L & P, HvJ EU (GK) 17 december 2020, gev. zaken C-354/20 PPU en C-412/20 PPU

Nationale rechterlijke instanties moeten gevolg geven aan verzoeken tot uitlevering of overlevering die afkomstig zijn uit Polen. Het feit dat er structurele en fundamentele gebreken lijken te kleven wat betreft de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in deze staat maakt dat niet anders. Een weigering tot uitlevering of overlevering is alleen op zijn plaats als de uitvoerende rechterlijke autoriteit concreet en nauwkeurig is nagegaan in hoeverre die gebreken gevolgen kunnen hebben voor de persoonlijke situatie van de betrokkene en als is gebleken dat er een reëel gevaar is dat de gebreken de behandeling van het individuele geval kunnen beïnvloeden.

Papachela en Amazon S.A. t. Griekenland, EHRM 3 december 2020, nr. 12929/18

In 2016 is een hotel in Athene gekraakt. Aan een rechterlijk bevel om de krakers uit te zetten hebben de autoriteiten geen gehoor gegeven. Intussen liepen de rekeningen voor energie- en waterverbruik op, net als de belastingkosten voor de eigenares. Nu zij die kosten niet kon voldoen, werd in 2018 besloten beslag te leggen op haar woning. Het EHRM constateert dat de verschillende overheden hier volledig stil hebben gezeten en ook niet hebben gereageerd op verzoeken van klaagster tot het treffen van een regeling. Daardoor heeft de staat in strijd gehandeld met het door art. 1 EP EVRM beschermde eigendomsrecht.

Pişkin t. Turkije, EHRM 15 december 2020, nr. 33399/18

Na de mislukte couppoging in 2016 in Turkije is klager – die werkte bij een ontwikkelingsagentschap – ontslagen vanwege vermeende banden met illegale structuren. Het Hof neemt aan dat de nationale procedure daarover over burgerlijke rechten en verplichtingen ging. Hoewel er een noodtoestand was en het ontslagbesluit daardoor wat sneller kon worden genomen, had er wel een volwaardige rechterlijke toetsing moeten plaatsvinden. In strijd met art. 6 EVRM was die al te oppervlakkig. Op vergelijkbare gronden stelt het Hof vast dat het ontslag en de daardoor veroorzaakte schade klagers recht op privéleven hebben geschonden (art. 8 EVRM).

Sellami t. Frankrijk, EHRM 17 december 2020, nr. 61470/15

In het dagblad ‘Le Parisien’ publiceerde een journalist een groot stuk over een serie verkrachtingen, waarbij ook een gelekte compositietekening van de verdachte werd afgedrukt. De politie had die tekening bewust niet vrijgegeven, omdat onduidelijk was of die wel op de verdachte leek; dat bleek later niet het geval. De publicatie hinderde het onderzoek, reden waarom de journalist strafrechtelijk werd veroordeeld tot een boete wegens schending van het onderzoeksgeheim. Onder meer vanwege de sensatiezucht van de journalist, diens onzorgvuldige handelen en het belang van bescherming van het onderzoek acht het EHRM deze veroordeling niet in strijd met art. 10 EVRM.

Schweizerische Radio- und Fernsehgesellschaft en publisuisse SA t. Zwitserland, EHRM 22 december 2020, nr. 41723/14

De Zwitserse publieke omroep SSR heeft geweigerd een reclamespotje uit te zenden van de Vereinigung gegen Tierfabriken (VgT). In een procedure daarover werd de VgT in het gelijk gesteld en werd de SSR verplicht om het spotje alsnog uit te zenden. Volgens de SSR is die verplichting in strijd met zijn vrijheid van meningsuiting. Het Hof oordeelt echter dat de publieke omroep naar Zwitsers recht bepaalde verantwoordelijkheden had met betrekking tot adverteerders en dat het spotje bovendien een onderwerp van algemeen belang betrof. De verplichting om het uit te zenden was dan ook niet in strijd met art. 10 EVRM.

Shiksaitov t. Slowakije, EHRM 10 december 2020, nr. 56751/16

Een man van Russische afkomst is op de vlucht wegens vervolging in Rusland. In 2011 heeft hij asiel gekregen in Zweden, maar vervolgens werd hij in Slowakije aangehouden. Daar is hij in hechtenis genomen in afwachting van onderzoek naar de omstandigheden rondom de uitlevering, voor een periode van een jaar en negen maanden. Het EHRM acht de aanhouding en hechtenis met het oog op uitlevering als zodanig redelijk; dat klager in Zweden een vluchtelingenstatus had doet daaraan niet af. Wel oordeelt het dat de hechtenis te lang heeft geduurd, in strijd met art. 5 lid 1 EVRM en dat er geen afdwingbaar recht is geboden op compensatie, in strijd met art. 5 lid 5 EVRM.

Slovenië t. Kroatië, EHRM (GK) 18 november 2020 (ontv.besl.), nr. 54155/16

Eind jaren ’90 is de Ljubljana Bank eigendom geworden van de Sloveense staat. De bank had uitstaande vorderingen in Kroatië, maar slaagde er niet in die te laten voldoen. Een eerdere klacht van de bank hierover bij het EHRM was niet-ontvankelijk omdat de bank geen non-gouvernementele organisatie is. Slovenië heeft nu een statenklacht tegen Kroatië ingesteld om de kwestie op die manier op te lossen. Het EHRM oordeelt echter dat ook dan een staat alleen kan opkomen namens rechtspersonen die zelf individueel klachtrecht hebben. Nu dat niet aan de orde is, is het Hof onbevoegd om de statenklacht te beoordelen.

Staatsanwaltschaft Wien, HvJ EU 8 december 2020, zaak C-584/19

In het kader van een strafrechtelijk onderzoek naar oplichting is de vraag opgekomen of een Europees onderzoeksbevel alleen kan worden uitgevaardigd door een rechter, of ook door een openbaar ministerie of officier van justitie. Het HvJ onderscheidt de situatie van een Europees arrestatiebevel van die van een Europees onderzoeksbevel en concludeert dat onderzoeksbevelen ook door een openbaar ministerie kunnen worden opgelegd. Wel moeten zij aan enkele andere grondrechten- en procedurele waarborgen voldoen.

Victor Rotaru t. Moldavië, EHRM 8 december 2020, nr. 26764/12

In 1998 is klager veroordeeld tot terugbetaling van een aanzienlijke lening. In 2004 vertrok hij – zonder aan zijn betalingsverplichting te hebben voldaan – naar het buitenland. Toen hij in 2010 terugkwam en een nieuw paspoort aanvroeg, werd hem dit geweigerd vanwege de uitstaande betalingsverplichting. Het EHRM stelt vast dat daarbij geen proportionaliteitsbeoordeling heeft plaatsgevonden en dat het reisverbod te automatisch is opgelegd. Schending art. 2 Protocol 4 EVRM.

Usmanov t. Rusland, EHRM 22 december 2020, nr. 43936/18

Klager heeft in 2008 het Russische staatsburgerschap verkregen, maar in 2018 wordt dat herroepen omdat hij destijds een fout had gemaakt bij het invullen van het formulier. Daarnaast wordt hem een vertrekbevel en een inreisverbod opgelegd vanwege de nationale veiligheid. Het Hof oordeelt dat de herroeping van het burgerschap getuigt van overmatig formalisme en daarom in strijd is met art. 8 EVRM. Het vertrekbevel en inreisverbod zijn opgelegd in een procedure waarin niet alle relevante feiten op tafel zijn gekomen en niet alle belangen goed zijn afgewogen. Ook dat is in strijd met art. 8 EVRM.