Ligue des droits humains (Vérification du traitement des données par l’autorité de contrôle), HvJ EU 16 november 2023, nr. C-333/22

BA heeft een veiligheidsattest aangevraagd en dat niet gekregen. Hij verzocht daarop om inzage in de onderliggende persoonsgegevensregistratie, maar dat werd hem geweigerd. In plaats daarvan heeft het Controleorgaan op de politionele informatie een controle en correctie uitgevoerd, echter zonder aan BA mee te delen wat er is veranderd. Het HvJ EU oordeelt dat richtlijn 2016/680 in dit soort gevallen een zekere ruimte biedt om een minimum aan informatie toch mee te delen. In ieder geval moet er volwaardige rechterlijke toetsing mogelijk zijn van het besluit van een toezichthoudende autoriteit om een uitgevoerde controle te beëindigen.

Pajak e.a. t. Polen, EHRM 24 oktober 2023, nrs. 25226/18, 25805/18, 8378/19 en 43949/19

In 2017-2018 is in Polen wetgeving aangenomen op grond waarvan de pensioenleeftijd voor rechters is verlaagd van 67 jaar tot respectievelijk 60 jaar voor vrouwen en 65 jaar voor mannen. Het HvJ EU heeft in 2019 al geoordeeld dat deze wetgeving discriminatie op grond van leeftijd opleverde. Het EHRM bevestigt dit oordeel en benadrukt dat er geen objectieve reden is om aan te nemen dat 60-jarige vrouwen niet meer de intellectuele capaciteiten hebben die voor het rechterschap nodig zijn. Het EHRM stelt daarnaast een schending vast van art. 6 lid 1 EVRM omdat er onvoldoende rechtsbescherming tegen de wetgeving bestond.

Stoianoglo t. Moldavië, EHRM 24 oktober 2023, nr. 19371/22

Tegen de Moldavische Procureur-Generaal (PG) is in 2021 een strafrechtelijk onderzoek gestart op verdenking van ambtsmisdrijven. De PG werd daarbij automatisch geschorst; zijn beroepen hiertegen werden niet-ontvankelijk verklaard. Het EHRM overweegt dat andere beschikbare rechtsmiddelen niet effectief waren, ook vanwege het automatische karakter van de schorsing. Daarom hoefden ze niet te worden uitgeput in het licht van art. 35 lid 1 EVRM. Hieruit blijkt ook dat er te weinig rechtsbescherming is geboden in de zin van art. 6 lid 1 EVRM, al ziet het Hof in dat een schorsingsmaatregel in omstandigheden als deze op zichzelf gerechtvaardigd kan zijn.

A.D. t. Malta, EHRM 17 oktober 2023, nr. 12427/22

Een minderjarige bootvluchteling is in 2021 op Malta aangekomen. In verband met de risico’s van coronabesmetting is hij twee weken in besloten quarantaine gehouden. Daarna is hij gedetineerd omdat zijn minderjarigheid nog niet vaststond. Het Hof acht de omstandigheden van detentie in verband met de kwetsbaarheid van de vluchteling in strijd met art. 3 EVRM. Detentie voor twee weken om besmetting met corona te voorkomen is niet in overeenstemming met art. 5 lid 1 (b) EVRM. Evenmin is langdurige detentie van een kwetsbare minderjarige vluchteling te verenigen met art. 5 lid 1 (f) EVRM. Art. 5 is dan ook geschonden.

Panju t. België (nr. 2), EHRM 23 mei 2023, nr. 49072/21

In een strafzaak die sinds 2002 loopt heeft het EHRM in 2014 geoordeeld dat de redelijketermijneis van art. 6 EVRM is geschonden. Vervolgens is in België besloten de vervolging niet-ontvankelijk te verklaren omdat de onredelijk lange duur de verdedigingsrechten onherstelbaar had geschonden. Panju wil in aanvulling daarop ook nog een financiële schadevergoeding ontvangen. Met de Belgische autoriteiten oordeelt het EHRM dat zo’n vergoeding niet nodig is als al tot niet-ontvankelijkverklaring is overgegaan; met dat laatste wordt voldoende rechtsherstel geboden. De gemaakte keuze is dan ook verenigbaar met art. 6 en 13 EVRM.

Burando Holding B.V. en Port Invest B.V. t. Nederland, EHRM 16 mei 2023, nrs. 3124/16 en 3205/16

Een onderneming is mogelijk betrokken geweest bij het lozen van vervuild afvalwater. In verband met het onderzoek daarnaar zijn gegevens onderschept, waarbij is gebleken dat de onderneming zich ook schuldig zou maken aan verboden prijsafspraken. Met instemming van het Openbaar Ministerie is de relevante informatie daarop doorgegeven aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Het EHRM oordeelt dat de wettelijke grondslag voor deze doorgifte duidelijk en voorspelbaar is en dat de doorgifte met voldoende waarborgen is omkleed. Er waren relevante en voldoende redenen voor de doorgifte en er was toereikende rechtsbescherming. Er is daarom geen strijd met art. 8 of 13 EVRM.

S.P. e.a. t. Rusland, EHRM 2 mei 2023, nr. 36463/11

In Russische gevangenissen bestaat er een informele ‘pikorde’, waarvan de laagste klasse wordt gevormd door de paria’s. De paria’s moeten vernederend werk uitvoeren, worden sociaal en fysiek gesegregeerd, mogen andere gevangenen niet aanraken etc. Het EHRM acht het bestaan van deze pikorde aannemelijk en oordeelt dat die voor de outcasts vernederende en onmenselijke behandeling oplevert. De Russische autoriteiten zijn zich bewust van de situatie, maar ondernemen er niets tegen. Ook ontbreekt een effectief rechtsmiddel. Dat betekent dat dit informele systeem in strijd is met art. 3 en 13 EVRM.

Szaxon t. Hongarije, EHRM 21 maart 2023 (ontv.besl.), nr. 54421/21

Naar aanleiding van een eerdere pilotuitspraak van het EHRM in de zaak Gászo t. Hongarije heeft Hongarije nieuwe wetgeving aangenomen die het mogelijk maakt om rechtsherstel te krijgen wanneer civiele procedures onredelijk lang vertraagd zijn. Het EHRM oordeelt in overeenstemming met de bevindingen van het Comité van Ministers dat de nieuwe procedure voldoende rechtsherstel kan bieden en tot een aanvaardbaar niveau van compensatie kan leiden. Slachtoffers van redelijke-termijnoverschrijdingen moeten dit rechtsmiddel daarom uitputten voordat hun klacht bij het EHRM ontvankelijk kan worden verklaard.

Dual Prod, HvJ EU 23 maart 2023, zaak C-412/21

Aan een onderneming is in verband met verdenking van overtreding van belastingwetgeving een bestuursrechtelijke schorsing van de vergunning voor accijnsproducten opgelegd. Later is in de strafrechtelijke procedure ook zo’n schorsingsmaatregel opgelegd. De nationale rechter moet nagaan of bij de bestuursrechtelijke schorsingsmaatregel sprake is van een strafrechtelijke sanctie. Als dat zo is, is het in strijd met de onschuldpresumptie om zo’n maatregel op te leggen als de schuld nog niet vaststaat. Daarnaast kan dan sprake zijn van bis in idem. Ook als sprake is van twee ongelijksoortige sancties (bestuursrechtelijk resp. strafrechtelijk), moet echter het evenredigheidsbeginsel in acht worden genomen.

Miladinova t. Bulgarije, EHRM 7 februari 2023, nr. 31604/17

In 2012 is een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar Miladovina’s mogelijke betrokkenheid bij diefstal. Dit onderzoek is in 2014 beëindigd – een formele en definitieve beslissing. Klaagster heeft daarop een actie uit staatsaansprakelijkheid ingesteld vanwege geleden reputatie- en integriteitsschade. Het onderzoek werd toen heropend, waardoor de civiele procedure niet kon worden voortgezet. Uiteindelijk is Miladovina vrijgesproken. Volgens het EHRM waren er geen goede redenen voor de heropening van het onderzoek en heeft die (mogelijk welbewust) de civiele rechtsgang gefrustreerd. Daardoor is Miladovina’s recht op toegang tot de rechter (art. 6 lid 1 EVRM) geschonden.