Almeida Arroja t. Portugal, EHRM 19 maart 2024, nr. 47238/19

Een politiek commentator bij een commerciële omroep heeft in een televisiediscussie scherpe kritiek geuit op een bekende advocaat bij een gerenommeerd advocatenkantoor. Hij beschuldigde hem ervan al te veel invloed te hebben uitgeoefend op politieke besluitvorming omtrent de bouw van een nieuwe ziekenhuisvleugel. Daarop is de commentator vervolgd en veroordeeld tot een hoge schadevergoeding wegens smaad. Het EHRM acht dat onterecht, gelet op de aard van de uitingen, het beperkte bereik van het televisiedebat, de bekendheid van de advocaat en de hoogte van de schadevergoedingen. Art. 10 EVRM is door de veroordeling dan ook geschonden.

Ramadan t. Frankrijk, EHRM 9 januari 2024 (ontv.besl.), nr. 23443/23

De islamitische intellectueel Ramadan is in 2018 beschuldigd van verkrachting van onder meer X. In een nieuw boek heeft Ramadan de naam van X expliciet genoemd, net als in berichtgeving rondom de publicatie daarvan. Hij is vervolgens veroordeeld tot een schadevergoeding vanwege verspreiding van de naam van een slachtoffer in een zedenzaak. Het EHRM oordeelt dat art. 10 EVRM hierdoor niet is geschonden. Om zijn eigen reputatie en belangen te kunnen verdedigen had Ramadan de naam van X niet hoeven noemen. Ook had hij kunnen voorzien dat hij, door dat te doen, zou handelen in strijd met de relevante wetgeving.

Allée t. Frankrijk, EHRM 18 januari 2024, nr. 20725/20

Een secretaresse heeft seksuele intimidatie op de werkvloer ondervonden. Daarover heeft zij in een e-mail aan een aantal betrokkenen en verantwoordelijken geklaagd. Haar echtgenoot heeft vervolgens een openbaar bericht hierover op Facebook geplaatst dat veel aandacht heeft getrokken. Beiden zijn vervolgens strafrechtelijk veroordeeld wegens smaad. Het Hof oordeelt dat klaagster niet het doel had haar mail openbaar te maken. De Franse rechters hebben bovendien te hoge eisen gesteld aan het feitelijke bewijs van de juistheid van de aantijgingen en hebben te weinig waarde gehecht aan de noodzaak om te kunnen klagen over seksuele intimidatie. Art. 10 EVRM is daardoor geschonden.

Eigirdas en VI Demokratijos pletros fondas t. Litouwen, EHRM 12 september 2023, nrs. 84048/17 en 84051/17

Een journalist heeft in een tijdschrift een artikel over de ‘tien machtigste oligarchen’ van Litouwen geschreven. Naar aanleiding van klachten van een van deze personen heeft een Commissie vastgesteld dat het artikel onvoldoende feitelijke grondslag had en is de journalist verplicht dat oordeel te publiceren. Het Hof benadrukt dat het artikel een belangrijk onderwerp betrof, nu de betrokkene ook veel politieke invloed had. De nationale rechter heeft dat onvoldoende meegewogen. Evenmin is goed gekeken naar de (relatief beperkte) gevolgen van de publicatie voor de betrokkene en de vergaande gevolgen van rectificatie voor de journalist. Hierdoor is art. 10 EVRM geschonden.

Radio Broadcasting Company B92 AD t. Servië, EHRM 5 september 2023, nr. 67369/16

In een nieuwsuitzending over vermeende fraude bij aanbesteding van een varkenspestvaccin is bericht dat verschillende mensen, waaronder staatssecretaris Z.P,. onder druk van een speciaal aanklager van de verdachtenlijst waren afgevoerd. In een daarover aangespannen smaadzaak is Z.P. in het gelijk gesteld. Het Hof oordeelt dat Z.P. als staatssecretaris meer moest kunnen verdragen en dat het ging om rustige, accurate berichtgeving die was gebaseerd op feiten. Ook had deze betrekking op een onderwerp van algemeen belang. Zeker nu de eisen van journalistieke zorgvuldigheid in acht zijn genomen, is een verkeerde afweging op nationaal niveau gemaakt. Schending art. 10 EVRM.

Gaspari t. Armenië, EHRM 11 juli 2023, nr. 67783/13

Klager is veroordeeld voor gemaakte opmerkingen richting de politie tijdens een demonstratie. Ondanks de provocerend en opruiende bewoordingen, oordeelt het EHRM dat de veroordeling een inbreuk op zijn recht op vrijheid van meningsuiting oplevert vanwege de context waarin de beledigende uiting is gedaan, namelijk een demonstratie over een gevoelig onderwerp in de Armeense maatschappij.

Sàrl Gator t. Monaco, EHRM 11 mei 2023, nr. 18287/18, [EVRM art. 10]

Tegen Sàrl Gator is een procedure gestart wegens achterstallige huur. In zijn hoger-beroepschrift in de zaak insinueert de onderneming dat de verhurende onderneming frauduleus handelt. Na bezwaar daartegen heeft de rechter geoordeeld dat de betreffende, korte passage in het hoger-beroepschrift lasterlijk is en daaruit moet worden geschrapt. Het EHRM acht dit een redelijke en proportionele sanctie, gelet op het feit dat de beschuldigingen niet werden onderbouwd en bovendien geen onderwerp van algemeen belang of een publieke persoon betroffen. Geen schending art. 10 EVRM.

Udovychenko t. Oekraïne, EHRM 23 maart 2023, nr. 46396/14

Udovychenko was ooggetuige van een verkeersongeval waarbij een voetganger ernstig gewond raakte. Later vertelde zij aan een journalist dat ze de zoon van een voormalig parlementslid uit de auto zag stappen die bij het ongeval betrokken was. Die uitlating leidde tot een smaadzaak tegen haar, waarbij ze tot 10.000 euro schadevergoeding werd veroordeeld wegens reputatieschade. Het Hof benadrukt het belang van het openlijk kunnen getuigen over gebeurtenissen als deze en op de goede trouw van Udovychenko. Zeker in het licht van de gevolgen voor haar was de veroordeling tot de hoge schadevergoeding disproportioneel en strijdig met art. 10 EVRM.

Google (Déréférencement d’un contenu prétendument inexact), HvJ EU 8 december 2022, zaak C-460/20

Volgens verzoekers in het hoofdgeding is via webpublicaties onjuiste informatie over hen verspreid. Zij hebben daarom Google verzocht om verwijzingen naar de publicaties te verwijderen, net als de miniaturen van de foto’s bij de publicaties die worden weergegeven in ‘Google Afbeeldingen’. Het HvJ gaat in op de afweging die zoekmachine-exploitanten in dit soort zaken moeten maken tussen privacy en het recht op informatie. Een verwijderingsverzoek hoeft alleen te worden ingewilligd als betrokkene de onjuistheid van de informatie voldoende heeft aangetoond. Bij de ‘thumbnails’ moet Google rekening houden met de informatieve waarde van de foto’s, los van de oorspronkelijke publicatiecontext.

Marcinkevičius t. Litouwen, EHRM 15 november 2022, nr. 24919/20

In een interview heeft een oprichter van een grote Baltische onderneming verschillende beschuldigingen geuit jegens de mede-oprichter en rijkste persoon in Litouwen: N.N. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een verplichting tot intrekking van het interview, omdat daarin feitelijk onjuiste informatie zou zijn gegeven. Het Hof overweegt dat de nationale rechters een goede toetsing hebben uitgevoerd, maar een cruciale zin onvoldoende in zijn context hebben gelezen en die onterecht als feitelijk hebben aangemerkt. Zeker nu het ging om een bijdrage aan een publiek debat en N.N. een publiek figuur was, vormde de intrekkingsverplichting een schending van art. 10 EVRM.