Milosavljević t. Servië, EHRM 25 mei 2021, nr. 57574/14

Een journalist heeft in een artikel verslag gedaan van de beschuldigingen aan het adres van het hoofd van een gemeentelijke dienst van aanranding van een minderjarig Romameisje. Later bleken die beschuldigingen ongegrond te zijn. De journalist is vervolgens wegens smaad veroordeeld tot een schadevergoeding. Het Hof acht dat niet onterecht, met name omdat de journalist in het artikel ongefundeerd had gesteld dat de betrokkene zich daadwerkelijk schuldig had gemaakt aan de aanranding. Het opleggen van een schadevergoedingsplicht is dan ook niet in strijd met art. 10 EVRM.

Amaghlobeli e.a. t. Georgië, EHRM 20 mei 2021, nr. 41192/11

Twee onderzoeksjournalisten hebben zich, in strijd met de regels, begeven in een beperkt toegankelijke douanezone om daar mensen te kunnen interviewen en om foto’s te maken van de douaneactiviteiten. Daarvoor hebben zij een boete opgelegd gekregen. Het EHRM wijst op het belang van informatievergaring en onderzoeksjournalistiek, maar ook op de verplichtingen die vastzitten aan de notie van verantwoordelijke journalistiek. Een daarvan is dat niet in strijd met het nationale strafrecht wordt gehandeld. Zeker nu de boete niet echt hoog was, is het opleggen daarvan daarom niet in strijd met art. 10 EVRM.

Akdeniz e.a. t. Turkije, EHRM 4 mei 2021, nr. 41139/15

In 2014 heeft in Turkije een rechter een algemeen verbod gesteld op het publiceren van iedere vorm van informatie over een lopend parlementair onderzoek. Voor een bekende journalist neemt het Hof aan dat haar uitingsvrijheid en informatierecht hierdoor rechtstreeks is geraakt en dat een deugdelijke wettelijke basis voor het verbod ontbrak. Voor twee wetenschappers oordeelt het Hof dat zij niet voldoende specifiek hebben aangetoond dat zij meer dan anderen door het verbod zijn geraakt. Dat de academische vrijheid werd geraakt is onvoldoende om hen als ‘slachtoffer’ aan te kunnen merken, aldus is hun klacht niet-ontvankelijk.

Société Editrice de Mediapart e.a. t. Frankrijk, EHRM 14 januari 2021, nrs. 281/15 en 34445/15

In verband met de affaire-Bettencourt in 2010 hebben een uitgever en een journalist delen van illegaal gemaakte opnames van gesprekken op hun website geplaatst. Bettencourt heeft daartegen met succes geprocedeerd en de rechter oordeelde dat de opnames moesten worden verwijderd. Het EHRM acht dat oordeel terecht, onder meer omdat de journalist kon weten dat de opnames illegaal waren en hij daarmee zijn journalistieke verplichtingen niet goed is nagekomen. Dat verwijdering van de opnames niet effectief was omdat de informatie inmiddels breed bekend was, acht het Hof minder relevant. Geen schending art. 10 EVRM.

Dupate t. Letland, EHRM 19 november 2020, nr. 18068/11

Van de partner van een bekende Let zijn heimelijk foto’s gemaakt toen ze met hun tweede, pasgeboren kindje van het ziekenhuis naar haar auto liep. Die zijn in een groot stuk over haar en haar partner in een roddelblad gepubliceerd. Een procedure over de daardoor veroorzaakte privacy-inbreuk was op nationaal niveau niet succesvol. Het EHRM loopt alle verschillende criteria na die het heeft ontwikkeld voor botsingen tussen art. 8 en 10 EVRM, en concludeert dat de nationale rechter op onterechte gronden heeft aangenomen dat het privéleven niet te zeer was aangetast. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.

Şik t. Turkije (nr. 2), EHRM 24 november 2020, nr. 36493/17

Een journalist van de Turkse krant Cumhuriyet is in 2016 aangehouden omdat hij propaganda voor terroristische organisaties zou hebben verspreid. Na bijna twee jaar in voorarrest te hebben doorgebracht werd hij vrijgelaten, maar later werd hij tot 7,5 jaar gevangenisstraf veroordeeld vanwege zijn uitingen. Het EHRM oordeelt dat er geen redelijke verdenking tegen klager kon bestaan toen hij werd aangehouden en vervolgd, zodat het voorarrest in strijd is met art. 5 lid 1 EVRM. Ook is de vrijheid van meningsuiting (art. 10 EVRM) geschonden. Misbruik van de mogelijkheid om EVRM-rechten te beperken (art. 18 EVRM) acht het Hof niet aangetoond.

Sabuncu e.a. t. Turkije, EHRM 10 november 2020, nr. 23199/17

Tien journalisten en leden van het stichtingsbestuur van de Turkse krant Cumhuriyet zijn in de nasleep van de mislukte couppoging in 2016 opgepakt, beweerdelijk op verdenking van verspreiding van propaganda voor terroristische organisaties. Het EHRM overweegt echter dat er geen redelijke verdenking tegen de klagers kon bestaan, onder meer nu de publicaties geen propaganda bevatten en niet alle uitingen aan alle klagers konden worden toegeschreven; schending art. 5 EVRM. Hoewel het Hof impliceert dat het doel vooral was om journalistieke kritiek op de regering te onderdrukken, ziet het onvoldoende aanwijzingen om een schending van art. 18 EVRM aan te nemen.

Balaskas t. Griekenland, EHRM 5 november 2020, nr. 73087/17

Een rector van een middelbare school heeft een blogpost gepubliceerd waarin hij een opstand waarmee het begin van de val van het militaire bewind in de jaren ’70 werd gemarkeerd, aanduidde als ‘de ultieme leugen’. Hierop heeft een journalist hem in een krantenartikel gekenschetst als ‘neonazi’ en ‘theoreticus van de Gouden Dagenraad’. Daarop is de journalist strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld wegens belediging. Volgens het EHRM heeft de rector zich door zijn uitingen bewust blootgesteld aan een scherpe reactie, en hebben de nationale rechters de context van de journalistieke uitingen niet voldoende betrokken in hun beoordeling. Schending art. 10 EVRM.

Jecker t. Zwitserland, EHRM 6 oktober 2020, nr. 35449/14

Een journaliste heeft in een regionaal dagblad een artikel gepubliceerd over een man die al tien jaar handelt in cannabis en hasj. Daarop is een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar de drugsdealer, waarbij de journaliste is verplicht om haar bron prijs te geven. Het EHRM stelt vast dat de nationale rechter daarbij is afgegaan op een algemene wettelijke regeling waarin een uitzondering op het brongeheim kan worden gemaakt bij drugsdelicten, maar dat in feite altijd een concrete afweging van alle belangen moet worden gemaakt. Doordat de belangen van klaagster hier niet goed zijn gewogen, is art. 10 EVRM geschonden.

OOO Regnum t. Rusland, EHRM 8 september 2020, nr. 22649/08

Een nieuwswebsite heeft in 2005 een aantal feitelijke nieuwsberichten geplaatst over een vermeende kwikvergiftiging door het drinken van een bepaald merk appelsap. De berichten waren gebaseerd op officiële rapporten en berichten van overheidsinstanties. De website-eigenaar werd in een door de producent ingestelde smaadprocedure veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding van bijna 30.000 Euro. Volgens het EHRM ging het hier om journalistieke, informatieve berichtgeving die was gebaseerd op officiële rapporten, over een onderwerp van algemeen belang. De nationale rechter heeft ten onrechte de reputatie van de producent zwaarder laten wegen dan de uitingsvrijheid, zodat art. 10 EVRM is geschonden.