Kartal t. Turkije, EHRM 26 maart 2024, nr. 54699/14

Kartal was vicepresident van het Toezichthoudend Comité van de Turkse Hoge Raad voor Rechters en Aanklagers. Bij wet is in 2014 een grootschalige herstructurering doorgevoerd, waardoor zijn benoeming in deze functie werd beëindigd. De herstructureringswet is later onconstitutioneel verklaard, maar dit leidde niet tot terugplaatsing in de oude functie. Het EHRM beredeneert dat sprake is van een rechtspositioneel geschil waarop art. 6 lid 1 EVRM van toepassing is, al gaat het om een met de staat verbonden functie. Het ontbreken van een mogelijkheid tot rechterlijke toetsing van de beëindiging van de benoeming levert een schending van deze bepaling op.

Sherov e.a. t. Polen, EHRM 4 april 2024, nrs. 54029/17 en 3 andere

Enkele Tadzjiekse asielzoekers hebben verschillende pogingen gedaan om de grens tussen Oekraïne en Polen over te steken. De toegang werd hen echter steeds geweigerd. Het EHRM overweegt dat Oekraïne weliswaar een EVRM-staat is, maar dat ook dan Polen zou moeten onderzoeken of daar een adequate asielprocedure beschikbaar is die beschermt tegen refoulement naar Tadzjikistan. Nu dat niet is gebeurd, is art. 3 EVRM in procedureel opzicht geschonden. Daarnaast leveren de weigeringen een verboden collectieve uitzetting op, in strijd met art. 4 P4 EVRM, en is door het tekort aan rechtsbescherming ook art. 13 EVRM geschonden.

Tamazount e.a. t. Frankrijk, EHRM 4 april 2024, nrs. 17131/19 e.a.

Vijf kinderen van ‘Harki’s’ – Algerijnse soldaten die in de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog aan Franse zijde meevochten – klagen over het ondervonden leed tijdens de oorlog en daarna. Een staatsaansprakelijkheidszaak is gestrand op onbevoegdheid van de Franse rechter. Het leed dat ze in Frankrijk hebben ondervonden, waar ze in ‘Harkikampen’ moesten leven, is wel gecompenseerd. Het EHRM erkent dat de Franse onbevoegdheidsdoctrine voor buitenlands beleid een legitieme beperking van art. 6 lid 1 EVRM oplevert. Het waardeert de erkenning van het leed van de Harki’s, maar acht de geboden genoegdoening ontoereikend; daardoor is de strijd met art. 3 niet opgeheven.

V.I. t. Moldavië, EHRM 26 maart 2024, nr. 38963/18

Een weeskind met een intellectuele beperking heeft verplicht en zonder therapeutische reden vier maanden doorgebracht in een psychiatrische instelling. Daar moest hij onder meer kalmerende middelen gebruiken. Het Hof stelt vast dat in Moldavië mensen met een intellectuele beperking stelselmatig worden gestigmatiseerd en worden behandeld alsof zij een psychiatrische stoornis hebben. Dat levert een schending op van art. 3 jo. 14 EVRM. De langdurige, onnodige psychiatrische detentie en verplichte medicatie waren daarnaast strijdig met art. 3 EVRM en er is onvoldoende onderzoek gedaan. Het EHRM draagt Moldavië op snel maatregelen te nemen om het onderliggende systeemprobleem te bestrijden.

Verhoeven t. Frankrijk, EHRM 28 maart 2024, nr. 19664/20

Verhoeven was getrouwd met de Japanse K., met wie zij in 2015 kind L. kreeg. Het echtpaar verhuisde naar Japan, maar in 2017 kwam Verhoeven met L. terug naar Frankrijk. K. startte een procedure wegens kinderontvoering en werd door de Franse rechter in het gelijk gesteld: L. moest terugkeren naar Japan. De Franse rechters hebben volgens het EHRM de zaak zorgvuldig beoordeeld. Zij hebben daarbij voldoende overtuigend vastgesteld dat er geen al te groot risico was dat door Japanse regelgeving en gebruiken de banden tussen Verhoeven en L. volledig zouden worden doorgesneden. Art. 8 EVRM is dan ook niet geschonden.

Zöldi t. Hongarije, EHRM 4 april 2024, nr. 49049/18

De Hongaarse Nationale Bank heeft verschillende stichtingen opgericht om economisch onderzoek te financieren. Een onderzoeksjournalist doet een verzoek tot openbaarheid van bestuur en wil onder meer de identiteit weten van de ontvangers van onderzoeksbeurzen. Dit wordt geweigerd op gronden van persoonsgegevensbescherming. Het Hof oordeelt dat in dit geval art. 10 EVRM van toepassing is. De persoonsgegevensbescherming komt weinig waarde toe omdat het niet gaat om het privéleven van de ontvangers, maar om hun publieke identiteit. Gelet op het belang van transparantie en goede berichtgeving over besteding van publieke middelen is art. 10 EVRM geschonden door de niet-openbaarmaking van de informatie.

Duarte Agostinho e.a. t. Portugal en 32 andere staten, EHRM (GK) 9 april 2024, nr. 39371/20

Zes jonge Portugezen hebben bij het EHRM gesteld dat 33 Europese staten hun verplichtingen onder het EVRM niet zijn nagekomen doordat ze onvoldoende maatregelen hebben getroffen om de uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van fossiele brandstoffen tegen te gaan. Het Hof stelt vast dat Portugal hier territoriale jurisdictie heeft, maar dat de andere staten niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden onder art. 1 EVRM voor de eventueel door hen in Portugal veroorzaakte uitstoot. Daarnaast hebben de zes jongeren geen nationale rechtsmiddelen benut, terwijl die volgens het EHRM wel degelijk voorhanden waren. De klacht is dan ook niet-ontvankelijk.