Tamazount e.a. t. Frankrijk, EHRM 4 april 2024, nrs. 17131/19 e.a.

Vijf kinderen van ‘Harki’s’ – Algerijnse soldaten die in de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog aan Franse zijde meevochten – klagen over het ondervonden leed tijdens de oorlog en daarna. Een staatsaansprakelijkheidszaak is gestrand op onbevoegdheid van de Franse rechter. Het leed dat ze in Frankrijk hebben ondervonden, waar ze in ‘Harkikampen’ moesten leven, is wel gecompenseerd. Het EHRM erkent dat de Franse onbevoegdheidsdoctrine voor buitenlands beleid een legitieme beperking van art. 6 lid 1 EVRM oplevert. Het waardeert de erkenning van het leed van de Harki’s, maar acht de geboden genoegdoening ontoereikend; daardoor is de strijd met art. 3 niet opgeheven.

Zöldi t. Hongarije, EHRM 4 april 2024, nr. 49049/18

De Hongaarse Nationale Bank heeft verschillende stichtingen opgericht om economisch onderzoek te financieren. Een onderzoeksjournalist doet een verzoek tot openbaarheid van bestuur en wil onder meer de identiteit weten van de ontvangers van onderzoeksbeurzen. Dit wordt geweigerd op gronden van persoonsgegevensbescherming. Het Hof oordeelt dat in dit geval art. 10 EVRM van toepassing is. De persoonsgegevensbescherming komt weinig waarde toe omdat het niet gaat om het privéleven van de ontvangers, maar om hun publieke identiteit. Gelet op het belang van transparantie en goede berichtgeving over besteding van publieke middelen is art. 10 EVRM geschonden door de niet-openbaarmaking van de informatie.

Landeshauptstadt Wiesbaden, HvJ EU (GK) 21 maart 2024, zaak C-61/22

RL heeft een nieuwe identiteitskaart aangevraagd, maar hij weigert de daarvoor benodigde vingerafdrukken af te geven. In de procedure daarover heeft de nationale rechter het HvJ EU gevraagd of de Europese verordening over identiteitsbewijzen verenigbaar is met art. 7 en 8 Hv. Het HvJ EU oordeelt dat dit wel het geval is, nu er legitieme doelstellingen worden nagestreefd (betrouwbaarheid van identiteitskaarten, interoperabiliteit), de kern van het privéleven niet wordt geraakt, bewaren van vingerafdrukken een geschikte en noodzakelijke manier is om de doelen te bereiken, en de ernst van de inmenging niet zodanig is dat het proportionaliteitsvereiste is aangetast.

Kaczmarek t. Polen, EHRM 22 februari 2024, nr. 16974/14

Van een voormalige minister is een tijdlang het telefoonverkeer afgetapt omdat hij verdacht werd van betrokkenheid bij corruptie. Tijdens een persconferentie over het onderzoek lieten de vervolgingsautoriteiten een stukje horen van een telefoongesprek tussen de echtgenote van de minister en een politiecommandant. Het EHRM oordeelt dat er geen wettelijke grondslag was om onderzoeksmateriaal tijdens een persconferentie te openbaren, zodat dit een schending van art. 8 EVRM oplevert. Vervolgens is het materiaal te lang bewaard, als het al bewaard had mogen worden; ook dat is in strijd met art. 8 EVRM.

Podchasov t. Rusland, EHRM 13 februari 2024, nr. 33696/19

Elektronische berichtendienst Telegram is in 2017 onder meer verplicht om op verzoek van de veiligheidsdiensten de encryptiesleutel aan te reiken om bepaalde berichten te kunnen ontsluiten. Telegram weigerde dit, omdat dit de encryptie van alle berichten zou verzwakken. Daarop heeft Rusland Telegram geblokkeerd. Het EHRM oordeelt dat het systematisch verzamelen en opslaan van Telegram-data in strijd is met art. 8 EVRM, gelet op het ontbreken van procedurele waarborgen. Encryptie is van groot belang ter bescherming van burgers tegen de staat en tegen criminaliteit. De verplichting leidt tot ondermijning daarvan en is in strijd met art. 8 EVRM.

Skoberne t. Slovenië, EHRM 15 februari 2024, nr. 19920/20

De communicatie van een oud-rechter is onderschept in verband met een verdenking van corruptie. Naar geldende wetgeving konden de gegevens veertien maanden worden bewaard ‘in het algemeen belang’. Gelet op deze lange periode en het ontbreken van nadere waarborgen acht het Hof dit niet verenigbaar met art. 8 EVRM, ook in het licht van de uitspraak van het HvJ EU daarover. Dat die uitspraak dateert van na de dataverzameling in deze zaak, doet daaraan volgens het Hof niet af. Het niet horen van twee eerdere medeverdachten als getuigen is verder in strijd met art. 6 EVRM.

Direktor na Glavna direktsia „Natsionalna politsia“ pri MVR – Sofia, HvJ EU (GK) 30 januari 2024, zaak C-118/22

In Bulgarije worden standaard biometrische en andere persoonsgegevens bewaard van mensen die onherroepelijk strafrechtelijk zijn veroordeeld wegens ambtshalve vervolgbare, opzettelijk gepleegde strafbare feiten. Het HvJ EU acht dat op zichzelf begrijpelijk vanwege het doel van criminaliteitsbestrijding en strafrechtspleging. Bij rehabilitatie moet echter een uitzondering kunnen worden gemaakt. Daarnaast mag zo’n bewaringsregeling niet te algemeen en te absoluut zijn, maar moet rekening worden gehouden met verschillende omstandigheden die maken dat het strikt noodzakelijk is om biometrische gegevens te bewaren. Ook moet differentiatie mogelijk zijn in de bewaartermijn.

Krankenversicherung Nordrhein, HvJ EU 21 december 2023, zaak C-667/21

Een medische instelling stelt op basis van haar wettelijke opdracht medische adviezen over arbeidsongeschiktheid op voor zorgverzekeraars. Zij doet dat in voorkomende gevallen ook als het de arbeidsongeschiktheid van haar eigen werknemers betreft. Het HvJ EU oordeelt dat dat niet als zodanig een onrechtmatige gegevensverwerking oplevert. Ook hoeft de instelling in beginsel niet te garanderen dat geen enkele collega van de betrokkene toegang heeft tot zijn gezondheidsgegevens. Wel moet de gegevensverwerking aan de verder geldende rechtmatigheids- en zorgvuldigheidseisen van art. 6 en 9 AVG voldoen.

SCHUFA Holding, HvJ EU 7 december 2023, gev. zaken C-26/22 en C-64/22

In het Duitse Land Hessen bestaat een regeling waardoor particuliere kredietinformatiebureaus informatie over de kwijtschelding van een restschuld na insolventie tot drie jaar kunnen bewaren. Het HvJ EU acht dit op zichzelf niet onredelijk in het belang van de contractpartners van zo’n kredietinformatiebureau, maar het geeft de nationale rechter mee dat ze moeten onderzoeken of de bewaartermijn in het licht van dit belang strikt noodzakelijk is. Ook moet de nationale rechter de belangen terdege afwegen, waarbij het benadrukt dat het gaat om informatie die individuele belangen ernstig kan schaden en die schade groter wordt naarmate de gegevens langer worden bewaard.

SCHUFA Holding (scoring), HvJ EU 7 december 2023, zaak C-634/21

Kredietwaardigheidswaardigheidsbureau SCHUFA verstrekt informatie over de kredietwaardigheid van consumenten. Zij doet daarbij gedragsvoorspellingen op basis van statistische analyses op grond van bepaalde persoonskenmerken. Het HvJ EU oordeelt dat het hierbij gaat om een ‘besluit’ in de zin van art. 22 lid 1 AVG, nu de waarschijnlijkheidsbeoordeling aanmerkelijke gevolgen kan hebben. Deze vorm van ‘scoring’ is niet toegestaan, tenzij in ieder geval passende maatregelen worden genomen om het risico op fouten te minimaliseren en te beschermen tegen discriminatie. Het is aan de nationale rechter om dit voor de onderhavige zaak te onderzoeken.