Freitas Rangel t. Portugal, EHRM 11 januari 2022, nr. 78873/13

Een bekende Portugese journalist heeft in 2010 een verklaring in het parlement en de media afgelegd waarin hij zich kritisch uitsprak over de banden tussen bepaalde rechters, openbare aanklagers en journalisten. Daardoor kon volgens hem vertrouwelijke informatie over strafprocedures te gemakkelijk in de media terechtkomen. Naar aanleiding van aanklachten van de beroepsorganisaties voor rechters en aanklagers is hij veroordeeld tot schadevergoedingen van 25.000 euro. Het Hof acht dat disproportioneel. In dit debat over een onderwerp van algemeen belang had de uitingsvrijheid zwaarder moeten wegen dan de bescherming van de reputatie van publieke instituties. Schending art. 10 EVRM.

Hashemi t. Azerbeidzjan, EHRM 13 januari 2022, nrs. 1480/16 e.a.

In de jaren ’00 zijn acht Afghaanse en Pakistaanse staatsburgers naar Azerbeidzjan gevlucht. Hun later daar geboren kinderen werd – ongeacht de gelding van het ius-soli-beginsel – de Azerbeidzjaanse nationaliteit ontzegd, omdat de ouders geen Azerbeidzjaans staatsburgerschap hadden. Het EHRM acht de wetgeving op dit punt onduidelijk, maar oordeelt dat die wel tendeert naar erkenning van het ius-soli-beginsel. Hoe dan ook is de wetgeving willekeurig toegepast, in strijd met art. 8 EVRM.

Yefimov en Youth Human Rights Group t. Rusland, EHRM 7 december 2021, nrs. 12385/15 en 51619/15

De oprichter van een liefdadigheidsorganisatie heeft op de website daarvan een stukje geschreven waarin hij kritiek uit op de Russisch Orthodoxe Kerk. Hij is daarvoor strafrechtelijk vervolgd, op een terroristenlijst geplaatst en bedreigd met plaatsing in een psychiatrische inrichting. De organisatie is in verband daarmee ontbonden. Het EHRM wijst op het intimiderende effect van dit soort maatregelen op maatschappelijke waakhonden en op het ontbreken van iedere rechtvaardiging. De ontbinding van de organisatie was disproportioneel en berustte bovendien op een onvoorzienbare lezing van de wetgeving. Strijd met art. 10 en 11 EVRM.

Yakut Republican Trade-Union Federation t. Rusland, EHRM 7 december 2021, nr. 29582/09

In 2006 is in een Russische gevangenis een vakbond voor gevangenen opgericht, tegen een daarop geldend verbod in. Deze vakbond heeft ook aansluiting gevonden bij een vakbondsfederatie. Deze federatie is vervolgens verplicht om de vakbond het lidmaatschap weer te ontzeggen. Het EHRM wijst erop dat werk in gevangenissen van bijzondere aard is. Bovendien is er nauwelijks Europese eenduidigheid over de vraag of gevangenen vakbonden mogen oprichten. Hoewel het Hof niet uitsluit dat dit in de toekomst anders wordt, acht het de verplichting om de vakbond niet als federatielid toe te laten nu niet in strijd met art. 11 EVRM.

Women’s Initiatives Supporting Group e.a. t. Georgië, EHRM 16 december 2021, nrs. 73204/13 en 74959/13

In 2013 wilde een (klein) aantal leden van de Georgische LHTB-gemeenschap een rally organiseren ter gelegenheid van de Internationale Dag tegen Homofobie. Toen zij bij het plein aankwamen waar de rally zou plaatsvinden, werden ze opgewacht door zo’n 40.000 tegendemonstranten, die hen belaagden en bedreigingen riepen. De politie deed niets om hen tegen te houden, maar leek hen zelfs te ondersteunen. Het EHRM ziet hierin een aantasting van de menselijke waardigheid en veroordeelt scherp de door homofobie ingegeven nalatigheid van de autoriteiten, die het in strijd acht met art. 3 en 14 EVRM.

Tunikova e.a. t. Rusland, EHRM 14 december 2021, nrs. 55974/16, 53118/17, 27484/18 en 28011/19

Vier vrouwen zijn in Rusland het slachtoffer geworden van huiselijk geweld. De autoriteiten hebben weinig tot niets gedaan om hen daartegen te beschermen of achteraf een onderzoek in te stellen; het geweld zou daarvoor niet ernstig genoeg zijn geweest. Het EHRM benadrukt dat de wetgeving over huiselijk geweld in Rusland vergaand tekortschiet en dat er veel te weinig concrete beschermingsmaatregelen worden genomen. Bovendien is sprake van structurele discriminatie jegens vrouwen. Om deze met art. 3 en 14 EVRM strijdige situatie te remediëren, geeft het Hof onder art. 46 EVRM een reeks aanwijzingen voor aanpassing van wetgeving, beleid en uitvoeringspraktijk.

Stoyanov en Tabakov t. Bulgarije (nr. 2), EHRM 7 december 2021, nr. 64387/14

In 2013 zijn Stoyanov en Tabakov door het EHRM in het gelijk gesteld in een zaak over niet-tenuitvoerlegging van rechterlijke uitspraken. Naar aanleiding daarvan zijn nieuwe procedures gevoerd, maar ook de daarbij gedane uitspraken hebben nog niet geleid tot materiële resultaten. Het EHRM acht zich bevoegd om over de tenuitvoerlegging van deze nieuwe uitspraken te oordelen, al is de Europese procedure van toezicht op de tenuitvoerlegging van de eerdere EHRM-uitspraak nog niet afgerond. In de lange duur van de tenuitvoerlegging van de nieuwe uitspraken ziet het Hof duidelijke schendingen van art. 6 en art. 1 EP EVRM.

Stołkowski t. Polen, EHRM 21 december 2021, nr. 58795/15

De auto van klager werd in beslag genomen met het oog op het verzekeren van de betaling van een eventuele boete of schadevergoeding die mogelijk zou voortkomen uit een strafzaak tegen hem. Na veroordeling is betrokkene lang gevangen geweest. Toen hij daarna zijn auto terug wilde krijgen, bleek de waarde met een factor tien te zijn gedaald doordat er geen onderhoud aan was gepleegd. Het EHRM oordeelt dat de autoriteiten in strijd hebben gehandeld met hun algemene zorgplicht voor in beslag genomen goederen. De daardoor veroorzaakte schade was groter dan onvermijdelijk was, zodat het niet aanbieden van compensatie in strijd is met art. 1 EP EVRM.

Stolichna obshtina, rayon ‘Pancharevo’, HvJ EU 14 december 2021, zaak C-490/20

In Spanje is een geboorteakte afgegeven waarin twee vrouwen als moeder staan vermeld. Omdat een van de moeders Bulgaars is, wil zij ook een Bulgaars identiteitsdocument voor het kind aanvragen, maar dit wordt afgewezen omdat Bulgarije het homohuwelijk niet erkent. In het licht van art. 20 en 21 VWEU en art. 7 en 24 Hv oordeelt het HvJ dat alle lidstaten verplicht zijn om een door het gastland afgegeven document te erkennen waarmee dat kind met elk van zijn beide ouders zijn recht kan uitoefenen om vrij op het grondgebied van de lidstaten te reizen en te verblijven.

Standard Verlagsgesellschaft mbH t. Oostenrijk (nr. 3), EHRM 7 december 2021, nr. 39378/15

De uitgever van de krant ‘Der Standard’ beheert ook een online forum waarop gebruikers na registratie commentaar kunnen geven. Naar aanleiding van twee artikelen over politici zijn grove opmerkingen gemaakt. Om het de politici mogelijk te maken tegen de verantwoordelijken te procederen is de krant verplicht de gebruiksgegevens te openbaren. Het EHRM houdt de uitgever als ‘host provider’ verantwoordelijk voor de verspreiding van de uitingen. Het wijst op het grote belang van anonimiteit op internet voor de uitingsvrijheid en stelt vast dat – in strijd met artikel 10 EVRM - dit belang bij het procederen over reputatiebescherming niet voldoende is afgewogen.