Gyulumyan e.a. t. Armenië, EHRM 21 november 2023 (ontv.besl.), nr. 25240/20

In Armenië is een vergaande hervorming van de rechterlijke macht doorgevoerd, waarbij via een grondwetswijziging de benoemingstermijnen van rechters in het Constitutionele Hof zijn beperkt. Daardoor is de termijn van verschillende rechters beëindigd, zonder dat zij daarover hebben kunnen procederen. Het EHRM oordeelt dat het gaat om een generieke, zorgvuldig voorbereide grondwetswijziging die een afgebakende groep rechters betreft. Daardoor is geen sprake van een geschil over burgerlijke rechten in de zin van art. 6 lid 1 EVRM en is de klacht niet-ontvankelijk. Evenmin is het privéleven van de rechters geraakt, zodat ook de klacht over art. 8 EVRM niet-ontvankelijk is.

H.A. t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 5 december 2023, nr. 30919/20

Een Libanese vluchteling is naar het Verenigd Koninkrijk gereisd nadat hij in een vluchtelingenkamp benaderd was door verschillende paramilitaire groepen die hem wilden rekruteren. Volgens de vluchteling zou hij bij terugkeer naar het kamp een reëel risico lopen te worden mishandeld. De nationale autoriteiten schatten op basis van zijn antwoorden op vragen dit risico echter anders in. Het EHRM kan zich in die inschatting vinden en ziet ook op basis van bestudering van actueel bewijsmateriaal geen redenen om aan te nemen dat bij uitzetting de art. 3 EVRM-rechten van de vluchteling zouden worden geschonden.

D. t. Letland, EHRM 11 januari 2024, nr. 76680/17

In Letse gevangenissen is sprake van een informeel kastensysteem. Mensen die tot de laagste kaste behoren worden bijvoorbeeld gesegregeerd, moeten nare klusjes opknappen en hebben geen toegang tot allerlei voorzieningen. Dit is in Letland een bekend probleem, maar Letse rechters vinden de situatie niet zo ernstig dat art. 3 EVRM wordt aangetast. Het Hof denkt daar anders over: de behandeling van de laagste kaste is zodanig vernederend dat de drempel voor toepasselijkheid van art. 3 EVRM is overschreden. Individuele oplossingen zijn daarbij onvoldoende; het fenomeen moet volgens het Hof op structureel en systemisch niveau worden aangepakt.

Halit Kara t. Turkije, EHRM 12 december 2023, nr. 60846/19

Een gevangene heeft een brief geschreven aan zijn broer, waarin hij zegt dat in de gevangenis veel mensen worden mishandeld. Ook stuurt hij als bijlage onder meer een voorbeeld van een klachtformulier bij het EHRM mee. Omdat de gevangenisautoriteiten van mening zijn dat de brief onjuiste, bezwaarlijke en lasterlijke informatie bevat, nemen zij de brief in beslag. Het EHRM oordeelt dat de nationale rechters bij toetsing van deze inbeslagname onvoldoende hebben gemotiveerd waarom de inhoud bezwaarlijk was en ook geen goede belangenafweging hebben gemaakt. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.

Krankenversicherung Nordrhein, HvJ EU 21 december 2023, zaak C-667/21

Een medische instelling stelt op basis van haar wettelijke opdracht medische adviezen over arbeidsongeschiktheid op voor zorgverzekeraars. Zij doet dat in voorkomende gevallen ook als het de arbeidsongeschiktheid van haar eigen werknemers betreft. Het HvJ EU oordeelt dat dat niet als zodanig een onrechtmatige gegevensverwerking oplevert. Ook hoeft de instelling in beginsel niet te garanderen dat geen enkele collega van de betrokkene toegang heeft tot zijn gezondheidsgegevens. Wel moet de gegevensverwerking aan de verder geldende rechtmatigheids- en zorgvuldigheidseisen van art. 6 en 9 AVG voldoen.

Miranda Magro t. Portugal, EHRM 9 januari 2023, nr. 30138/21

Rui Miranda Magro is schuldig bevonden aan verschillende strafbare feiten, maar hij is ontoerekeningsvatbaar verklaard in verband met een psychiatrische stoornis. Hem werd daarom preventieve detentie in een psychiatrisch ziekenhuis opgelegd. Omdat daar geen plaats bleek te zijn, is hij vastgehouden in de psychiatrische vleugel van een gevangenisziekenhuis. Het Hof oordeelt dat die vleugel niet geschikt was voor langdurige zorg en dat een passende, geïndividualiseerde medische behandeling ontbrak. Daardoor zijn art. 3 en 5 EVRM geschonden. Onder art. 46 EVRM draagt het Hof Portugal op de onderliggende, structurele, problemen met urgentie op te lossen.

Jasuitis and Šimaitis t. Litouwen, EHRM 12 december 2023, nrs. 28186/19 en 29092/19

Jasuitis and Šimaitis zijn veroordeeld wegens mensenhandel omdat zij via een advertentie meisjes hadden geworven voor ‘online communicatiediensten’, maar hen vervolgens dwongen tot seksuele handelingen. Voor het EHRM hebben zij gesteld dat hun bestraffing niet voorzienbaar was, omdat de relevante Litouwse strafbepaling alleen slavernij of slavernij-achtige kwesties strafbaar zou stellen. Het EHRM oordeelt dat deze stelling berust op een onjuiste lezing van de bepaling over mensenhandel. De nationale rechters hebben die op een voorspelbare, consistentie en duidelijke manier uitgelegd, zodat art. 7 EVRM niet is geschonden.

Narbutas t. Litouwen, EHRM 19 december 2023, nr. 14139/21

Narbutas was actief in allerlei bestuursraden van overheidsorganisaties op het terrein van de volksgezondheid. Na uitbreken van de Covid-19-pandemie werd hem gevraagd om te onderhandelen over het verkrijgen van voldoende coronatests. Daarin slaagde hij, maar hij werd later vervolgd op verdenking van corruptie – waarvan hij is vrijgesproken. Het opgelegde huisarrest was in strijd met art. 5 EVRM en de publieke informatievoorziening over de vervolging heeft een ernstige reputatieschending in de zin van art. 8 EVRM opgeleverd. De inbeslagname van klagers inkomsten was in strijd met art. 1 EP EVRM, terwijl de vergaande geheimhoudingsverplichtingen een schending van art. 10 EVRM vormden.

M.L. t. Polen, EHRM 14 december 2023, nr. 40119/21

Een Poolse wettelijke bepaling die abortus mogelijk maakte bij zeer ernstige foetale afwijkingen is ongeldig verklaard door het Poolse Constitutionele Hof. Het Hof overweegt dat een kwestie als deze binnen het bereik valt van art. 8 EVRM. Een wettelijke basis voor de inbreuk had gevonden kunnen worden in de uitspraak van het Constitutionele Hof, maar het EHRM heeft eerder al bepaald dat de samenstelling daarvan zodanig in strijd is met rechtsstatelijke eisen dat het niet als een gerecht in de zin van art. 6 kan worden gezien. De uitspraak kan daarom geen wettelijke grondslag opleveren, zodat art. 8 EVRM is geschonden.

Humpert e.a. t. Duitsland, EHRM (GK) 14 december 2023, nrs. 59433/18 en 3 andere

In Duitsland bestaat een stakingsverbod voor ambtenaren. Het antwoord op de vraag of zo’n verbod de kern van de vakbondsvrijheid treft, hangt volgens de Grote Kamer van het EHRM af van een contextuele beoordeling van alle mogelijkheden van een vakbond om de belangen van werknemers te beschermen. Ook moet worden gekeken naar de sector en de functies van de medewerkers, en naar de vraag of een stakingsverbod alleen secundaire of ook primaire vakbondsacties betreft. In Duitsland is het verbod absoluut, maar hebben ambtenaren veel alternatieven om hun belangen te behartigen. Het stakingsverbod is daarom niet strijdig met art. 11 EVRM.