Vovk en Bogdanov t. Rusland, EHRM 11 februari 2020, nr. 15613/10, ECLI:CE:ECHR:2020:0211JUD001561310

Twee spelende kinderen vonden in het zand bij hun flat een granaat, die explodeerde toen zij hem lieten vallen. Daardoor zijn de kinderen zwaargewond geraakt. Het nationale onderzoek wees uit dat de granaat afkomstig was uit een wapendepot dat niet goed was bewaakt, maar de precieze verantwoordelijkheid daarvoor kon niet worden vastgesteld. Daardoor kon ook geen schadevergoeding aan de kinderen worden toegekend. Het Hof is van oordeel dat het nationale onderzoek tekortschoot en dat dit, samen met het ontbreken van effectieve rechtsmiddelen, een schending van art. 2 EVRM oplevert.

Sukachov t. Oekraïne, EHRM 30 januari 2020, nr. 14057/17, ECLI:CE:ECHR:2020:0130JUD001405717

Gelet op de structurele problemen van overbevolking in detentieinrichtingen in Oekraïne en het ontbreken van voldoende preventieve en compensatoire rechtsmiddelen, besluit het Hof een pilotprocedure tegen Oekraïne te starten. Binnen 18 maanden moet Oekraïne een aantal voldoende effectieve rechtsmiddelen in het leven roepen. Daarnaast moeten maatregelen worden getroffen om de leefruimte voor gevangenen te vergroten (bijvoorbeeld door het terugbrengen van het aantal voorlopig gehechten) en de gevangenisomstandigheden te verbeteren.

J.M.B. e.a. t. Frankrijk, EHRM 30 januari 2020, nr. 9671/15, ECLI:CE:ECHR:2020:0130JUD000967115

In verschillende Franse gevangenissen, met name in overzeese gebieden, is op grote schaal sprake van overvolle cellen en slechte leef- en hygiënische omstandigheden. Het Hof constateert om die reden een schending van art. 3 EVRM. Daarnaast bestaat er weliswaar een procedure om te kunnen klagen over slechte omstandigheden, maar het Hof stelt vast dat die vooralsnog niet heeft geleid tot daadwerkelijke verbeteringen. Dit betekent dat het als preventief rechtsmiddel niet voldoet aan de eisen van art. 13 EVRM. Ten aanzien van beide punten beveelt het Hof onder art. 46 aan om algemene verbetermaatregelen te treffen.

Europees Hof voor de Rechten van de Mens 14 januari 2020, nr. 75953/16, ECLI:CE:ECHR:2020:0114JUD007595316 (Kjølbro (President), Motoc, Lubarda, Ranzoni, Ravarani, Schukking, Paczolay)

Klager is een Irakees staatsburger die zich in Roemenië schuldig heeft gemaakt aan mensenhandel en nu naar Irak dreigt te worden uitgezet. In het individuele geval is onvoldoende aangetoond dat hij daar zodanige risico’s loopt dat uitzetting in strijd zou zijn met art. 2 en 3 EVRM. Het ontbreken van schorsende werking bij de relevante rechtsmiddelen levert wel een schending op van art. 13 EVRM. De klachten over verbreking van zijn gezinsleven (art. 8 EVRM) en een oneerlijk proces door het niet kunnen horen van een getuige (art. 6 EVRM) zijn kennelijk ongegrond.

Europees Hof voor de Rechten van de Mens 14 januari 2020, nrs. 78042/16 en 66158/14, ECLI:CE:ECHR:2020:0114JUD007804216 (Lemmens (President), Serghides, Pinto de Albuquerque, Dedov, Elósegui, Wennerström, Schembri Orland)

Naar Russisch recht is het niet mogelijk om een rechter aansprakelijk te stellen voor schade die is geleden door het onrechtmatig verspreiden van persoonsgegevens, tenzij de rechter daarvoor ook al strafrechtelijk verantwoordelijk is gehouden. Dit betekent dat er geen ‘recht’ is in de zin van art. 6 EVRM en dat deze bepaling niet van toepassing is. Wel vormt de beperking van de aansprakelijkheid een schending van art. 13 EVRM.

Europees Hof voor de Rechten van de Mens 14 januari 2020, nr. 41288/15, ECLI:CE:ECHR:2020:0114JUD004128815 (Spano (President), Bošnjak, Kūris, Jelić, Bårdsen, Pavli, Yüksel)

Op een Facebookpost met een foto waarop de klagers, beiden man, elkaar kusten, is een storm aan negatieve en homofobe reacties gekomen. Naar aanleiding van aangifte van discriminatie is besloten geen strafrechtelijk onderzoek in te stellen, onder meer omdat klagers met hun ‘excentrieke’ gedrag de reacties zelf hadden uitgelokt. Het Hof acht deze redengeving discriminerend en oordeelt dat het niet-optreden van de autoriteiten in strijd is met art. 8 jo. 14 EVRM. Daarnaast vormt de discriminerende weigering om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen een schending van het recht op toegang tot een effectief rechtsmiddel (art. 13 EVRM).

Hof van Justitie van de Europese Unie (GK) 5 november 2019, zaak C-192/18

Polen heeft gehandeld in strijd met zijn verplichtingen onder het Unierecht door (1) een verschillende pensioenleeftijd in te stellen voor vrouwelijke en voor mannelijke rechters en (2) de pensioenleeftijd van rechters te verlagen, en aan de minister van Justitie de discretionaire bevoegdheid toe te kennen om bepaalde rechters toch in functie te houden. In het bijzonder worden hierdoor het verbod van discriminatie naar geslacht en het beginsel van onafhankelijkheid en onafzetbaarheid van rechters op onaanvaardbare wijze aangetast.

Hof van Justitie van de EU21 november 2019, zaak C-379/18, ECLI:EU:C:2019:1000 (Vilaras, Kamerpresident, Rodin, Šváby (rapporteur), Jürimäe en Piçarra)

Het HvJ oordeelt dat een nationaal systeem waarbij een luchthavengebruiker niet kan opkomen tegen het besluit van een onafhankelijke toezichthoudende autoriteit tot goedkeuring van het systeem van luchthavengelden, maar alleen bij een civiele rechter beroep kan instellen tegen de luchthavenbeheerder en daarbij enkel kan aanvoeren dat de verschuldigde vergoeding niet billijk is, niet verenigbaar is met de EU-rechtelijke beginselen van doeltreffendheid en effectieve rechtsbescherming.

Europees Hof voor de Rechten van de Mens (GK) 21 november 2019, nr. 47287/15, ECLI:CE:ECHR:2019:1121JUD004728715 (Sicilianos (President), Nußberger, Spano, Kjølbro, Turković, Lemmens, Bianku, Karakaş, Vučinić, Potocki, Pejchal, Dedov, Grozev, Mits, Ravarani, Schukking, Paczolay)

Als een staat een asielzoekers wil terugsturen of uitzetten naar een derde land, moet de staat zich er volgens het Hof altijd van vergewissen dat de asielprocedure in dat land van zodanige kwaliteit is dat er geen risico bestaat op refoulement in strijd met art. 3 EVRM. Het Hof oordeelt verder dat er geen sprake is van vrijheidsbeneming bij het inrichten van een transitzone aan de grens waar asielzoekers verplicht de behandeling van een asielverzoek moeten afwachten, zolang de asielzoekers daar vrijwillig naartoe gaan en ook vrij zijn om de zone weer te verlaten.

Europees Hof voor de Rechten van de Mens 21 november 2019, nrs. 6978/18 en 8547/18, ECLI:CE:ECHR:2019:1121JUD000697818 (Turković (President), Sicilianos, Pejchal, Harutyunyan, Pastor Vilanova, Eicke, Sabato)

De hoogste Griekse bestuursrechter heeft geoordeeld dat een procedure over de berekening van liggelden zonder voorwerp is geraakt nu de beweerd onrechtmatige berekening door inwerkingtreding van nieuwe regelgeving alsnog rechtmatig is geworden. Voor eventuele schadevergoeding kunnen de klagers terecht bij de civiele rechter. Het Hof acht dit oordeel voldoende gemotiveerd en niet willekeurig en ziet hierin geen schending van het recht op toegang tot de rechter (art. 6 lid 1 EVRM).