Selahattin Demirtaş t. Turkije (nr. 2), EHRM (GK) 22 december 2020, nr. 14305/17

In 2016 is in Turkije een grondwetswijziging aangenomen waardoor de parlementaire immuniteit werd ontnomen aan een aantal oppositiepolitici. Gebruikmakend daarvan is oppositieleider Demirtas in voorlopige hechtenis genomen; hij zou uitspraken hebben gedaan die blijk gaven van banden met een gewapende terroristische groepering. De Grote Kamer oordeelt dat voor deze verdenking geen redelijke basis bestond en dat het voorarrest in strijd was met art. 5 EVRM. Bovendien ging het hier om een onvoorzienbare beperking van de uitingsvrijheid en een aantasting van de kern van het kiesrecht. Met het voorarrest heeft Turkije bovendien misbruik gemaakt van zijn beperkingsbevoegdheden (art. 18 EVRM).

AsDAC t. Moldavië, EHRM 8 december 2020, nr. 47384/08

Bij het slaan van herdenkingsmunten is gebruik gemaakt van een ontwerp waarvan het auteursrecht berustte bij L.C. en O.C.; zij hadden het beheer van hun rechten opgedragen aan AsDAC. Bij het gebruik van het ontwerp is geen expliciete toestemming gevraagd aan de makers of AsDAC en evenmin is een vergoeding betaald. Het EHRM is van oordeel dat in dit geval sprake is geweest van ontneming van eigendom waarvoor geen wettelijke grondslag bestond en die bovendien disproportioneel was. Strijd met art. 1 EP EVRM.

Béla Németh t. Hongarije, EHRM 17 december 2020, nr. 73303/14

Klager heeft bij een veiling een woning gekocht van iemand die niet aan zijn schulden kon voldoen. Vervolgens kon hij de woning echter niet in bezit nemen, omdat in de tussentijd een moratorium was gaan gelden waardoor schuldenaren niet uit hun huis konden worden gezet. Het Hof ziet in dit moratorium een gebruiksbeperking, maar acht dit gerechtvaardigd in de bijzondere omstandigheden van het geval. Geen schending art. 1 EP EVRM. Het moratorium raakte alleen privaatrechtelijke eigenaren, maar gelet op het verschil tussen privaatrechtelijke en publiekrechtelijke eigenaren ziet het Hof hierin geen schending van art. 14 EVRM.

Berkman t. Rusland, EHRM 1 december 2020, nr. 46712/15

Een aantal LGBTI-activisten had een bijeenkomst op een plein in St. Petersburg gepland om ‘Coming Out Day’ te memoreren. Zij werden daar belaagd en geïntimideerd door een grote groep tegendemonstranten. De politie greep pas in toen de confrontatie fysiek dreigde te worden. Het EHRM herinnert eraan dat de overheid verplicht is om demonstranten te beschermen tegen een ‘hostile audience’ om hun demonstratierecht effectief te waarborgen. Dit geldt nog in het bijzonder in gevallen als deze, waarbij de demonstrerende groep deel uitmaakt van een kwetsbare minderheid. Door het late en lakse ingrijpen is art. 11 jo. 14 EVRM geschonden.

Bostan t. Moldavië, EHRM 8 december 2020, nr. 52507/09

In een opslagruimte bij klagers woning heeft de politie een huiszoeking verricht, zonder huiszoekingsbevel, maar met toestemming van klagers schoonzoon. Volgens klager woonde de schoonzoon echter elders en had de doorzoeking niet mogen worden uitgevoerd. Het EHRM overweegt dat de opslagruimte als onderdeel van de woning kan worden aangemerkt. Dat de schoonzoon toestemming had gegeven acht het niet voldoende als waarborg tegen willekeurige bevoegdheidsuitoefening. Daarvoor is ook een deugdelijke rechterlijke toetsing achteraf vereist. Nu daarvoor in dit geval geen mogelijkheid bestond, is art. 8 EVRM volgens het Hof geschonden.

Centraal Israëlitisch Consistorie van België e.a., HvJ EU 17 december 2020, zaak C-336/19

Volgens een Vlaams decreet is onbedwelmd slachten volledig verboden, zonder uitzondering te maken voor de rituele slacht. Het Grondwettelijk Hof van België heeft het HvJ EU de vraag voorgelegd of dit verbod in overeenstemming is met de toepasselijke verordening, gelezen in het licht van de in art. 10 Hv neergelegde godsdienstvrijheid. Het HvJ oordeelt dat dit inderdaad het geval is, onder meer gelet op het zwaarwegende belang van het dierenwelzijn en in het licht van de ruime beoordelingsruimte die de lidstaten hebben om een eigen afweging te maken tussen dierenwelzijn en de godsdienstvrijheid.

Edizioni Del Roma Societa Cooperativa A.R.L. en Edizioni del Roma S.R.L. t. Italië, EHRM 10 december 2020, nr. 68954/13

De Italiaanse telecomtoezichthouder AGCOM heeft een boete opgelegd aan twee ondernemingen. Zij hebben daartegen bezwaar gemaakt en vervolgens beroep ingesteld, maar zonder succes. Het EHRM oordeelt dat de procedure voor AGCOM zelf niet aan de eisen van art. 6 lid 1 EVRM voldoet, onder meer doordat AGCOM onderzoeksbevoegdheden en bevoegdheden tot het opleggen van boetes onder één dak verenigt. Nu er vervolgens beroep mogelijk is bij een onafhankelijke bestuursrechter met ‘full jurisdiction’, is art. 6 lid 1 EVRM uiteindelijk echter niet geschonden.

Gestur Jónsson en Ragnar Halldór Hall t. IJsland, EHRM (GK) 22 december 2020, nrs. 68273/14 en 68271/14

In een strafzaak is aan twee advocaten een boete van 6200 euro opgelegd vanwege onder meer belediging van de rechtbank. Een Kamer van het EHRM oordeelde eerder dat daarbij geen sprake was van een schending van de procedurele rechten van de advocaten onder art. 6 en 7 EVRM. De Grote Kamer besluit nu dat de klachten niet-ontvankelijk zijn, omdat de sanctie niet als strafrechtelijk kan worden aangemerkt. Daarbij weegt het mee dat het hier eerder ging om een tuchtkwestie dan om een strafvervolging, en dat de boete niet uitzonderlijk hoog was.

J & S Service, HvJ EU 10 december 2020, zaak C-620/19

In het kader van een faillissementsprocedure heeft een curator de Duitse belastingautoriteit verzocht om diverse fiscale gegevens over een onderneming te verschaffen. Daarbij zijn bij de nationale rechter uitlegvragen opgekomen rondom enkele bepalingen en begrippen uit de Duitse wetgeving over de vrijheid van informatie, die sterk lijken op die uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Het HvJ verklaart zich onbevoegd om deze uitleg te geven, nu de AVG – net als art. 8 Hv – alleen ziet op persoonsgegevens van natuurlijke personen en niet op die van rechtspersonen.

L.F. t. Ierland, EHRM 10 november 2020 (ontv.besl.), nr. 62007/17

L.F. heeft in de jaren ’60 een symfysiotomie ondergaan bij de geboorte van haar eerste kind. Dit is een operatieve ingreep om het geboortekanaal te verbreden die in Ierland tussen 1940-1980 vrij vaak werd uitgevoerd en die tot veel complicaties en schade kan leiden. In 2014 heeft de Ierse overheid een compensatiesysteem voor slachtoffers in het leven geroepen. L.F. vond dit niet voldoende en heeft – zonder succes – geprobeerd het verantwoordelijke ziekenhuis aansprakelijk te stellen. Het EHRM verklaart haar klacht onder art. 8 EVRM ongegrond omdat haar zaak op nationaal niveau zorgvuldig is behandeld en het compensatiesysteem niet ontoereikend was.