Bild GmbH & Co. KG t. Duitsland, EHRM 31 oktober 2023, nr. 9602/18

Op de nieuwssite van de Duitse krant ‘Bild’ zijn filmpjes gepubliceerd over hard optreden van de politie in een nachtclub. Daarin is ook het gezicht van een van de politiemensen te zien. De Duitse rechter legde op zijn verzoek een verbod van publicatie van dit en toekomstige filmpjes op zolang de gezichten niet onherkenbaar waren gemaakt. Het EHRM acht dit een te vergaande beperking van de uitingsvrijheid, zeker nu dit kan betekenen dat ook in toekomstige gevallen beelden van politieoptreden alleen na ‘blurring’ kunnen worden getoond. Art. 10 EVRM is door het verbod dan ook geschonden.

Eigirdas en VI Demokratijos pletros fondas t. Litouwen, EHRM 12 september 2023, nrs. 84048/17 en 84051/17

Een journalist heeft in een tijdschrift een artikel over de ‘tien machtigste oligarchen’ van Litouwen geschreven. Naar aanleiding van klachten van een van deze personen heeft een Commissie vastgesteld dat het artikel onvoldoende feitelijke grondslag had en is de journalist verplicht dat oordeel te publiceren. Het Hof benadrukt dat het artikel een belangrijk onderwerp betrof, nu de betrokkene ook veel politieke invloed had. De nationale rechter heeft dat onvoldoende meegewogen. Evenmin is goed gekeken naar de (relatief beperkte) gevolgen van de publicatie voor de betrokkene en de vergaande gevolgen van rectificatie voor de journalist. Hierdoor is art. 10 EVRM geschonden.

Radio Broadcasting Company B92 AD t. Servië, EHRM 5 september 2023, nr. 67369/16

In een nieuwsuitzending over vermeende fraude bij aanbesteding van een varkenspestvaccin is bericht dat verschillende mensen, waaronder staatssecretaris Z.P,. onder druk van een speciaal aanklager van de verdachtenlijst waren afgevoerd. In een daarover aangespannen smaadzaak is Z.P. in het gelijk gesteld. Het Hof oordeelt dat Z.P. als staatssecretaris meer moest kunnen verdragen en dat het ging om rustige, accurate berichtgeving die was gebaseerd op feiten. Ook had deze betrekking op een onderwerp van algemeen belang. Zeker nu de eisen van journalistieke zorgvuldigheid in acht zijn genomen, is een verkeerde afweging op nationaal niveau gemaakt. Schending art. 10 EVRM.

Marcinkevičius t. Litouwen, EHRM 15 november 2022, nr. 24919/20

In een interview heeft een oprichter van een grote Baltische onderneming verschillende beschuldigingen geuit jegens de mede-oprichter en rijkste persoon in Litouwen: N.N. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een verplichting tot intrekking van het interview, omdat daarin feitelijk onjuiste informatie zou zijn gegeven. Het Hof overweegt dat de nationale rechters een goede toetsing hebben uitgevoerd, maar een cruciale zin onvoldoende in zijn context hebben gelezen en die onterecht als feitelijk hebben aangemerkt. Zeker nu het ging om een bijdrage aan een publiek debat en N.N. een publiek figuur was, vormde de intrekkingsverplichting een schending van art. 10 EVRM.

Khural en Zeynalov t. Azerbeidzjan, EHRM 6 oktober 2022, nr. 55069/11

In een krant in Azerbeidzjan is een artikel gepubliceerd waarin suggesties werden gedaan over gedragingen van een hoge ambtenaar. Die procedeerde met succes tegen de krant, die werd veroordeeld tot het betalen van onder meer een schadevergoeding. Het Hof overweegt dat de krant een eigen rechtspersoonlijkheid had en dus als klager kan optreden. De krant is onzorgvuldig te werk gegaan door feiten niet goed te controleren en te verifiëren, zodat is gehandeld in strijd met de eisen van journalistieke ethiek. De veroordeling wegens smaad is dan ook niet in strijd met art. 10 EVRM.

Pretorian t. Roemenië, EHRM 24 mei 2022, nr. 45014/16

In een regionaal nieuwsblad zijn tot twee keer toe zeer beledigende artikelen verschenen over oud-politicus H.B. Deze heeft daarom een smaadprocedure tegen de hoofdredacteur ingesteld, waarin hij in het gelijk is gesteld. Het EHRM overweegt dat de nationale rechter de kwestie zorgvuldig heeft beoordeeld aan de hand van de relevante EHRM-criteria. Deze zelf natoetsend concludeert het dat de nationale rechter op terechte gronden heeft geoordeeld dat in de artikelen de grenzen van het betamelijke zijn overschreden. De door art. 10 EVRM beschermde uitingsvrijheid is dan ook niet geschonden door de hoofdredacteur te verplichten tot betaling van een schadevergoeding.

Mediengruppe Österreich GmbH t. Oostenrijk, EHRM 26 april 2022, nr. 37713/18

In 2016 werd in het kader van de Oostenrijkse presidentsverkiezingen een foto uit 1987 gepubliceerd waarin de kantoorchef van de FPÖ-kandidaat zich bevond in het gezelschap van een aantal (veroordeelde) neonazi’s, waaronder H.S. De laatste procedeerde daarover, nu zijn veroordeling tot neonazisme alweer uit 1995 stamde en hij daarmee niet meer wilde worden geïdentificeerd. De nationale rechter stelde hem in het gelijk, net als het EHRM. Het Hof overweegt daarbij onder meer dat voor H.S. de foto geen politieke waarde had, dat H.S. geen publiek figuur was, en dat het tijdverloop sinds de veroordeling een belangrijke factor is.

Karuyev t. Rusland, EHRM 18 januari 2022, nr. 4161/13

Tijdens een vreedzaam, performatief protest tegen de herverkiezing van Poetin tot president van Rusland heeft Karuyev een foto van Poetin bespuugd. Hij is vanwege het daarmee getoonde flagrante disrespect voor Poetin veroordeeld tot vijftien dagen detentie. Het EHRM is van oordeel dat in het onderhavige geval – waarin sprake was van een vreedzame manifestatie die de openbare orde niet verstoorde – niet alle relevante delictsbestanddelen aanwezig waren. Er was dan ook geen basis in het nationale recht voor de veroordeling, zodat die in strijd is met het in art. 10 EVRM neergelegde vereiste dat een beperking bij wet moet zijn voorzien.

Standard Verlagsgesellschaft mbH t. Oostenrijk (nr. 3), EHRM 7 december 2021, nr. 39378/15

De uitgever van de krant ‘Der Standard’ beheert ook een online forum waarop gebruikers na registratie commentaar kunnen geven. Naar aanleiding van twee artikelen over politici zijn grove opmerkingen gemaakt. Om het de politici mogelijk te maken tegen de verantwoordelijken te procederen is de krant verplicht de gebruiksgegevens te openbaren. Het EHRM houdt de uitgever als ‘host provider’ verantwoordelijk voor de verspreiding van de uitingen. Het wijst op het grote belang van anonimiteit op internet voor de uitingsvrijheid en stelt vast dat – in strijd met artikel 10 EVRM - dit belang bij het procederen over reputatiebescherming niet voldoende is afgewogen.

Ţiriac t. Roemenië, EHRM 30 november 2021, nr. 51107/16

In 2010 publiceerde een krant een artikel over schulden die de vijftien rijkste Roemeniërs zouden hebben jegens de staat. Een van deze zakenlieden stelde daarop zonder succes een smaadzaak in, waarin hij een hoog bedrag aan immateriële schadevergoeding vorderde wegens aantasting van zijn eer en goede naam. Het EHRM oordeelt dat inderdaad de uitingsvrijheid kon prevaleren, onder andere omdat het ging om een belangrijk onderwerp, de zakenman een publiek figuur was en was voldaan aan de eisen van journalistieke zorgvuldigheid. Van een schending van het door art. 8 EVRM beschermde reputatierecht was daarom geen sprake.