Milosavljević t. Servië, EHRM 25 mei 2021, nr. 57574/14

Een journalist heeft in een artikel verslag gedaan van de beschuldigingen aan het adres van het hoofd van een gemeentelijke dienst van aanranding van een minderjarig Romameisje. Later bleken die beschuldigingen ongegrond te zijn. De journalist is vervolgens wegens smaad veroordeeld tot een schadevergoeding. Het Hof acht dat niet onterecht, met name omdat de journalist in het artikel ongefundeerd had gesteld dat de betrokkene zich daadwerkelijk schuldig had gemaakt aan de aanranding. Het opleggen van een schadevergoedingsplicht is dan ook niet in strijd met art. 10 EVRM.

Halet t. Luxemburg, EHRM 11 mei 2021, nr. 21884/18

In de ‘Luxleaks’-affaire heeft een (oud-)medewerker van PricewaterhouseCoopers (PwC) documenten met informatie over belastingteruggaves aan een journalist overhandigd. In verband daarmee is hij veroordeeld tot een boete vanwege de aantasting van de reputatie van PwC. Het Hof is het eens met de nationale rechter dat dit belang zwaarder kon wegen dan dat van de medewerker, vooral omdat die pas met zijn informatie naar buiten was gekomen toen al veel bekend was over de praktijken van PwC. Art. 10 EVRM is door de veroordeling dan ook niet geschonden.

Matalas t. Griekenland, EHRM 25 maart 2021, nr. 1864/18

In een conflict tussen een CEO en een bedrijfsjurist heeft de CEO zich in een intern aan de bedrijfsjurist toegestuurd document kritisch over haar uitgesproken. De bedrijfsjurist heeft vervolgens een strafklacht wegens laster ingediend, die leidde tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de CEO van vijf maanden. Het EHRM oordeelt dat de nationale rechters bij het opleggen van deze zware straf de context van de kwestie, de beperkte effecten op de reputatie van de bedrijfsjurist en de relatief rustige toon van het document niet voldoende hebben meegewogen. Strijd met art. 10 EVRM.

Gawlik t. Liechtenstein, EHRM 16 februari 2021, nr. 23922/19

Een medisch specialist verdenkt een collega van het welbewust toedienen van hoge doses morfine aan patiënten met het doel om actieve euthanasie te plegen. Hij doet daarvan aangifte bij de politie, maar na onderzoek blijkt dat de collega zorgvuldig heeft gehandeld. De specialist wordt daarop ontslagen wegens schending van de reputatie van en het vertrouwen in het ziekenhuis. Het Hof beoordeelt de kwestie op basis van zijn criteria voor klokkenluiden en besluit dat het ontslag niet in strijd was met art. 10 EVRM.

Dickinson t. Turkije, EHRM 2 februari 2021, nr. 25200/11

Artistieke uitingen/satire. Een collagekunstenaar heeft in 2006 een collage gemaakt waarop hij de toenmalige minister-president Erdogan afbeeldde als een hond die aan het lijntje van de Amerikaanse president Bush liep. Daarvoor is hij in voorarrest genomen en veroordeeld tot een boete en een voorwaardelijke gevangenisstraf. Het Hof benadrukt dat het hier ging om een satirische artistieke uiting jegens een politicus, waarvan het doel was kritiek te leveren op het buitenlandbeleid. Een strafrechtelijke veroordeling daarvoor is onevenredig en levert een schending op van art. 10 EVRM.

Gheorghe-Florin Popescu t. Roemenië, EHRM 12 januari 2021, nr. 79671/13

Een journalist heeft in een serie van vijf blogposts scherp verwoorde kritiek geleverd op redacteur L.B. De laatste heeft een smaadprocedure gestart en heeft daarbij een schadevergoeding wegens reputatieschade ontvangen. Het EHRM oordeelt dat de nationale rechters daarbij ten onrechte alleen hebben gekeken naar de geleden reputatieschade, en niet naar andere criteria die zij volgens de EHRM-rechtspraak in hun oordeel hadden moeten betrekken, zoals de vraag of L.B. als een publiek figuur kon worden aangemerkt en de vraag naar het verspreidingsbereik van de blogposts. Daardoor is art. 10 EVRM geschonden.

Balaskas t. Griekenland, EHRM 5 november 2020, nr. 73087/17

Een rector van een middelbare school heeft een blogpost gepubliceerd waarin hij een opstand waarmee het begin van de val van het militaire bewind in de jaren ’70 werd gemarkeerd, aanduidde als ‘de ultieme leugen’. Hierop heeft een journalist hem in een krantenartikel gekenschetst als ‘neonazi’ en ‘theoreticus van de Gouden Dagenraad’. Daarop is de journalist strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld wegens belediging. Volgens het EHRM heeft de rector zich door zijn uitingen bewust blootgesteld aan een scherpe reactie, en hebben de nationale rechters de context van de journalistieke uitingen niet voldoende betrokken in hun beoordeling. Schending art. 10 EVRM.

Kaboğlu en Oran t. Turkije (nr. 2), EHRM 20 oktober 2020, nr. 36944/07

Twee hoogleraren hebben in 2004 een kritisch rapport uitgebracht over minderheidsrechten. Tijdens een parlementair debat over het rapport sprak een parlementariër heel negatief over de persoon van de hoogleraren. Een smaadprocedure die zij daarop startten was niet succesvol. Wel werden de hoogleraren op hun beurt vervolgd omdat het rapport denigrerend zou zijn voor de staat, al werden zij niet veroordeeld. Volgens het EHRM is de reputatie van de hoogleraren niet zodanig aangetast door de beledigingen van de parlementariër dat art. 8 EVRM is geschonden. Wel leverde de strafvervolging een schending op van de vrijheid van meningsuiting (art. 10 EVRM).

OOO Regnum t. Rusland, EHRM 8 september 2020, nr. 22649/08

Een nieuwswebsite heeft in 2005 een aantal feitelijke nieuwsberichten geplaatst over een vermeende kwikvergiftiging door het drinken van een bepaald merk appelsap. De berichten waren gebaseerd op officiële rapporten en berichten van overheidsinstanties. De website-eigenaar werd in een door de producent ingestelde smaadprocedure veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding van bijna 30.000 Euro. Volgens het EHRM ging het hier om journalistieke, informatieve berichtgeving die was gebaseerd op officiële rapporten, over een onderwerp van algemeen belang. De nationale rechter heeft ten onrechte de reputatie van de producent zwaarder laten wegen dan de uitingsvrijheid, zodat art. 10 EVRM is geschonden.

Monica Macovei t. Roemenië, EHRM 28 juli 2020, nr. 53028/14

Klaagster, een politica, moest een schadevergoeding betalen aan een politicus van een ander partij en de nationale uitspraak in vijf kranten publiceren, omdat zij hem van corruptie had beschuldigd. Het EHRM stelde een schending van art. 10 EVRM vast, omdat de nationale rechters geen overtuigende redenen hebben gegeven voor hun bevinding dat klaagster incorrecte feitelijke uitspraken had gedaan. Bovendien betroffen de uitingen een politicus en een maatschappelijk probleem en zouden de sancties klaagster kunnen afschrikken in de toekomst haar mening te geven.