. Het Hof acht de detentie in strijd met art. 5 EVRM omdat daarvan geen enkel rapport is opgemaakt. De veroordeling voor het verspreiden van de boeken was onvoldoende voorzien bij wet en daarom in strijd met art. 9 EVRM.

Jidic t. Roemenië, EHRM 18 februari 2020, nr. 45776/16

Als een nieuwe strafrechtelijke bepaling voor een bepaald vergrijp een lichtere sanctieregeling omvat, moet dat volgens het Hof in beginsel met terugwerkende kracht worden toegepast. In het onderhavige geval is echter onvoldoende gebleken dat het toepassen van de oude wettelijke regeling daadwerkelijk tot een nadeliger situatie leidde voor de klager (die werd vervolgd wegens rijden onder invloed). Gelet daarop stelt het Hof geen schending van art. 7 EVRM vast.

Paixão Moreira Sá Fernandes t. Portugal, EHRM 25 februari 2020, nr. 78108/14

Klager heeft een gesprek opgenomen waaruit bleek dat een zakenman een gemeenteraadslid probeerde om te kopen. Op aanklacht van de zakenman is klager vervolgens strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld tot betaling van een geldboete, omdat het opnemen onrechtmatig was. Het Hof oordeelt dat klager in de nationale procedure onvoldoende zijn standpunt naar voren heeft kunnen brengen. Daarnaast was de motivering voor de veroordeling onvoldoende draagkrachtig en waren de rechters niet helemaal objectief onpartijdig vanwege kritische uitlatingen die zij in de pers hadden gedaan. Schending art. 6 EVRM.

Buturugă t. Roemenië, EHRM 11 februari 2020, nr. 56867/15, ECLI:CE:ECHR:2020:0211JUD005686715

Klaagster is het slachtoffer geweest van fysiek huiselijk geweld; daarnaast stelt zij dat haar ex-echtgenoot computervredebreuk heeft gepleegd door haar persoonlijke bestanden, correspondentie en foto’s te doorzoeken en zich toegang te verschaffen tot haar Facebookaccount. Het EHRM concludeert dat de nationale autoriteiten onvoldoende hebben gedaan om klaagster hiertegen te beschermen. Daarbij benadrukt het dat inmiddels is geaccepteerd dat ‘cyberbullying’ en ‘cybersurveillance’ kunnen worden begrepen als onderdeel van geweld tegen vrouwen en meisjes. Het is nodig dat nationale autoriteiten een grondig onderzoek instellen naar aannemelijke klachten daarover.

Sanofi Pasteur t. Frankrijk, EHRM 13 februari 2020, nr. 25137/16, ECLI:CE:ECHR:2020:0213JUD002513716

In Frankrijk geldt als beginpunt voor de verjaringstermijn van letselschadeclaims het moment waarop het letsel is gestabiliseerd. Het Hof erkent dat dit tot rechtsonzekerheid kan leiden bij aandoeningen die inherent instabiel van aard zijn, zoals in het onderhavige geval, maar acht het redelijk dat de Franse wetgever voorrang heeft gegeven aan het belang van slachtoffers om schadeclaims te kunnen indienen. Op dit punt is art. 6 EVRM niet geschonden. Wel constateert het Hof een schending van art. 6 EVRM omdat het Cour de Cassation haar weigering om prejudiciële vragen aan het HvJ EU voor te leggen niet voldoende heeft gemotiveerd.

Bastys t. Litouwen, EHRM 4 februari 2020, nr. 80749/17, ECLI:CE:ECHR:2020:0204JUD008074917

Klager heeft als parlementslid niet de benodigde ‘security clearance’ gekregen om plaatsvervangend Kamervoorzitter te worden. Volgens hem heeft hij geen toegang gekregen tot een effectief rechtsmiddel om de weigering van de ‘security clearance’ aan te vechten. Het Hof stelt echter vast dat hij wel beroep had kunnen instellen bij de bestuursrechter als hij duidelijker had gevraagd om een expliciete schriftelijke beslissing van de Kamervoorzitter hierover, in plaats van zelf na mondeling verzoek de functie op te geven. Geen schending art. 13 EVRM.

Özer t. Turkije (nr. 3), EHRM 11 februari 2020, nr. 69270/12, ECLI:CE:ECHR:2020:0211JUD006927012

In een zaak tegen Turkije over een veroordeling wegens propaganda voor een terroristische organisatie zet het Hof zijn rechtspraak over deze materie op een rij. In Turkse zaken die spelen voor 2013 oordeelt het soms dat er geen toereikende wettelijke basis was voor een veroordeling. In andere zaken oordeelt het zelf over de redelijkheid van de veroordelingen, terwijl in een derde categorie van zaken het primair nagaat of de nationale rechters de EHRM-criteria goed hebben toegepast. Die laatste lijn kiest het in de onderhavige zaak. Nu van zo’n correcte EVRM-toepassing geen sprake was, is art. 10 EVRM geschonden.

Trajkovski en Chipovski t. Noord-Macedonië, EHRM 13 februari 2020, nrs. 53205/13 en 63320/13, ECLI:CE:ECHR:2020:0213JUD005320513

In Noord-Macedonië bestaat er weliswaar enige wettelijke basis voor het afnemen en bewaren van DNA-materiaal bij veroordeelden, maar er is geen bewaartermijn geformuleerd en er zijn ook geen andere criteria gesteld voor de situaties waarin DNA-materiaal wel of niet mag worden afgenomen en/of bewaard. Zeker nu er ook nog sprake is van een gebrek aan rechtsbeschermingsmogelijkheden (bijvoorbeeld de mogelijkheid om een bewaard DNA-profiel te laten verwijderen), is volgens het Hof sprake van strijd met art. 8 EVRM.