SCHUFA Holding (scoring), HvJ EU 7 december 2023, zaak C-634/21

Kredietwaardigheidswaardigheidsbureau SCHUFA verstrekt informatie over de kredietwaardigheid van consumenten. Zij doet daarbij gedragsvoorspellingen op basis van statistische analyses op grond van bepaalde persoonskenmerken. Het HvJ EU oordeelt dat het hierbij gaat om een ‘besluit’ in de zin van art. 22 lid 1 AVG, nu de waarschijnlijkheidsbeoordeling aanmerkelijke gevolgen kan hebben. Deze vorm van ‘scoring’ is niet toegestaan, tenzij in ieder geval passende maatregelen worden genomen om het risico op fouten te minimaliseren en te beschermen tegen discriminatie. Het is aan de nationale rechter om dit voor de onderhavige zaak te onderzoeken.

Tena Arregui t. Spanje, EHRM 11 januari 2024, nr. 42541/18

In het kader van een intern onderzoek binnen een politieke partij werd de e-mailcorrespondentie gemonitord van partijlid P. Daarbij werden verschillende mails die een bestuurslid van de partij vanaf zijn privéaccount had verstuurd onderschept en aan andere seniorleden doorgestuurd. Het EHRM erkent dat dit een ernstige inmenging in het briefgeheim oplevert, maar wijst op de bijzondere context van een interne kwestie binnen een politieke partij. Daarbij is verdergaande monitoring mogelijk, mits voldoende waarborgen worden geboden. In dit geval was de redengeving voor de interceptie en het doorsturen niet onredelijk of willekeurig. Art. 8 EVRM is daarom niet geschonden.

Ligue des droits humains (Vérification du traitement des données par l’autorité de contrôle), HvJ EU 16 november 2023, nr. C-333/22

BA heeft een veiligheidsattest aangevraagd en dat niet gekregen. Hij verzocht daarop om inzage in de onderliggende persoonsgegevensregistratie, maar dat werd hem geweigerd. In plaats daarvan heeft het Controleorgaan op de politionele informatie een controle en correctie uitgevoerd, echter zonder aan BA mee te delen wat er is veranderd. Het HvJ EU oordeelt dat richtlijn 2016/680 in dit soort gevallen een zekere ruimte biedt om een minimum aan informatie toch mee te delen. In ieder geval moet er volwaardige rechterlijke toetsing mogelijk zijn van het besluit van een toezichthoudende autoriteit om een uitgevoerde controle te beëindigen.

Plechlo t. Slowakije, EHRM 26 oktober 2023, nr. 18593/19

In 2006 is toestemming gegeven om onder meer Plechlo’s telefoongesprekken af te tappen in verband met een corruptieonderzoek. Dat onderzoek werd toen beëindigd, maar later, in 2016, is een nieuw onderzoek gestart waarbij de in 2006 verkregen gegevens weer werden gebruikt. Het Hof oordeelt dat er ernstige gebreken kleefden aan de oorspronkelijke machtiging om de telefoongesprekken af te tappen, waarbij bovendien te weinig procedurele waarborgen werden geboden. Art. 8 EVRM is daardoor geschonden.

N.F. e.a. t. Rusland, EHRM 12 september 2023, nrs. 3537/15 en 8 andere

In Rusland worden persoonsgegevens na strafrechtelijke onderzoeken lang bewaard in een databank, ook als verdachten zijn ontslagen van rechtsvervolging of als een straf is afgelopen. Deze bewaring kan tot moeilijkheden leiden bij het vinden van een baan. Het EHRM oordeelt dat de Russische wetgeving met onvoldoende waarborgen is omkleed. Met name ontbreekt openheid over de vraag wanneer gegevens uit de databank kunnen worden verwijderd en is er geen ruimte om een afweging te maken tussen het bewaringsdoel en de gevolgen van die bewaring voor de datasubjecten. Dit betekent dat art. 8 EVRM is geschonden.

Wieder en Guarnieri t. het Verenigd Koninkrijk, EHRM 12 september 2023, nrs. 64371/16 en 64407/16

Twee in Amerika en Duitsland woonachtige IT-onderzoekers hebben bij een Britse rechter klachten ingediend over de doorgifte van hun gegevens aan het Verenigd Koninkrijk en de verwerking, analyse en opslag van die gegevens. Het VK heeft gesteld dat het Hof geen rechtsmacht heeft, omdat de beide klagers niet in het VK wonen. Het EHRM oordeelt echter dat het bij het bepalen van jurisdictie niet gaat om de verblijfsplaats van de slachtoffers, maar om de vraag waar een inbreuk plaatsvindt. In lijn met zijn eerdere uitspraak in Big Brother Watch verklaart het Hof dat art. 8 EVRM is geschonden.

Glukhin t. Rusland, EHRM 4 juli 2023, nr. 11519/20

In 2019 voerde Glukhin in een Moskouse metro een vreedzame protestactie uit. Hij droeg onder meer een banner met de tekst ‘ik riskeer vijf jaar gevangenisstraf vanwege vreedzame protesten’. Vlak daarna werd hij aangehouden en – op basis van CCTV-beelden – veroordeeld wegens een niet-aangemelde protestactie. Dit acht het EHRM in strijd met art. 10 EVRM. Daarnaast kan het niet anders dan dat Glukhin is geïdentificeerd dankzij gezichtsherkenningssoftware. Daarbij gelden in Rusland weinig waarborgen en de inzet van deze software stond niet in verhouding tot de overtreding. Deze verwerking van biometrische persoonsgegevens is daarom in strijd met art. 8 EVRM.

Margari t. Griekenland, EHRM 20 juni 2023, nr. 36705/16

Margari is aangehouden vanwege fraude en vervalsing. Omdat vermoed werd dat zij haar handelen voort zou zetten en herkenning door het publiek nodig werd gevonden, werd toestemming verleend om haar foto en persoonsgegevens te publiceren. Het EHRM acht dat op zichzelf niet onredelijk, de publicatie was hier ook beperkt van aard. Margari was echter zelf niet op de hoogte gesteld van de publicatie en had ook weinig mogelijkheden om er in rechte tegen op te komen. Met 4 stemmen tegen 3 oordeelt het Hof daarom dat art. 8 EVRM is geschonden.

Jehovah’s Witnesses t. Finland, EHRM 9 mei 2023, nr. 31172/19

In Finland is aan de Jehova’s Getuigen de verplichting opgelegd om bij huis-aan-huisbezoeken de bewoner te vragen om toestemming voor het maken van aantekeningen waarbij persoonsgegevens worden vermeld. Het HvJ EU heeft in een prejudiciële uitspraak uit 2018 bevestigd dat het toestemmingsvereiste ook in dit soort gevallen geldt. Het EHRM bevestigt dit nu en oordeelt dat het moeten verzoeken om toestemming niet in strijd komt met de godsdienstvrijheid. Zeker nu het vragen om toestemming niet heel belastend is, is de kern van de religieuze vrijheid niet geraakt en is art. 9 EVRM dus niet geschonden.

Hauptpersonalrat der Lehrerinnen und Lehrer, HvJ EU 30 maart 2023, zaak C-34/21

Tijdens de covid-19-pandemie is in het Duitse Land Hessen besloten tot livestreaming van het openbaar onderwijs. Leerkrachten werd daarbij niet gevraagd om toestemming te geven voor de verwerking van hun gegevens. Dit heeft vragen opgeroepen die zich toespitsen op de uitleg van art. 88 AVG, dat het mogelijk maakt om nadere nationale beschermingsregels vast te stellen ten aanzien van arbeidsverhoudingen. Het HvJ aanvaardt dat dit lidstaten enige discretionaire ruimte biedt, maar stelt ook voorwaarden aan de invulling daarvan. In het bijzonder moet de nationale regelgeving echt iets toevoegen en mag de inhoud en doelstellingen van de AVG niet ondermijnen.