Tamazount e.a. t. Frankrijk, EHRM 4 april 2024, nrs. 17131/19 e.a.

Vijf kinderen van ‘Harki’s’ – Algerijnse soldaten die in de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog aan Franse zijde meevochten – klagen over het ondervonden leed tijdens de oorlog en daarna. Een staatsaansprakelijkheidszaak is gestrand op onbevoegdheid van de Franse rechter. Het leed dat ze in Frankrijk hebben ondervonden, waar ze in ‘Harkikampen’ moesten leven, is wel gecompenseerd. Het EHRM erkent dat de Franse onbevoegdheidsdoctrine voor buitenlands beleid een legitieme beperking van art. 6 lid 1 EVRM oplevert. Het waardeert de erkenning van het leed van de Harki’s, maar acht de geboden genoegdoening ontoereikend; daardoor is de strijd met art. 3 niet opgeheven.

Verein Klimaseniorinnen Schweiz e.a. t. Zwitserland, EHRM (GK) 9 april 2024, nr. 53600/20

Een vereniging van oudere Zwitsers en vier Zwitserse ouderen stellen dat hun recht op leven en privéleven worden geschonden door het tekortschietende Zwitserse klimaatbeleid. Het EHRM benadrukt het bijzondere en urgente karakter van klimaatzaken. Gelet daarop creëert het een nieuwe mogelijkheid voor klimaatorganisaties om bij het EHRM over tekortschietend klimaatbeleid te klagen. Individuele klachten zijn juist bijna nooit ontvankelijk, ook in deze zaak niet. Het Hof formuleert verder uitgangspunten voor nationale klimaatregelingen en acht het Zwitserse beleid daarmee in strijd. Daarnaast is het recht op toegang tot de rechter geschonden doordat de vereniging niet inhoudelijk over het klimaatbeleid kon klagen.

Kural t. Turkije, EHRM 19 maart 2024, nr. 84388/17

Kural was werkzaam als politiechef in Eskişehir, maar werd in 2014 overgeplaatst naar een functie bij de politieacademie in Samsun. Kural procedeerde hiertegen en verkreeg in kort geding een voorlopige voorziening om hem zijn functie in ieder geval tijdelijk te laten behouden. Het bevoegd gezag besloot echter toch tot zijn overplaatsing. Het EHRM oordeelt dat de voorlopige voorziening in lijn was met het gevorderde in de bodemprocedure en dat deze onmiddellijke toepassing had gekregen. Art. 6 lid 1 EVRM vergt dan dat zo’n voorlopige voorziening ook echt ten uitvoer wordt gelegd. Dat is hier niet gebeurd, zodat deze EVRM-bepaling is geschonden.

Jakutavičius t. Litouwen, EHRM 13 februari 2024, nr. 42180/19

Tijdens een blaastest werd vastgesteld dat Jakutavičius veel te veel alcohol in zijn bloed had, maar later bleek dat verklaarbaar. Hoewel Jakutavičius in eerste instantie een boete en een ontzegging van zijn rijbewijs kreeg opgelegd, is hij daarom uiteindelijk vrijgesproken. De gemaakte kosten voor rechtsbijstand en een DNA-onderzoek kreeg hij echter niet vergoed. Het EHRM oordeelt dat het niet-compenseren van de gemaakte kosten in dit geval niet onredelijk was, ook omdat de zaak niet moeilijk was en Jakutavičius zonder advocaat had kunnen procederen en de politie niet duidelijk onrechtmatig had gehandeld. Art. 6 EVRM is dan ook niet geschonden.

Jann-Zwicker en Jann t. Zwitserland, EHRM 13 februari 2024, nr. 4976/20

Marcel Jann is in 2006 overleden aan kanker, nadat hij in zijn jeugd is blootgesteld aan asbest bij een nabijgelegen fabriek. Toen de diagnose werd gesteld, wilde hij daarvoor compensatie krijgen van de fabriek, maar zijn zaak werd niet-ontvankelijk verklaard omdat de kwestie zou zijn verjaard. Het EHRM bepaalt dat bij het vaststellen van de verjaringstermijn onvoldoende rekening is gehouden met het lange tijdverloop dat kan zitten tussen asbestblootstelling en de schadelijke gevolgen daarvan. Omdat het belang van rechtszekerheid juist te zwaar is meegewogen, is uiteindelijk onvoldoende effectieve toegang geboden tot de rechter, in strijd met art. 6 EVRM.

K.L. t. X (Absence de motifs de résiliation), HvJ EU 20 februari 2024, zaak C-715/20

Volgens een nationale regeling bestaat bij beëindiging van tijdelijke arbeidsovereenkomsten geen motiveringsplicht voor de werkgever; bij beëindiging van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd is die er wel. Het HvJ EU ziet geen rechtvaardiging voor dit verschil in behandeling, maar nu de toepasselijke richtlijn geen horizontale werking heeft, kan de nationale rechter de nationale regeling in een privaatrechtelijk geschil niet buiten toepassing laten vanwege strijd met die richtlijn. Hij kan dat daarentegen wel doen op de grond dat art. 47 Hv wordt aangetast, nu door het ontbreken van een motivering afbreuk wordt gedaan aan het recht op een doeltreffende voorziening in rechte.

Agentsia „Patna infrastruktura” (Financement européen d’infrastructures routières), HvJ EU 30 januari 2024, zaak C-471/22,

Vanwege fouten in een nationale aanbestedingsprocedure door het Bulgaarse agentschap voor wegeninfrastructuur (API) heeft de Europese Commissie het onderliggende operationele programma nietig verklaard. Daarop is jegens het API een financiële correctiemaatregel getroffen. Het HvJ EU overweegt dat art. 41 Hv in dit soort gevallen een autonome administratieve procedure vergt waarin de betrokkene zijn opmerkingen naar behoren en daadwerkelijk kenbaar heeft kunnen maken. Binding van de nationale rechter aan het besluit van de Europese Commissie is niet in strijd met art. 47 Hv, omdat de rechter bij twijfel over de geldigheid altijd prejudiciële vragen kan voorleggen aan het HvJ EU.

Bundesrepublik Deutschland, HvJ EU (GK) 8 februari 2024, zaak C-216/22

Een afgewezen Syrische vluchteling heeft na een uitspraak van het HvJ EU een nieuw asielverzoek ingediend. De door het Hof in dit arrest bepaalde bewijslast is voor hem namelijk gunstiger. Het HvJ EU oordeelt dat een uitspraak van het Hof een nieuw juridisch element kan inhouden, zodat zo’n uitspraak in het licht van art. 18 Hv in acht moet worden genomen. Als een rechter op deze grond een niet-ontvankelijkverklaring van een hernieuwd asielverzoek nietigverklaart, kan hij de zaak terugverwijzen naar een beslissingsautoriteit, mits die snel en met inachtneming van de rechterlijke uitspraak beslist.

Global NRG, HvJ EU 25 januari 2024, zaak C-277/22

Naar Hongaars recht wordt een energiebedrijf dat alleen indirect in een economisch belang wordt geraakt door een bestuursbesluit over het aardgastransmissienet niet gezien als belanghebbende. Daardoor heeft het bedrijf geen mogelijkheid om het besluit aan te vechten. Volgens het HvJ EU is dit in strijd met art. 41 lid 17 van richtlijn 2009/73/EG, gelezen in het licht van art. 47 Hv. Reden hiervoor is dat het gaat om een marktdeelnemer die wegens de inhoud van het besluit en zijn activiteiten door dit besluit in zijn rechten kan worden aangetast. Zo’n marktdeelnemer moet toegang hebben tot een effectieve voorziening in rechte.

Del Valle Ruíz e.a./CRU, Gerecht 22 november 2023, gev. zaken T-302/20, T-303/20 en T-307/20

Vanwege een dreigend faillissement van de Spaanse Banco Popular is gebruik gemaakt van het na 2008 opgerichte Gemeenschappelijk Afwikkelingsmechanisme. Daarbij heeft de Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad (GAR) besluiten genomen die volgens aandeelhouders en crediteuren van de bank voor hen nadelig waren. Voor zover relevant voor het Handvest is volgens het Gerecht echter geen sprake geweest van schending van procedurele rechten. Evenmin is het eigendomsrecht van art. 17 lid 1 aantoonbaar aangetast door de toepassing van het nieuwe mechanisme.