Sanchez t. Frankrijk, EHRM (GK) 16 mei 2023, nr. 45581/15

Een parlementskandidaat voor het Franse Front National, Sanchez, heeft in 2011 een post op Facebook geplaatst die een aantal zeer moslimkritische reacties uitlokte. Sanchez is strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld omdat hij onvoldoende heeft gedaan om deze reacties te monitoren en te verwijderen, terwijl ze opriepen tot haat of geweld jegens een bevolkingsgroep. Net als eerder de Kamer acht de Grote Kamer de veroordeling gerechtvaardigd. Klager had als politicus een bijzondere verantwoordelijkheid om reacties op een publieke Facebookpagina te monitoren en actie te nemen als ze evident onrechtmatig zijn. De veroordeling is daarom niet in strijd met art. 10 EVRM.

Google (Déréférencement d’un contenu prétendument inexact), HvJ EU 8 december 2022, zaak C-460/20

Volgens verzoekers in het hoofdgeding is via webpublicaties onjuiste informatie over hen verspreid. Zij hebben daarom Google verzocht om verwijzingen naar de publicaties te verwijderen, net als de miniaturen van de foto’s bij de publicaties die worden weergegeven in ‘Google Afbeeldingen’. Het HvJ gaat in op de afweging die zoekmachine-exploitanten in dit soort zaken moeten maken tussen privacy en het recht op informatie. Een verwijderingsverzoek hoeft alleen te worden ingewilligd als betrokkene de onjuistheid van de informatie voldoende heeft aangetoond. Bij de ‘thumbnails’ moet Google rekening houden met de informatieve waarde van de foto’s, los van de oorspronkelijke publicatiecontext.

Wikimedia Foundation, Inc. t. Turkije, EHRM 1 maart 2022 (ontv.), nr. 25479/19

In 2017 is de volledige Wikipedia-website in Turkije geblokkeerd omdat Wikimedia weigerde twee pagina’s (over door de staat ondersteund terrorisme en de burgeroorlog in Syrië) te verwijderen. Het Constitutionele Hof van Turkije heeft in 2019 geoordeeld dat de blokkade ongedaan moest worden gemaakt, omdat die in strijd was met de vrijheid van meningsuiting. Het EHRM oordeelt dat daarmee sprake is geweest van een voldoende erkenning van de schending en van voldoende rechtsherstel op nationaal niveau, zodat Wikimedia zich geen slachtoffer van een EVRM-schending meer kan noemen. De klacht is dan ook niet-ontvankelijk.

Standard Verlagsgesellschaft mbH t. Oostenrijk (nr. 3), EHRM 7 december 2021, nr. 39378/15

De uitgever van de krant ‘Der Standard’ beheert ook een online forum waarop gebruikers na registratie commentaar kunnen geven. Naar aanleiding van twee artikelen over politici zijn grove opmerkingen gemaakt. Om het de politici mogelijk te maken tegen de verantwoordelijken te procederen is de krant verplicht de gebruiksgegevens te openbaren. Het EHRM houdt de uitgever als ‘host provider’ verantwoordelijk voor de verspreiding van de uitingen. Het wijst op het grote belang van anonimiteit op internet voor de uitingsvrijheid en stelt vast dat – in strijd met artikel 10 EVRM - dit belang bij het procederen over reputatiebescherming niet voldoende is afgewogen.

Mukhin t. Rusland, EHRM 14 december 2021, nr. 3642/10

In een nationale, massamediale krant waarvan Mukhin hoofdredacteur was is een campagne gevoerd voor een referendum over aansprakelijkheid van gezagsdragers. Later werd in de krant een antisemitisch, racistisch getoonzet ingezonden stuk van D. geplaatst. Mukhin is in verband met deze ‘extremistische uitingen’ veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf en is zijn status als journalist kwijtgeraakt. De krant werd de massamediastatus ontnomen, wat feitelijk neerkwam op een verspreidingsverbod. Het EHRM acht deze vergaande consequenties en de daarvoor gegeven redenen onaanvaardbaar en disproportioneel in het licht van de door art. 10 EVRM beschermde persvrijheid.

Vedat Şorlı t. Turkije, EHRM 19 oktober 2021, nr. 42048/19

Een man is veroordeeld tot bijna een jaar gevangenisstraf omdat hij via Facebook twee kritische berichten over de Turkse president had gedeeld. Het EHRM is kritisch over de Turkse wetgeving die het staatshoofd bijzondere bescherming biedt tegen belediging; volgens vaste rechtspraak is dergelijke wetgeving vrijwel steeds in strijd met art. 10 EVRM. Gelet op het mogelijke ‘chilling effect’ van een veroordeling als deze is dat ook in deze zaak het geval. Onder art. 46 EVRM beveelt het EHRM aan om de wetgeving te herzien en in overeenstemming met art. 10 EVRM te brengen.

Melike t. Turkije, EHRM 15 juni 2021, nr. 35786/19

Een schoonmaakster bij een overheidsinstelling is ontslagen nadat ze een aantal berichten op Facebook had ‘geliket’ die heel kritisch waren over de regering. Het EHRM merkt ‘likes’ aan als duidelijke meningsuitingen en is van oordeel dat in dit soort situaties zorgvuldig moet worden nagegaan hoe groot de impact is van dit soort ‘likes’. In het onderhavige geval was die impact heel beperkt, terwijl wel een zeer vergaande sanctie is opgelegd. Dit is in strijd met art. 10 EVRM.

VG Bild-Kunst, HvJ EU 9 maart 2021, zaak C-392/19

De opneming, door middel van de techniek van framing, op de website van een derde van werken die door het auteursrecht worden beschermd en die met toestemming van de houder van het auteursrecht op een voor het publiek vrij toegankelijke andere website zijn geplaatst, vormen volgens het HvJ een ‘mededeling aan het publiek’ wanneer met die opneming de voorzieningen worden omzeild die de houder tegen framing heeft getroffen of opgelegd. Op die manier wordt het in art. 17 lid 2 Hv neergelegde eigendomsrecht beschermd.

Gheorghe-Florin Popescu t. Roemenië, EHRM 12 januari 2021, nr. 79671/13

Een journalist heeft in een serie van vijf blogposts scherp verwoorde kritiek geleverd op redacteur L.B. De laatste heeft een smaadprocedure gestart en heeft daarbij een schadevergoeding wegens reputatieschade ontvangen. Het EHRM oordeelt dat de nationale rechters daarbij ten onrechte alleen hebben gekeken naar de geleden reputatieschade, en niet naar andere criteria die zij volgens de EHRM-rechtspraak in hun oordeel hadden moeten betrekken, zoals de vraag of L.B. als een publiek figuur kon worden aangemerkt en de vraag naar het verspreidingsbereik van de blogposts. Daardoor is art. 10 EVRM geschonden.

La Quadrature du Net, HvJ 6 oktober 2020, gev. zaken C-511/18, C-512/18 en C-520/18

Naar aanleiding van verschillende prejudiciële vragen buigt de Grote Kamer van het HvJ EU zich in deze zaak over de vraag welke verplichtingen in nationale wetgeving kunnen worden opgelegd aan aanbieders van elektronische-communicatiediensten als het gaat om het verzamelen en vasthouden van (met name) verkeers- en locatiegegevens en IP-adressen die kunnen worden gekoppeld aan natuurlijke personen. Het HvJ geeft daarbij duidelijkheid over de omstandigheden waarin dergelijke verplichtingen mogen worden opgelegd en over de precieze waarborgen waarmee het opleggen van deze verplichtingen moeten worden omkleed.