O.G. e.a. t. Griekenland, EHRM 23 januari 2024, nrs. 71555/12 en 48256/13

In 2012 zijn in Athene verschillende prostituees aangehouden en vervolgens gescreend op seksueel overdraagbare aandoeningen. Toen bleek dat zij HIV-positief waren, heeft de officier van justitie besloten hun namen, foto’s en HIV-status te publiceren; dat trok veel media-aandacht. Het EHRM oordeelt dat de screening zelf onvoldoende was geregeld in duidelijke en voorzienbare wetgeving, in strijd met art. 8 EVRM. De publicatie van de persoonsgegevens was zeer vergaand en stigmatiserend, terwijl met minder vergaande maatregelen had kunnen worden volstaan om volksgezondheidsbelangen te beschermen. Ook dit levert strijd op met art. 8 EVRM.

Nordic Info, HvJ EU (GK) 5 december 2023, zaak C-128/22

In juli 2020 werden vanwege de coronapandemie niet-essentiële reizen vanuit en naar België verboden als herkomst- of bestemmingslanden in een rode zone vielen. Het HvJ EU stelt in algemene zin vast dat dit soort beperkende maatregelen bedoeld was om de volksgezondheid te beschermen. Het HvJ EU acht ze in beginsel niet onredelijk. De nationale rechter moet de geschiktheid, noodzakelijkheid en evenredigheid ervan nagaan, maar moet daarbij rekening houden met de bijzondere omstandigheden. Ook oordeelt het dat het tijdelijk invoeren van binnengrensbeperkingen in deze omstandigheden gerechtvaardigd kon worden met het oog op de openbare orde.

SCHUFA Holding, HvJ EU 7 december 2023, gev. zaken C-26/22 en C-64/22

In het Duitse Land Hessen bestaat een regeling waardoor particuliere kredietinformatiebureaus informatie over de kwijtschelding van een restschuld na insolventie tot drie jaar kunnen bewaren. Het HvJ EU acht dit op zichzelf niet onredelijk in het belang van de contractpartners van zo’n kredietinformatiebureau, maar het geeft de nationale rechter mee dat ze moeten onderzoeken of de bewaartermijn in het licht van dit belang strikt noodzakelijk is. Ook moet de nationale rechter de belangen terdege afwegen, waarbij het benadrukt dat het gaat om informatie die individuele belangen ernstig kan schaden en die schade groter wordt naarmate de gegevens langer worden bewaard.

Vinal, HvJ EU 14 september 2023, zaak C-820/21

Vinal produceert en verhandelt alcoholhoudende producten en heeft een vergunning voor het beheer van een belastingentrepot voor de accijns. De onderneming krijgt wegens achterstallige belastingen en niet-naleven van de accijnsregeling twee boetes opgelegd. Vanwege het accijnsvergrijp wordt later de beheervergunning ingetrokken. Het is aan de verwijzende rechter om te onderzoeken of die intrekking van strafrechtelijke aard is en of deze voldoet aan de eisen van art. 50 en 52 lid 1 Hv, maar het HvJ impliceert dat dit het geval zou kunnen zijn. Wel spreekt het twijfels uit over de verenigbaarheid van de (definitieve) intrekking met het ongeschreven Unierechtelijke evenredigheidsbeginsel.

Volkswagen Group Italia en Volkswagen Aktiengesellschaft, HvJ EU 14 september 2023, zaak C-27/22

Vanwege de ‘sjoemelsoftware’ om kunstmatig stikstofuitstootmetingen te verlagen zijn aan de Volkswagengroep in Duitsland en Italië hoge boetes opgelegd. Het HvJ EU overweegt dat de Italiaanse boete van strafrechtelijke aard is en dat die moet voldoen aan het ne-bis-in-idembeginsel van art. 50 Hv. Weliswaar betreft de Italiaanse boete iets andere gedragingen dan de Duitse, maar het Hof ziet ook veel parallellen. De Italiaanse rechter moet onderzoeken of die maken dat het ne-bis-in-idembeginsel van toepassing is. Zo ja, dan moet de rechter nagaan of is voldaan aan strikte eisen van evenredigheid en afstemming tussen de autoriteiten.

Lietuvos Respublikos generalinė prokuratūra, HvJ EU 7 september 2023, zaak C-162/22

In het kader van een procedure tegen een openbaar aanklager die mogelijk onrechtmatig informatie heeft doorgespeeld, is gebruikgemaakt van eerder verkregen en bewaarde verkeersgegevens. Het HvJ EU oordeelt dat het niet is toegestaan om op deze manier gebruik te maken van verkeersgegevens (die aan de overheid beschikbaar zijn gesteld in het kader van het bestrijden van zware criminaliteit) voor het doel van het onderzoeken van ambtsmisdrijven die verband houden met corruptie. Dit is in strijd met richtlijn 2002/58/EG gelezen in samenhang met het Handvest.

Simonova t. Bulgarije, EHRM 11 april 2023, nr. 30782/16

Simonova heeft een stuk grond in eigendom waarop zij in 2007 een bedrijfsgebouw heeft laten neerzetten. Dat gebouw is zij daarop illegaal gaan bewonen met haar vier kinderen. Nu het gebouw deels op naburige grond bleek te staan, is later een sloopgebod afgegeven. Het EHRM overweegt dat zo’n sloopgebod redelijk kan zijn, maar dat in dat geval wel goede waarborgen moeten worden geboden aan de bewoner. In dit geval waren de gevolgen van uitzonderlijke hardheid, maar zijn die niet goed meegewogen; ook is geen alternatieve woonruimte geboden. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.

Jirova e.a. t. Tsjechië, EHRM 13 april 2023, nr. 66015/17

Een kind heeft van zijn zesde tot zijn dertiende levensjaar bij een pleeggezin gewoond. Vanwege de negatieve invloed van de pleegouders op zijn geestelijk welzijn is hij vervolgens in een instelling geplaatst. Daarbij is een contactverbod opgelegd dat zich heeft uitgestrekt tot na de meerderjarigheid van het pleegkind. Het EHRM wijst op de bijzondere positie en verantwoordelijkheid van pleegouders en op de verplichting van autoriteiten om te handelen in het belang van het kind. De beslissingen over het contactverbod waren bovendien zorgvuldig en goed onderbouwd, zodat art. 8 EVRM niet is geschonden.

Luxembourg Business Registers, HvJ EU 22 november 2022, gev. zaken C-37/20 en C-601/20

In 2018 is een richtlijn vastgesteld die lidstaten ertoe verplicht om publieke toegang te bieden tot bepaalde informatie over uiteindelijk begunstigden van ondernemingen. Doel daarvan is om een omgeving te creëren waarin witwassen en terrorismefinanciering worden bemoeilijkt. Het HvJ benadrukt dat de toegankelijkheid van deze informatie een ernstige inmenging vormt in art. 7 en 8 Hv. Het is niet aangetoond dat het publiek maken strikt noodzakelijk is om het gestelde doel te bereiken of dat er een goede afweging is gemaakt tussen het doel en de geraakte grondrechten. Gelet daarop verklaart het Hof de betreffende richtlijnbepaling ongeldig.

Kotov e.a. t. Rusland, EHRM 11 oktober 2022, nrs. 5142/18 en 13 andere

Een vuilnisbelt in Klin, Rusland, veroorzaakte stankoverlast, luchtvervuiling en grondwaterverontreiniging. Hoewel moeilijk aantoonbaar is dat omwonenden hierdoor gezondheidsschade hebben geleden, is het, gelet op het stelselmatig overschrijden van alle relevante emissienormen, aannemelijk dat hun welzijn is aangetast. Het enkele onrechtmatige handelen van de exploitant is geen reden om een schending aan te nemen van art. 8 EVRM, maar de staat heeft ook te weinig gedaan om de naleving van de normen actief af te dwingen. Daardoor is er geen ‘fair balance’ gevonden tussen het belang bij effectieve afvalverwerking en de privacybelangen van omwonenden, in strijd met art. 8 EVRM.