Zöldi t. Hongarije, EHRM 4 april 2024, nr. 49049/18

De Hongaarse Nationale Bank heeft verschillende stichtingen opgericht om economisch onderzoek te financieren. Een onderzoeksjournalist doet een verzoek tot openbaarheid van bestuur en wil onder meer de identiteit weten van de ontvangers van onderzoeksbeurzen. Dit wordt geweigerd op gronden van persoonsgegevensbescherming. Het Hof oordeelt dat in dit geval art. 10 EVRM van toepassing is. De persoonsgegevensbescherming komt weinig waarde toe omdat het niet gaat om het privéleven van de ontvangers, maar om hun publieke identiteit. Gelet op het belang van transparantie en goede berichtgeving over besteding van publieke middelen is art. 10 EVRM geschonden door de niet-openbaarmaking van de informatie.

Duarte Agostinho e.a. t. Portugal en 32 andere staten, EHRM (GK) 9 april 2024, nr. 39371/20

Zes jonge Portugezen hebben bij het EHRM gesteld dat 33 Europese staten hun verplichtingen onder het EVRM niet zijn nagekomen doordat ze onvoldoende maatregelen hebben getroffen om de uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van fossiele brandstoffen tegen te gaan. Het Hof stelt vast dat Portugal hier territoriale jurisdictie heeft, maar dat de andere staten niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden onder art. 1 EVRM voor de eventueel door hen in Portugal veroorzaakte uitstoot. Daarnaast hebben de zes jongeren geen nationale rechtsmiddelen benut, terwijl die volgens het EHRM wel degelijk voorhanden waren. De klacht is dan ook niet-ontvankelijk.

Verein Klimaseniorinnen Schweiz e.a. t. Zwitserland, EHRM (GK) 9 april 2024, nr. 53600/20

Een vereniging van oudere Zwitsers en vier Zwitserse ouderen stellen dat hun recht op leven en privéleven worden geschonden door het tekortschietende Zwitserse klimaatbeleid. Het EHRM benadrukt het bijzondere en urgente karakter van klimaatzaken. Gelet daarop creëert het een nieuwe mogelijkheid voor klimaatorganisaties om bij het EHRM over tekortschietend klimaatbeleid te klagen. Individuele klachten zijn juist bijna nooit ontvankelijk, ook in deze zaak niet. Het Hof formuleert verder uitgangspunten voor nationale klimaatregelingen en acht het Zwitserse beleid daarmee in strijd. Daarnaast is het recht op toegang tot de rechter geschonden doordat de vereniging niet inhoudelijk over het klimaatbeleid kon klagen.

Carême t. Frankrijk, EHRM 9 april 2024, nr. 7189/21

Carême is oud-burgemeester van de Franse gemeente Grande-Synthe, gelegen aan de Franse Noordzeekust. Door de ligging is er een groot risico van overstroming als gevolg van klimaatverandering en zeespiegelstijgingen. Verzoeken van Carême aan overheidsinstanties om maatregelen te treffen bleven onbeantwoord. De Conseil d’État heeft geoordeeld dat dergelijke maatregelen jegens de gemeente moeten worden genomen, maar niet jegens Carême persoonlijk. Voor het EHRM heeft Carême alleen als individu geklaagd. Omdat hij inmiddels in Brussel woont, onderscheidt hij zich onvoldoende van anderen als het gaat om de gevolgen die hij van klimaatverandering ondervindt. Zijn klacht is dan ook niet-ontvankelijk ratione personae.

Almeida Arroja t. Portugal, EHRM 19 maart 2024, nr. 47238/19

Een politiek commentator bij een commerciële omroep heeft in een televisiediscussie scherpe kritiek geuit op een bekende advocaat bij een gerenommeerd advocatenkantoor. Hij beschuldigde hem ervan al te veel invloed te hebben uitgeoefend op politieke besluitvorming omtrent de bouw van een nieuwe ziekenhuisvleugel. Daarop is de commentator vervolgd en veroordeeld tot een hoge schadevergoeding wegens smaad. Het EHRM acht dat onterecht, gelet op de aard van de uitingen, het beperkte bereik van het televisiedebat, de bekendheid van de advocaat en de hoogte van de schadevergoedingen. Art. 10 EVRM is door de veroordeling dan ook geschonden.

Association of People of Silesian Nationality (in liquidation) t. Polen, EHRM 14 maart 2024, nr. 26821/17

Silezië is een historische regio die nu in het zuidwesten van Polen ligt. Volgens een volkstelling uit 2011 verklaarde bijna een half miljoen mensen zowel de Poolse als de Silezische nationaliteit te hebben. De vereniging van klager werd in 2011 geregistreerd als vereniging voor mensen met een Silezische nationaliteit. In 2015 werd de verenging ontbonden omdat de Poolse Hoge Raad oordeelde dat de naam van de vereniging verbonden was aan een niet-bestaande natie en derhalve misleidend zou zijn voor het publiek. Het Hof acht de redenen voor de ontbinding echter onvoldoende zwaarwegend om een rechtvaardiging te kunnen opleveren voor de beperking van de verenigingsvrijheid en stelt een schending vast van art. 11 EVRM.

B.T. t. Rusland, EHRM 19 maart 2024, nr. 15284/19

Een politieman is vader geworden van een dochter. Zijn echtgenote wil niet voor het kind zorgen. Daarom heeft de politieman verzocht om ouderschapsverlof, maar politiemannen kunnen dat alleen krijgen als er een objectieve reden is waarom de moeder niet voor het kind kan zorgen. Zo’n reden is in deze zaak niet aangenomen. Het EHRM overweegt dat de regeling een ongelijke behandeling op grond van geslacht oplevert en op een onaanvaardbare manier uitdrukking geeft aan genderstereotypen. Daarnaast is onvoldoende rekening gehouden met de belangen van het kind. Art. 8 jo. 14 EVRM zijn dan ook geschonden.